شکی در شمال غربی جمهوری آذربایجان نزدیک به سرحد داغستان و گرجستان واقع شده است. این شهر قرن ها یکی از توقفگاههای بازرگانان جاده ابریشم بوده است. هنوز هم بازار روزانه آن در این منطقه رونق بسیار دارد.
شکی در دوره معینی از تاریخ یکی از پایتخت های قفقاز آلبانی بود. وجود آثار متعدد تاریخی، کلیساها و قلعه های متعلق به این دوره گواهی بر این حقیقت است.
علاوه بر مناظر دیدنی و خیابان های پر درخت و سرسبز شکی، دو اثر دیدنی که نباید از دست داد خان سرای و کاروان سرای شکی است که هر دو در یک مسیر قرار دارند و براحتی می توانید از هردو دیدن کنید. لازم به ذکر است که خان سرای شکی در لیست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
شکی برادر خوانده شهر گابروو بلغارستان است. ساکنین این شهرها تشابه زیادی بخصوص در شوخ طبعی دارند.
شکی، مشخصاً به خاطر ابریشمش معروف است و هنوز که هنوز است در بازارهای این شهر روسری های ابریشمیِ درجه یک را پیدا می کنید.
شکی از شهرهای سرسبز و زیبای آذربایجان است که بکر و دست نخورده باقی مانده است. میدان اصلی شهر را پارکی بسیار بزرگ، پر از خانه های درختی تشکیل داده است. این قسمت از شهر تقریباً جدید است و در دوره معاصر شکل گرفته است.
طبیعت و جغرافیای شکی
این شهرستان از طرف شمال و غرب با شهرستان قاخ، از طرف جنوب با شهرستان یولاخ، از طرف شرق با کشور فدراتیو روسیه همسایه است. شکی در شمال آذربایجان و جنوب کوه های قفقاز با فاصله ۳۲۵ کیلومتری از باکو و نزدیک مرز گرجستان واقع شده است.
ارتفاع ۳۵۰۰ متری این شهر از سطح دریاهای آزاد و وجود کوههای قفقاز در حاشیه آن از مهم ترین ویژگیهای طبیعی شکی محسوب می شود. زمستان های سرد و پر برف (مخصوصا در ماههای ژانویه و فوریه)، بهار بسیار زیبا و خنک و تابستان معتدل، پاییزی با روزهای گرم و شب های سرد از خصوصیات آب و هوایی این منطقه از آذربایجان است.
تقسیمات کشوری
شکی (به ترکی آذربایجانی Şəki) شهرستانی (رایون) در شمال مرکزی جمهوری آذربایجان است. شهر شکی در سال 1930 تاسیس شده و دارای یک شهر و شصت و هشت روستا می باشد.
تاریخچه
قسمت های تاریخی شکی در منطقه ای که آن را در حال حاضر کیش می نامند قرار دارند. شکی در سال ١٧١٦ میلادی بر اثر سیل نابود شد ولی بعدها توسط حاجی چلبی خانِ شورشی دوباره بازسازی شد. وی یکی از مؤسسان سیستمِ خان های مستقل در آذربایجان بود. او قلعه ای را در نوخا یا شکیِ امروزی ساخت وقتی شکی کهن که امروزه کیش است، بر اثر سیل نابود شد، نوخا تبدیل به محل سکونت حاکم منطقه شد.
در ١٨٠٥ میلادی حکومت های خانی به روسیه واگذار شد که نوخا نیز جزو آنها بود، نوخا که امروزه همان شکی است همواره به بازرگانی ابریشم مشهور بود و مسیر کاروان ها از باکو و تفلیس به نوخا می افتاد و نوخا هم مشخصاً تولید کننده ابریشم بود. نام شکی دوباره در سال ١٩٦٠ میلادی روی شهر گذاشته شد.
شکی در طی تاریخ پر فراز و نشیب خود بارها بین استقلال و اشغال توسط حکومت های منطقه دست و پنجه نرم کرده است، بطوریکه مرتبا توسط امپراطوری های مختلف و عربها و مغول ها اشغال شده است. شکی که سالها تحت امپراطوری ایران بوده است، پس از فروپاشی حکومت صفویه در اواخر قرن هجدهم، به عنوان پایتخت خانات شکی برگزیده شد اما این استقلال دیری نپایید چرا که امپراطوری روسیه در اوائل قرن نوزدهم آنرا ضمیمه خاک خود نمود.
مکانهای دیدنی شکی
در شکی قلعه حاجی چلبی از اهمیت بسیاری برخوردار است، حاجی به نوعی یک قهرمان ملی و پدر معنوی این شهر محسوب می شود و مورد احترام مردم است. کاروان سرای خان سرایی با درختان خرمای معروفش و قندیل های تالارش از دیدنی های مهم شکی هستند. خان سارایی (کاخ خان شکی) نمونه منحصر به فردی از تلفیق سنت های معماری ملی و سنن کاخ سازی (1762) است که توجه گردشگران از سراسر جهان به خود جلب کرده است. قابل توجه است که در ساخت کاخ از میخ استفاده نشده و با شیشه های رنگی مشبک (موزاییک ملی) که از ونیز آورده شده، تزیین گردیده است. شکی نه فقط جاذبه های طبیعی بلکه از حیث جاذبه های فرهنگی نیز غنی است. موزه رشید بی افندی مختص به قوم شناسی است که اشیای باستانی و صنایع دستی قابل توجهی، عموماً مربوط به شکی را در خود جای داده است. موزه هنر ملی که در داخل کلیسایی تاریخی دایر است نیز از جاذبه های خوب شکی بشمار میرود. اما جالب ترین موزه در شکی موزه مشبک است. شکی شهر مشبک ها است. مشبک سازی در واقع هنری است قدیمی که در ایران نیز رواج دارد. در هنر مشبک، چسب، میخ، پیچ و شی خارجی نقشی ندارد، در واقع قطعات چوب مثل پازل در هم چفت می شوند و یک کلِ بزرگ تر مثل در یا پنجره یا پاراوان را شکل می دهند.
