نام: شهرستان اردستان

نام قدیمی: ارگ‌دستان، ارگستان، ارد استان

استان: اصفهان

تاریخچه: بعضی مورخان آن را زادگاه کاوه آهنگر دانسته‌اند. اردستان، به شهادت منابع تاریخی، در دوران اشکانی، پایتخت اردوان چهارم بوده و اردشیر اول، بنیان‌گذار پادشاهی ساسانی، آتشکده‌ای در آن بنا کرده ‌است. این شهر، در دوران صفویه از شهرهای آباد و مهم کشور به شمار می‌آمد و نقل شده مردم آن هنگام حمله اشرف افغان به اصفهان، چنان پایداری و استقامتی در برابر مهاجمان نشان دادند که موجب حیرت اشرف افغان شد. در دوران قاجاریه، به ویژه هنگام حکومت ناصرالدین شاه اردستان جایگاه بهتری یافت، اما پس از کشته شدن ناصرالدین شاه ناامن شد. بناي اوليه و هسته اصلي اردستان نيز در پاي مظهر قنات معظم و تاريخي ارونه بنا شده است، كه سابقه دو هزار و پانصد تا سه هزار ساله دارد و با قنات بي نظير دو طبقه محله مون كه از شاهكارهاي هنر قنات سازي شناخته شده از مهم ترين و مشهور ترين قنوات استان به حساب مي آيند.

تقسیمات کشوری: این شهرستان از ۲ بخش، ۳ شهر، ۷ دهستان و ۳۰۶ روستای دارای سکنه تشکیل شده است.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان اردستان، در شمال استان اصفهان، در جنوب کویر نمک، در ۳۳ درجه و ۲۳ دقیقه پهنای شمالی و ۵۲ درجه و ۲۲ دقیقه طول شرقی نسبت به نیمروز گرینویچ قرار دارد. از شمال به استان سمنان و گرمسار، از باختر به شهرستان‌های کاشان، نطنز و برخوار و میمه، از خاور به شهرستان نایین و از جنوب به شهرستان‌های اصفهان و نایین محدود است.

آب و هوا: آب و هوای این شهرستان گرم و خشک بوده و بیش‌ترین درجه حرارت در تیر و مرداد و کم‌ترین آن در دی و بهمن است.

مساحت: ۱۱۵۹۱کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱۲۳۸ متر

جمعیت: ۱۵٬۷۰۱ نفر

اقتصاد: اقتصاد اردستان به طور عمده بر پایه کشاورزی، باغداری، دامپروری و صنایع دستی می‌باشد. سطح زیرکشت این شهرستان حدود ۱۵ هزار هکتار است که با ۲۸۰ چاه عمیق و نیمه عمیق و ۵۰۰ رشته قنات آبیاری می‌شود. فولاد اردستان تولید کننده انواع لوله‌های فولادی است.

زبان محلی: زبان مردم اردستان گویشی از شاخه زبان‌های مرکزی ایران است. ریشه زبان مردم این منطقه، فارسی میانه، یعنی زبان رایج در دوره اشکانیان است که بسیار شبیه به زبان متون اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان است. این زبان نشان از ریشه زرتشتی داشتن مردمان این منطقه دارد.

صنعت حمل و نقل: این شهرستان بر سر جاده ترانزیتی تهران - بندر عباس قرار دارد و در ۳۵۰ کیلومتری جنوب تهران و ۱۰۰ کیلومتری شرق اصفهان و۲۵۰ کیلومتری شمال غرب یزد قرار دارد و به دلیل وجود این بزرگراه نقش مهمی در حمل و نقل جاده‌ای کشور و ترانزیت کالا در مسیر شمال - جنوب از تهران تا یزد، کرمان، زاهدان و بند عباس را داراست. هم چنین خط قطار تهران - بندرعباس نیز از این شهرستان عبور کرده و دارای ایستگاه قطار در ۲۰ کیلومتری شهر است. به دلیل این چنین ویژگی‌های ارتباطی این شهر می‌تواند به یکی از قطب‌های صنعتی کشور تبدیل شود.

جاذبه های گردشگری: مسجد پا منار بم كويه زواره، مسجد امام حسن مجتبي (ع) در محله بازار اردستان و صفه غربي مسجد جامع اردستان كه هم اكنون نيزبه نام صفه امام حسن مجتبي( ع) در محله بازار اردستان، روستاي كهنگ که جنوبي ترين روستاي اين شهرستان می باشد. مسجد معصوم شهر كوپا، مركز بخش كوهپايه اصفهان، مسجد لبنان، مسجد جامع شهر اصفهان و مشهورتر از همه حضور آن حضرت در تخته پولاد گورستان مشهور اصفهان است و به لسان الارض لقب يافته است. این شهرستان دارای ۴۰۰۰ اثر تاریخی و جاذبه گردشگریست که ۳۹ اثر آن در فهرست آثار ملی ثبت گردیده ‌است.

محله های قدیمی: اردستان شامل محلهٔ محال(بزرگترین از نظر مساحت)، کبودان، کوشک، بازار، مون، راهمیان (بزرگ‌ترین از نظر جمعیت)، فهره و باب‌الرحی می‌باشد.

سوغاتی و محصولات: انار، خربزه، طالبی، زعفران، پسته و محصولات کشاورزی این شهرستان انار، غلات و صیفی‌جات است.

بدترین و بهترین زمان بازدید: بهار و پاییز بهترین زمان دیدار می باشد. زمستان و تابستان زیاد مساعد سفر به این منطقه نمیباشد.

منابع:
fa.wikipedia.org
ardestan.gov.ir