نام: شهرضا

نام قدیمی: کمشه، قمشه

وجه تسمیه: «کمشه» کلمه ای پهلوی ساسانی است که از روزگار باستان به این محل اطلاق می شده است. این نام از دو کلمۀ «کومه» و «شه» مخفف «شاه» تشکیل شده است. «کومه» خانه ای است که از چوب و علف می سازند. می گویند چون شاهان قدیم در حدود شهرضای امروز به شکار می رفته اند محل شکار آنها را «کومه شه» می نامیده اند که رفته رفته به اختصار «کمشه» شده است. سپس در دوران اسلامی حرف «ک» در آن (همانند واژه های فراوان دیگر) به «ق» تبدیل شده و «کمشه» را «قمشه» گفته اند.

استان: اصفهان

تاریخچه: پیشینۀ شهرضا به دوران ایران باستان باز می گردد. در آن زمان شهرضا قریه ای بوده در 14 فرسنگی اصفهان، که «قلعۀ سمیرم» نامیده می شده است. این قریه که در آن روزگاران دارای حصارهای محکم بوده به سه بخش تقسیم می شده است: بخش غربی آن را « سمیرم سفلی » بخش جنوبی را «سمیرم علیا» و بخش مرکزی را «قمیشه» یا «قمشه» می نامیدند. در طول تاریخ سلسله های گوناگون از جمله آل زیار، دیلمیان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان، ایلخانان و صفویان بر این شهرستان چیره شده و آن را در قلمرو خود قرار داده اند. در دوران صفویه شهرضا به دلیل نزدیکی به پایتخت، اهمیت بسیار یافت و یکی از نقاط آباد کشور به شمار می آمد. در آن زمان جهانگردان و سیاحان مشهوری چون « تاورنیه » از آن دیدن و در سفرنامه های خویش یاد کرده اند. در حملۀ افغانها این شهرستان آسیب فراوان دید و بسیاری از آثار و بناهای با شکوه آن از بین رفت. همچنین با شروع جنگ جهانی اول، مقارن سلطنت احمدشاه قاجار قمشه نیز دستخوش آشوب شد و یاغیان و راهزنان همچون سایر مناطق کشور، در شهرضا هرج و مرج فراوان کردند.

تقسیمات کشوری: این شهرستان شامل بخش مرکزی و شهرهای شهرضا و منظریه است.

موقعیت جغرافیایی: این شهرستان بین 51  درجه و 23 دقیقه و 52 در جه و 13 دقیقه ی طول شرقی و 31 درجه و 24 دقیقه تا 32درجه و 24 دقیقه عرض شمالی قسمتی از بخش مرکزی فلات ایران را تشکیل می دهد. شهرستان شهرضا از شمال غربی به شهرستان مبارکه، از جنوب شرقی به استان فارس، از شرق به شهرستان اصفهان، از غرب و جنوب غربی به شهرستان سمیرم و از غرب به استان چهارمحال و بختیاری محدود می شود. شهرستان شهرضا در ۷۰ كيلومتري جنوب اصفهان واقع شده است.

کوهها و ارتفاعات مهم: رشته کوه دامزاد در شرق شهرضا واقع شده است. ارتفاع آن را کوهنوردان شهرضا حدود ۱۲۰۰ متر تخمین میزنند.

آب و هوا:  آب و هوای شهر شهرضا معتدل و خشک است. درجه حرارت هوای شهرستان از جنوب به سمت شمال شرق افزایش می یابد و حداکثر درجه حرارت آن در  تابستان به 39 درجه بالای صفر و در زمستان ها به 10 درجه زیر صفر می رسد.

مساحت: حدود 749/2983  کیلومتر متر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱٬۸۲۴ متر

منابع آب: آب آشامیدنی آن از چاه تأمین می ‌شود اما به تازگی آب آشامیدنی آن از سمیرم به شهر منتقل می ‌شود.

