نام: خمینی شهر

نامهای قدیمی: از آنجا که خمینی شهر از سه ده به نامهای خوزان، فروشان و ورنوسفادران بوجود آمده بود، به آن (سه ده) می گفتند که بتدریج بر اثر گسترش این دهات و اتصال آن به یکدیگر به همایونشهر و سپس خمینی شهر تغییر نام داد. کهندژ و ماربین نیز از نامهای دیگر این شهرستان بوده است.

استان: اصفهان

تاریخچه: بسیاری از رویداد های تاریخی شهرستان خمینی شهر متأثر از وقایعی است که در اصفهان به وقوع پیوسته است. با این وجود قدمت تاریخی این منطقه به زمان ساسانیان می رسد، کهن دژ که بر سر راه اصفهان قرار دارد ، گویا پایتخت ساسانیان بوده است. در دوران اسلامی نیز این ناحیه از اهمیت زیادی برخوردار بوده و وجود مسجد جامع بزرگ در کوی خوزان ، نشانگر شهر بودن آن در  زمانهای دور است. چرا که مسجد جامع در شهر ها ساخته میشد و روستاها فاقد آن بودند. در یورش محمد افغان به اصفهان، مردم سده دلیرانه پایداری کرده و شمار زیادی از لشکریان محمود را به اسارت گرفتند. این، شهر که در گذشته به نام سده شناخته میشد در ادوار گذشته بخشی از بلوک ماربین از توابع اصفهان محسوب می ‌شده که این قسمتها دارای آب کافی و خاک حاصلخیز بوده ‌اند. این شهر در ابتدا شامل سه روستا یا سه ده به نامهای پریشان یا فروشان یا پروشان، خوزان یا خیزان، ورنوسفادران یا بن اصفهان بوده‌ است. به همین علت به سده شهرت یافت. خميني شهر از سال 1357 بصورت قانوني به شهرستان تبديل شده است.

تقسیمات کشوری: این شهرستان داراي يك بخش، سه دهستان و 3 مركز شهري با 17 آبادي بوده كه مركز اين شهرستان خميني شهر و بزرگترين شهر شهرستان نيز مي باشد شهرهاي درچه و كوشك دو شهر ديگر شهرستان هستند.

موقعیت جغرافیایی: فاصلۀ شهر (خمینی شهر) تا اصفهان 8 کیلومتر می باشد. شهرستان خمینی شهر در غرب استان اصفهان قرار گرفته و از سوی شمال به شهرستان برخوار و میمه، از جنوب به شهرستان فلاورجان، از شرق به شهرستان اصفهان و از غرب به شهرستان نجف آباد محدود می شود.

آب و هوا و شرایط اقلیمی: این شهرستان یکی از خوش آب و هوا ترین  و با صفاترین نواحی استان اصفهان است. خاک آن از رودخانه زاینده رود آبیاری می شود و تمامی نهرهایش پر آب است. علاوه بر آن کاریزهای مهمی نیز دارد. مادی «قمیش» از میان زمین های جنوبی شهرستان می گذرد و چون در محل جدا شدن از رودخانه با چشمه ها پیوند دارد، آب آن هرگز تمام نمی شود. آب و هوای آن معتدل و خشک است. بیشترین درجۀ حرارت در تابستان ها 39 درجه بالای صفر و کمترین آن در زمستان ها 8 درجه زیر صفر می باشد.

مساحت: ۱۷۵کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱۶۵۰ متر

کوههای اطراف: در شمال شهر ارتفاعات سید محمد و پلارت با ارتفاع ۲۴۵۰ متر (محمودآباد)، زیبایی خاصی به منطقه داده‌ است.

شرایط اقتصادی: از صنایع این شهر می‌ توان سنگبری، موزائیک سازی، خاتم کاری، نساجی، دباغی، حوله بافی و کشاورزی را نام برد که بیشتر کارخانه ‌های سنگبری در شهرک صنعتی محمودآباد قرار دارند و از شهرتی جهانی برخوردار است.

