نام: شهرستان بوکان

نام قدیمی: بوکان را ابتدا شهر کهنه خوانده‌ اند و آن شهر در جنوب غربی فعلی شهر بوکان واقع شده است و در اثر زلزله ویران گردیده، اما نظریه عامیانه و قالب بر روی نام این شهر چنین است که بوکان بر سر چند راه مهم بوده که هرگاه مردم مناطق دیگر از آن عبور می ‌کردند به دلیل طبیعت بکر و چشمه آن، در کنار آن چشمه به پایکوبی و رقص پرداخته و بیشتر مراسمات عروسی را در آنجا برپا کرده و در فرهنگ زبان کردی نیز واژه بوک به معنی عروس، که به مرور زمان این مکان بوکان نام گرفته است که به معنی عروسان است.

استان: آذربایجا غربی

تاریخچه: بوکان نسبت به بسیاری از شهرهای ایران، شهر جوانی محسوب می‌شود و از نظر بافت تاریخی در دوران قاجار و سده نوزدهم میلادی بنیان گذاشته شده و بیش از دو قرن قدمت دارد.

تقسیمات کشوری: شهرستان بوکان دارای ۲ بخش به نامهای مرکزی و سیمینه‌ است و ۷ دهستان دارد.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان بوکان در منطقه تقریباً کوهستانی و معتدل قرار گرفته که از جهت شمال به شهرستان میاندوآب و از جنوب به شهرستان سقز و از شرق به شهرستان شاهین‌ دژ و از غرب با شهرستان مهاباد و از جنوب غرب با شهرستان سردشت و منطقه ایل گورک همسایه‌ است. مرکز این شهرستان شهر بوکان است. موقعیت جغرافیایی این شهر ۱۳ استان شمال و جنوب ایران را به یکدیگر متصل می‌کند و با کردستان عراق دارای خط ارتباطی زمینی است.

آب و هوا: آب و هوای بوکان استپی خشک با تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد است. این شهر در زمستان سرد و پربرف و روزهای زمستانی آن طولانی بوده که معمولاً تا اواخر اسفندماه ادامه دارد.

گونه های جانوری: مهمترین جانوران مهره‌دار شهرستان بوکان دوزیستان، خزندگان، پرندگان، ماهیان و پستانداران هستند. گونه‌ های دوزیستان و خزندگان و ماهیان در بخش‌ های مربوطه اشاره شده ‌است ولی گونه‌ های پستانداران شامل قوچ‌ و میش، خرس، گرگ، روباه، شغال، رودک، سمور، زرد بر و انواع جوندگان هستند. انواع پرندگان نیز عبارتند از: کبک، کبک‌چیل، عقابها، شاهین، بحری، بالابان، لیل، دلیجه، انواع جغد، کرکس ‌مصری، دال، حواصیل‌ ها، لک‌لک سفید، غازخاکستری، اردک‌سرسبز، خوتکا، فیلوش، اردک‌ ارده‌ای، آنقوت، غازپیشانی‌سفید، قره‌ غاز، کشیم‌ ها، اکراس، کاکاتی‌ ها، انواع پرستو های دریایی، سار، انواع دارکوب، چنگر، سبکبالان و میش‌ مرغ می‌باشد.

گونه های گیاهی: بادام کوهی، نسترن وحشی، زالزالک، گلابی وحشی، انواع بلوط غرب، داغداغان، گز، پسته وحشی (بنه)، انواع گون‌ ها، انواع کنگر، انواع سلمه‌ تره، ختمی، فرفیون، شیرین‌ بیان، گزنه، پونه، کاکوتی، بولاغ‌ اوتی، کلاه‌میرحسن، بومادران، گل‌گندم، غازآیاقی، آویشن، ریواس، کلاه‌میرحسن، شوید وحشی، ترشک، لاله، جگن، نی، سرخس، تربچه‌وحشی، بارهنگ.

