نام: ملکان

نام قدیمی: ملك‌ كندي

استان: آذربایجانشرقی

تقسیمات کشوری: طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان ملکان دارای دو بخش به نام‌ های مرکزی (شامل دهستان‌ های گاودل مرکزی، گاودل غربی و گاودل شرقی) و لیلان (شامل دهستان‌ های لیلان جنوبی و لیلان شمالی)، دو نقطه شهری به نام‌ های ملکان و لیلان و 83 آبادی می‌ باشد.

مساحت: 1007 كیلومتر مربع (2.2 درصد مساحت استان)

رودخانه ها: رودخانه های مردق و لیلان. رود مردق  مسیر خود را به شهر مراغه ادامه داده و از داخل شهر ملکان گذشته و وارد دریاچه اورمیه می‌شود. رود لیلان پس از عبور از روستای های مختلف در داخل شهر میاندوآب وارد زرینه رود می‌ شود.

جمعیت: براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال 1390، جمعیت شهرستان ملکان در حدود 106118 نفر (2.8 درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان 25312 نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان 31487 نفر و جمعیت روستایی آن 74631 نفر و تعداد خانوار آن 29707 خانوار است.

زبان محلی: ترکی آذری

ارتفاع از سطح دریا: واحد كوهستاني يا ناهموار این شهرستان از نظر ارتفاع به واحدهاي زير تقسيم مي شوند: الف: واحدهاي كوهستاني كم ارتفاع (1800- 1500 متر ارتفاع) ب: واحدهاي كوهستاني مرتفع (220-1800 متر ارتفاع)

آب و هوا: به طور عمده آب و هواي ملكان تحت تاثير بادهاي آسياي مركزي (سيبري)، اقيانوس اطلس، درياي سياه، درياي مديترانه و درياي خزر قرار مي‌گيرد. اين جريانات در پایيز، بهار و زمستان ريزش باران‌هاي منطقه‌ای را موجب مي‌گردند كه مقداري از نزولات زمستاني آن به صورت برف مي‌باشد. كل سرزمين‌هاي موجود در محدوده اين شهرستان را از نظر توپوگرافي مي‌توان به دو واحد كوهستاني يا ناهموار و واحد هموار جلگه‌اي تقسيم كرد.

موقعیت جغرافیایی: در 150 کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستان‌های بناب و مراغه، از سمت شرق با شهرستان مراغه و از سمت غرب و جنوب با استان آذربایجان غربی هم‌ مرز است.

وضعیت اقتصادی: ملكان يك شهر كشاورزي است تا يك شهر صنعتي و يا تجاري، مشهورترين محصول كشاورزي اين شهرستان انگور است به طوري كه اين شهرستان به شهر الهه انگور مشهور است. خشكبار اين محصول به اكثر كشورها از جمله كشورهاي حوزه خليج فارس و اروپايي و كانادا صادر مي‌شود. همچنین با توجه به تولید بیش از 94 درصد چغندر قند استان، وجود باغات و اراضی وسیع، وجود تخصص در صنایع تبدیلی و فرآوری كشاورزی (باغی) با توان صادراتی بالا، سبزه خشك‌كنی، بالا بودن ظرفیت تولیدات دامی از جمله شیرخام، وجود 4 معدن فعال از جمله زغال، تراورتن، خاك نسوز و سنگ لاشه، بهره‌مندی از باغات میوه و امكان استقرار صنایع تبدیلی شهرستان ملكان برای سرمایه‌گذاری در ایجاد واحدهای فرآوری موادمعدنی و صنایع پایین‌دستی، صنایع تبدیلی كشاورزی قابلیت مناسبی دارد.

تاریخچه: تاريخ جديد ملكان كه در گذشته ملك‌كندي ناميده مي‌ شد به دويست سال پيش برمي‌ گردد ولي در مورد منطقه ملكان و مسكوني بودن آن نظرياتي وجود دارد كه همه حكايت از قدمت اين منطقه دارد. شهر ملکان پیشینهٔ تاریخی طولانی داشته و به‌دلیل آب و هوا و موقعیت گذرگاهی مناسب، از گذشته‌ های دور مسکن اقوام مختلفی بوده‌ است؛ به‌طوری که از ۶ هزار سال پیش از میلاد، روستاهای عباس‌آباد و قوریجان از اصلی‌ترین سکونتگاه‌ های این منطقه به‌شمار می‌رفته‌است.منطقه ملكان به دليل مساعد بودن آب هواي جغرافيايي يكي از مهم‌ترين گذرگاه‌هاي تاريخي به شمار مي‌آيد. در مورد وجه تسميه اين شهرستان دو نظريه وجود دارد: 1) از آنجا كه ارباباني زيادي بر آن حاكم بودند و شاه واربابان نيز ملك ناميده مي شدند پس اربابان نيز از اين قاعده مستثني نبودند شايد نام  ملك‌كندي يا ملكان بر گرفته از جمع ملك يعني مالكان و مخفف آن ملكان باشد.  2)  يكي از اربابان معروف اين شهر در گذشته ملك‌نيا بوده است. شايد ملك كندي از نام اين ارباب گرفته شده باشد.

جاذبه های گردشگری: پل دختر قلعه‌جوق (مربوط به دوران صفويه)، آب معدنی شورسو)، دره گاومیش ئولن، زیارتگاه علی‌بلاغی، مسجد جامع لیلان)، قلعه بختک، پل آجری لیلان‌چای

محصولات و صنایع دستی: ملکان قطب تولید انگور در سطح استان آذربایجان شرقی بوده و به «الههٔ انگور» مشهور است. این شهر یک شهر کشاورزی بوده و کارخانه‌ های متعدد سبزه‌پاک‌کنی در آن فعال‌اند. کشورهای حوزهٔ خلیج فارس، اروپا و کانادا، بزرگترین واردکنندگان این محصول هستند. قالی‌بافی نیز در این شهر رایج است.

بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان

مدت زمان لازم برای بازدید از این شهر: یک الی دو روز

مسیر پیشنهادی: ملکان در ۱۵۰ کیلومتری جنوب تبریز واقع شده‌است.
 

منابع:

استانداری آذربایجانشرقی
fa.wikipedia.org