محصولات کشاورزی: خمینی شهر درسالهای نه چندان دوریکی ازتولید کنندگان اصلی گلابی درسطح استان و کشور بود. باغداران این شهرعلاوه برشاه میوه، گلابی دوفصله وانواع دیگرگلابی محصولی منحصربه فردوبومی به نام سیبری تولید می ‌کنند این میوه خوشمزه، آبدار، ترد و باطعم گلابی است که رایحه سیب دارد. گفتنی است این شهر تولید کنندهٔ بهترین تنباکو ی طلایی جهان می ‌باشد که تماماً به کشورهای خارجی صادر می‌ گردد. همچنین این شهر از بزرگ‌ ترین تولید کنندگان گل، انواع کاکتوس و محصولات گلخانه‌ای می‌ باشد به طوریکه بزرگترین شهرک گلخانه‌ای کشور دراین منطقه قرار دارد.

آداب و رسوم: در این شهر معمولا شب ۲۷ رمضان رسمي وجود دارد به نام بيست و هفتمي. در اين رسم خانواده داماد به خانه عروس رفته و هدايايي را كه شامل زولبيا ،باميه ،پشمك ،لباس و طلا هست را براي عروس خانم مي برند واز خدا مي خواهند در ماه رحمت الهي الطاف خداوند بيشتر شامل حالشان شود.
 

جمعیت: جمعیت آن طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ مرکز آمار ایران برابر با ۲۴۴٬۶۹۶ بوده است.

زبان محلی: مردم خمینی شهر به زبان فارسی و لهجه‌ای که شباهت کمی به مردم اصفهان دارد (به نام لهجهٔ سده‌ای) صحبت می ‌کنند اما در محله ورنوسفادران، برخی از مردم گویش ولاتی دارند. (این گویش در اطراف اصفهان نیز رواج دارد.)

جاذبه های گردشگری: خانه تاريخي سرتيپ سده اي، خانه مجيري ها، تالار ملكزاده و خانه محمد باقر درچه اي، خانه تركيان و منزل عبدالكريم توكلي و خانه محمدعلي حاج حسن و خلوت كازروني در دستگرد و خانه لطفعلي و حاج علي در اسفريز، تالار حاج ابوالحسن در اندوان، مكتب خانه هاي خميني شهر، حمام كوچك و بزرگ و يا حمام توده اي فروشان و حمام سرپل، كاروان سراي حاج علي، برج هاي كبوتر خانه، كوه آتشگاه، کهندژ، ایوان یزدگرد، مسجد جامع، گورستان زارع آباد و...

محله های قدیمی: بافت قدیمی خمینی شهر از سه محله ورنوسفادران، خوزان و فروشان تشکیل شده‌ است. باید گفت چند محله بزرگ دیگر هم با قدمت چند هزار ساله در حومه این شهر وجود دارد از جمله آدریان و دستگرد قداده، اسفریز، اندآن، هرستان، تیرانچی، قلعه امیریه و قرطمان. محلهٔ خوزان هم از قدیمی ‌ترین محله ‌های شهر میباشد.

صنایع دستی و سوغات: از جمله صنایع دستی خمینی شهر فرش است که با طرح نایین و اصفهان در منطقه بافته می شود. البته به دلیل نزدیکی این شهرستان به اصفهان نمی توان صنایع دستی مستقلی برای آن قایل شد. باغات به، گیلاس و گلابی خمینی شهر شهرت دیرینه دارد به طوریکه حتی به سفرنامه ها نیز راه یافته است.اکثر گردشگرانی که به خمینی شهر سفر می کنند در صورت مساعد بودن فصل میوه های یاد شده رابه عنوان سوغات تهیه می کنند.

غذای محلی: آبرمی، کوفته طلا و نقره، کوفته گندمی، آش باقالی، قیمه ریزه، کله گنجشکی، نخود آب، گوشت و عدس، گوشت و سبزی، خورش به و آلو، کالاجوش، کاچی حلوا، آش ابودر و...

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

منابع:
فرمانداری خمینی شهر
میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان
دانشگاه پیام نور خمینی شهر
fa.wikipedia.org
sede.blogfa.com