سرزمين‌ اهر داراي‌ گذشته‌ اي‌ دور است‌. سنگ‌ نبشتة اورارتويى‌، بر دامنة كوه‌ زاغى‌ واقع‌ در شمال‌ روستاي‌ سغين‌ دل‌، در نزديكى‌ اهر و نيز بقاياي‌ دژهاي‌ ساسانى‌ در اين‌ منطقه گواه‌ اين‌ ادعاست‌. در سده‌ هاي‌ نخستين‌ اسلامى‌، اهر از شهرهاي‌ آبادان‌ بر سر راه‌ اردبيل‌ به‌ دبيل‌ بوده‌ است. در حدود العالم‌، اهر قصبة ميمد (ميمند) معرفى‌ شده‌ است‌. در اواخر سدة 6 و اوايل‌ سدة 7ق‌، اهر مدتى‌ تختگاه‌ ملوك‌ پيشتكين‌ بود. در دورة صفويه‌، اهر به‌ سبب‌ وجود بارگاه‌ شيخ‌ شهاب‌الدين‌ اهري‌ در آنجا، مورد توجه‌ شاهان‌ صفوي‌ قرار داشت و مدتى‌ نيز حاكم‌نشين‌ قره‌داغ‌ شمرده‌ مى‌شد. در دورة قاجاريه‌ و جنگ‌ نخست‌ ايران‌ با روسيه‌، اهر مدتى‌ مركز فرماندهى‌ عباس‌ ميرزا برضد قواي‌ روسيه‌ بود. در شهريور 1320ش‌، شهر اهر و شهرهاي‌ ديگر آذربايجان‌، مورد حملة هوايى‌ نيروهاي‌ شوروي‌ قرار گرفت‌ و عده‌اي‌ از مردم‌ اهر در اين‌ حمله‌، كشته‌ شدند.

موقعیت جغرافیایی
شهرستان اهر با وسعت 3074 كیلومتر مربع (6.7 درصد مساحت استان) در 110 كیلومتری تبریز واقع شده است. این شهرستان از سمت شمال با شهرستان‌ های هوراند و کلیبر، از سمت شرق با استان اردبیل، از سمت غرب با شهرستان ورزقان و از سمت جنوب با شهرستان هریس هم‌ مرز است.

تقسیمات کشوری
طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان اهر دارای دو بخش به نام‌ های مرکزی و فندقلو، دو نقطه شهری به نام‌ های اهر و هوراند و 344 آبادی می‌ باشد.

جمعیت
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال 1390، جمعیت شهرستان اهر در حدود 150111 نفر (4 درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان 92608 نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان 97053 نفر و جمعیت روستایی آن 53058 نفر و تعداد خانوار آن 39748 خانوار است. (این آمار با احتساب جمعیت شهرستان هوراند است که در مرداد سال 92 از شهرستان اهر جدا شد.

اقلیم و آب و هوا
شهرستان اهر در يك منطقه كوهستاني قرار گرفته و مشخصه اصلي آن، رشته كوه قره‌داغ مي‌ باشد كه قلل مرتفع آن چهره كوهستاني به شهرستان داده است. اين شهرستان در ميان ارتفاعات مهمي چون قيزقلعه‌ سي به ارتفاع 1266 متر و كوه تاريخي معروف هشت سر با ارتفاع 2536 متر محصور شده و دامنه ارتفاعات مزبور از جهات شمال و جنوب و غرب تا هوراند كشيده شده است. پست‌ ترين نقطه، بخش كناره‌ هاي رودخانه قره‌ سو كه در قسمت شرقي شهرستان واقع و محل كشت و زرع انواع محصولات باغي و زراعي مي‌ باشد.

وضعیت اقتصادی
با توجه به قابلیت‌ ها و امكانات شهرستان اهر، محوریت توسعه این شهرستان بخش گردشگری، توسعه معادن و فعالیت‌ های وابسته به آن و توسعه كشاورزی و دامداری استوار گشته است. هم چنین با توجه به اینکه در سال های اخیر سرمایه گذاری های خوبی در ایجاد باغات در این شهرستان انجام شده است، باعث ایجاد پتانسیل خوبی برای ایجاد واحدهای صنایع تبدیلی کشاورزی و همچنین سردخانه  بالای صفر در این شهرستان شده است.

نقاط تاریخی و دیدنی
بقعه و آرامگاه شیخ شهاب‌الدین اهری (باقیمانده از دوره صفوی)، مسجد جامع اهر، بازار سرپوشیده اهر، کاروانسرای شاه عباسی، جنگل طبیعی انداب (پارک جنگلی فندقلو در 25 کیلومتری اهر)،  جنگل طبیعی تنباکولو (واقع در بخش هوراند)، خانه دکتر قاسم اهری، سد ستارخان اهر، قلعه پشتوی هوراند

صنایع دستی اهر:
از جمله صنایع دستی منطقه ارسباران و شهرستان اهر فرش، جاحیم، گلیم و به خصوص ورنی است که نوعی دست بافت زیبا و پشمی و یا ابریشمی است و به عنوان زیرانداز بافته می شود و از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

 

سوغاتی اهر:
کمتر شهری در ایران وجود دارد که شیرینی و نان مخصوص و به نام خود را داشته باشد. شهر اهر یک نوع شیرینی با نام «اهری» و نوعی نان به نام نَزیه یا یِدی قات دارد که جزو سوغات این شهرستان محسوب می شود. اهری به ثبت ملی نیز رسیده است.
در بازار تاريخي اهر نيز خوراكي‌ هايي از جمله شيريني اهري، نان روغني شيرين و فتير پخته شده با مغز گردو را به عنوان سوغاتي به شهر خود ببريد و لبينات خوشمزه با طعم طبيعي از شير و خامه و پنير را تجربه كنيد.
وجود تنوع آب و هوایی و خاک حاصل خیز و مردمان پرتلاش و زحمتکش شهرستان اهر باعث شده در هر منطقه میوه خاصی پرورش یابد که از جمله می توان به گیلاس افیل، سیب قره قرمز، ذرت و گردو، توت و پیاز و سماق هوراند، کدوتنبل شیرین خوش طعم،  عسل، تولید لبنیات مرغوب(کره، خامه و ماست)، تخم مرغ محلی، رشته پلویی روستای دیزبین، شیرینی اهری، نان یوخا و نان یدی قات اشاره کرد.
انواع محصولات و فراورده های سایر مناطق ارسباران در اهر قابل خرید و دسترسی میباشد ازجمله زغال کلیبر، سماق و پیاز هوراند، کدو تنبل بومی ارسباران، انار و...که همه این محصولات و فرآورده ها را در اهر میتوان خریداری کرد.

تور لیدر مناسب: آقای سعید علیزاده
دارای گواهینماهه جهانگردی و گردشگری از سازمان میراث فرهنگی.
سابقه تورگردانی و فعالیت در زمینه ها گردشگری به مدت ۲ سال. معرفی شده به عنوان تورلیدر در کتاب ایرانگردی دکتر پیتر کربر از آلمان.

منابع:
استانداری آذربایجانشرقی
دانشگاه آزاد اهر
تجربیات شخصی
aharnews.ir