اقتصاد: اين شهرستان نقطه اتصال چهار استان كشور مي باشد. در اين شهرستان با توجه به شرايط و وجود شركتهاي حمل و نقل و تعداد زياد كاميونداران بعنوان مركزي براي حمل و نقل تبديل شده است. وجود ۵ ناحيه صنعتي و شهرك صنعتي در اين شهرستان و فاصله بيش از ۵۰ كيلومتري مراكز مزكور از مركز استان سبب گرديده كه اين شهرستان به مركز صنعتي تبديل شود و در خصوص صنايع دامي و كشاورزي نيز داراي زمينهاي كشاورزي بسيا ر است ولي مشكل كم آبي سبب محدود شدن كشت اين مزارع گرديده است. در خصوص صنايع دامي، اسكان ييلاقي عشاير در اين شهرستان سبب گرديده مركز پرورش گوسفند و دام شكل بگيرد و تعداد زيادي مجتمع گاوداري و مرغداري نيز در اين شهرستان موجود است كه در اقتصاد شهرستان و استان تاثير گذار مي باشد.

محصولات کشاورزی: انار، گردو، پسته، انگور، سیب، زردآلو، گوجه فرنگی، خیار  و...

فرهنگ و آداب و رسوم: مراسم عزاداری چهل و یک منبری و محرم، همچنینن پخت سمنو، آش كشك و آش برگ و شله زرد که توسط اكثر خانواده هاي شهرضائي در طول سال به منظور رفع همّ و غم و برآورده شدن حاجات انجام میشود از رسوم این شهرستان است. در مراسم عقد و عروسي نيز مراسم ويژه اي همچون خواستگاري، مراسمي با نام پشت پاكدخدا، پيش كشي، حمام دزده، جهاز بران، حنا بندان و صبح و عصر سوم  نيز از تنوع خاصي برخوردار است. اين شهرستان باتوجه به اينكه حداكثر دو سوم جمعيت آن را جوانان و نوجوانان تشكيل مي دهد، فاقد سينما و سالن نمايش است.

جشنواره ها: جشنواره انار و سفال، جشنواره پخت سمنو و...

جمعیت: بيش از ۱۴۹۵۵۵ نفر جمعيت ( سرشماري نفوس و مسكن سال ۹۰)

زبان محلی: مردم شهرضا به زبان فارسی صحبت می کنند و لهجه ای شبیه به لهجۀ مردم نجف آباد دارند برخی اصطلاحات و لغات محلی در محاورات مردم مورد استفاده قرار می گیرد که خاص شهرضا است.

جاذبه های گردشگری: مناطق روستایی شهرستان شهرضا دارای آب و هوایی خوش و باغ های مصفا هستند که هر کدام تفرجگاهی زیبا و دلنشین محسوب می شوند. با این همه مهمترین مناطق تفریحی اطراف شهرضا عبارتند از: سیاه سر، چشمه حیدر، حوض ماهی، بودجان، سورمنده، موروک، دره شاه، پرک آباد. باغ های اسفرجان، هونجان، زرچشمه، دزج، قمبوان و ... اماکن تاریخی آن نیز عبارتند از: بازار، مسجد جامع، مسجد نو، مسجد خان، مسجد حاج عبد الحمید، کاروانسرای امین آباد، کاروانسرای ملک التجار (هتل منتظران)، آسیابهای اسفرجان، منزل احتشامی، برجهای کبوتر، امامزاده و....

صنایع دستی و سوغات: صنایع دستی این شهرستان سرامیک و سفال است که در کشور ما معروف است. از آنجا که تمام مناطق شهرستان شهرضا برای دامداری و کشاورزی بسیار مستعد هستند فرآورده های دامی و لبنی از قبیل کشک و کتیرا و خامه و فرش و منداب و گیوه بهترین سوغات آن محسوب می شوند. البته در کنار آنها باید از سفال معروف شهرضا نیز حتماً یاد کرد.

غذاهای محلی: پلو شیره، کوفته‌ چی یا کوفته برنجی شهرضایی، ماس پوس (ماستِ پوست) و...

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان
شهرداری شهرضا
فرمانداری شهرضا
fa.wikipedia.org
shahreza.info
shahreza.blogfa.com
agri-shahreza.ir