مساحت شهر: ۲۵۴۱٫۳۰۶ کیلومترمربع

ارتفاع از سطح دریا: ۱۳۷۰ متر

فرهنگ و آداب و رسوم: مراسم و آیین‌ هایی که در میان مردم کرد مرسوم است در برگیرنده اعیاد مذهبی، قومی و باستانی است که ریشه در باورهای کهن این مردم دارد و اغلب تاریخی، پاره‌ای و اسطوره‌ای است. آداب و رسوم کردها کاملاً مانند دیگر اقوام ایرانی برگزار می‌گردد. از آداب و فرهنگ منطقهٔ بوکان می ‌توان به حنابندان، چهارشنبه سوری، نوروز، رقص کردی و موسیقی کردی اشاره کرد. موسیقی کردی با موسیقی‌های باستانی ایران نسبتی تمام و کمال دارد. در میان انواع بی‌نظیر موسیقی کردی، هوره، شمشال(نوعی ساز بادی)، دف از قدمت بالای برخورد دارند و قدمت برخی از آن‌ها به بیش از هزار سال و حتی به پیش از ظهور اسلام در ایران می‌رسد. رقص کردی بخشی از آیین‌های نمایشی کُردها است که به‌صورت گروهی و به شکل حلقه‌ای ناکامل مرکب از رقصندگان زن و مرد درحالی‌که پنجه دست‌هایشان به هم گره خورده‌ است و از چپ به راست در حرکت هستند اجرا می‌شود. در رقص کردی معمولاً یک نفر که حرکات رقص را بهتر از دیگران می‌شناسد نقش رهبری گروه رقصندگان را به عهده می‌گیرد و در ابتدای صف رقصندگان می‌ایستد و با تکان دادن دستمالی که در دست راست دارد ریتم‌ها را به گروه منتقل می‌کند و در ایجاد هماهنگی لازم آنان را یاری می‌ دهد. رهبر گروه رقصنده که سرچوپی نامیده می‌ شود با تکان دادن ماهرانه دستمال و ایجاد صدا بر هیجان رقصندگان می‌افزاید، در این هنگام دیگر افراد بدون دستمال به ردیف در کنار سرچوپی به گونه‌ ای قرار می‌ گیرند که هر یکی با دست چپ، دست راست نفر بعد را می‌گیرد؛ اصطلاحاً این حالت را «گاوانی» می‌گویند و نفر آخر هم با در دست داشتن دستمال به گروه نظم خاصی می‌ بخشد. دستمال داشتن رهبر و نفر آخر نشان‌دهندهٔ برابری بوده و دست همدیگر را گرفتن هم نشانهٔ اتحاد گروه است.

افراد سرشناس: عبدالرحمن شرفکندی ملقب به هژار؛ شاعر، مترجم، نویسنده، واژه شناس، فرهنگ نویس. حسن صلاح سوران؛ محقق و نویسنده و استاد دانشگاه‌های تهران و لندن. مصباح‌الدیوان ادب؛ شاعر و عضو کنسولگری فرانسه در تبریز. انور سلطانی؛ نویسنده، پژوهشگر و باستان‌شناس. حسن قزلجی؛ روزنامه‌نگار و شاعر و فعال سیاسی و ...

جمعیت: ۲۲۴٬۶۲۸ نفر

زبان محلی: زبان مردم این شهر کردی سورانی یا کردی مرکزی است. لهجهٔ منطقهٔ بوکان نیز مکریانی نام دارد

جاذبه های گردشگری: بوستان ساحلی بوکان، کوه سیاه، تپه قلایچی، غار طبیعی قلایچی، پناهگاه حیات وحش سوتاو. و بناهای تاریخی مثل خانقاه شمس‌ الدین برهانی، آرامگاه تاریخی سرداران مکری، قلعهٔ سردار یا ارگ بوکان.

رودخانه ها و کوههای اطراف: ارتفاعات جوانمرد، كوه‌ نيسان، تپه ماهورهاي سه‌كانيان و كاني‌ سنجد، كوه داغداران و ارتفاعات كاني‌سيب از ارتفاعات مهم منطقه هستند. رودخانه‌هاي بوكان دو رودخانه تاتاهو و جغتو است كه به نامهاي سيمينه‌ رود و زرينه‌ رود نامگذاري شده‌ اند.

اقتصاد: بوکان در استان آذربایجان غربی در رتبهٔ سوم صنعت پس از ارومیه و خوی قرار دارد. و در زمینهٔ صنعت نساجی، ماشین‌ سازی فعالیت دارد. از لحاظ سرمایه‌ گذاری ۷/۶ درصد سرمایه‌ گذاری آذربایجان غربی را به خود اختصاص داده‌ است. در شهرک صنعتی بوکان هم اکنون ۸۲ کارگاه تولیدی مشغول به فعالیت هستند. مساحت این شهرک صنعتی ۵۹ هکتار و دارای هفت هکتار فضای سبز است. بوکان یکی از قطب‌های مهم صنعتی در استان آذربایجان غربی و بزرگ‌ترین تولیدکننده اتاق‌ های کامیون در ایران به‌ شمار می‌ رود.

محصولات: محصولات عمده کشاورزی شهرستان بوکان گندم، جو، پنبه، حبوبات و چغندرقند است. بوکان از جمله شهرستانهای سردسیر آذربایجان غربی است که میوه‌ های آن سیب، هلو و زردآلو، آلبالو، خیار و.. است.

غذاهای محلی: دلمهٔ برگ مو، آش دوغ، کلانه، کنگر و ماست، گیلاخه، شورمزه، هلیماو

سوغاتی: بامیه و لقمه قازی (نوعی شیرینی)، کلوچه‌های محلی، تخم آفتابگردان، ترشی محلی، گیاهان خوراکی(قارچ، ریواس، کنگر، اسفناج)، پنیر کوزه و عسل

صنایع دستی: از صنایع دستی، جاجیم بافی و گلیم بافی، بافتنی‌ های سنتی (کلاه، جوراب و غیره)، سجاده‌ بافی، فرش دستباف، طرح‌ های چرمی و چوبی

بدترین و بهترین زمان بازدید: بهترین زمان بهار و اواخر تابستان، سردترین و بدترین زمان زمستان

منابع:
fa.wikipedia.org
bookan-ag.ir