مسجد جمعه، پارک فرهنگی تفریحی BU M.F. Achundov، خان سرای، پارک فضولی، کلیسای آلبانی کیش، بنای یادبود جنگ دوم جهانی و موزه های حیدرعلی اف، خرابه های قلعه "گلرسن-گوررسن" و... نیز از دیگر جاذبه های شهر شکی میباشند.
غذای محلی شکی
رستوران های شکی بسیار ارزانند و در هر خیابان معروف شکی لااقل یک رستوران خوب را پیدا خواهید کرد. آش (پلو) و پیتی از غذاهای معروف شکی هستند. پیتی شبیه به آبگوشت خودمان است که حتی طرز خوردن آن نیز مثل آبگوشت است. تاس کباب نیز از غذاهای معروف محلی است. همچنین شکی برای شیرینی هایش معروف است، حلوای شکی در آذربایجان مثل کلوچه شمال در ایران است. بهترین حلوا را می توانید از شیرینی پزی علیاحمد تهیه کنید.
صنایع و محله های قدیمی
چندین نوع صنایع دستی هنوز هم در شکی مورد حمایت قرار می گیرد. هنوز هم اسامی کوچه های این شهر از روی شغل های قدیمی می باشد - دولوسچولار(سفالگران)، زرگرلر (زرگرها)، حالواچی لار (حلواپزها) و غیره.
صنایع دستی و سوغات شکی
صنعت ابریشم دوزی شهر شکی از شهرت بسیاری در خارج از آذربایجان برخوردار است. همه رنگ های استفاده شده طبیعی و شیوه ساخت آن سنتی است. رشته های ابریشم با رنگ قرمز پیاز رنگ آمیزی می شود. کار بافت یک فرش هشت ماه طول می کشد و نتیجه کار یک اثری هنری است.
وجود شیشه های رنگ آمیزی شده قصر خان شکی مدیون صنعت ابریشم است. بازرگانان ایتالیایی این شیشه ها را به این شهر آوردند تا آن را با ابریشم عوض کنند.
مرکز خرید شکی
شَکی یک بازار دارد که به گران فروشی معروف است و در آن سفال، صنایع دستی فلزی، فرش و همچنین میوه، سبزی، گوشت، پنیر و حتی زعفران، بفروش می رسد. کارخانه ابریشم این شهر در خیابان رسول زاده قرار دارد و گردشگران اجازه دیدن آن را ندارند، اما این را گفتیم تا بعد اشاره به مغازه روبروی آن داشته باشیم. نام این مغازه ایپگ مغازین است و روسری های ابریشمی زیبایی را با قیمت مناسب می فروشد.
رویدادها و تفریحات
گردشگری اسب: در شهر شکی برای سیاحت با اسب تمام امکانات فراهم است. مرکز گردشگری سوارکاری وزارت فرهنگ و گردشگری جمهوری آذربایجان در روستای "داش یوز" این شهرستان واقع شده است. در این مرکز اسبهایی از نژاد عربی، انگلیسی ردینگ، آلمانی تراکنری و آخال تکه ترکمنی پرورش داده میشوند. تمامی سوارکاران از نقاط مختلف کشور به اینجا می آیند. در این مرکز سالی یک بار (ماههای دسامبر و می) از 16 نقطه کشور برای شرکت در مسابقه ملی "چوگان" (فرم قدیمی پولوی اروپایی) به اینجا می آیند. علاوه بر آن، سایر مسابقات اسب سواری از قبیل "سور پاپاق" (انداختن کلاه به سبد)، "مسابقه کلاه" (گرفتن کلاه از رقیب)، کشتی روی اسب (انداختن رقیب از پشت اسب) نیز برگزار می گردد. برای توریستها و گردشگران غیر از تماشای مسابقه، امکان شرکت در مسابقات نیز فراهم است. قبل از شرکت در مسابقات ذکر شده، علاقمندان از طرف مربیان ماهر آماده می شوند و یا فقط با راهنمایی آنها سوارکاری ساده انجام میدهند.
میهمانان و توریستها در پشت اسب با راهنمایی و همراهی مربیان ماهر، میتوانند از زیبایی های اطراف، کلیسای قدیمی دوره آلبانها، قلعه گلرسن گوررسن، قله شیناز مربوط به قرن وسطی و تعداد زیادی از آثار معماری شکی دیدن کنند.
قابل ذکر است که در کاروانسرای قدیمی شکی نیز تئاترهای خنده با زیرزمین های تابستانی و زمستانی دایر می باشد. مردم شکی روز یک آوریل را روز طنز نامیده و جشن باشکوهی برگزار می کنند.
توصیه ها
حتما چراغ قوه کوچکی به همراه داشته باشید چرا که قطع برق در این منطقه زیاد رخ می دهد و ممکن است در خیابان هایی تاریک گرفتار شوید.
اگر قصد سفر به بیرون از شهر را دارید، طوری برنامه ریزی کنید که قبل از تاریکی هوا برگردید. جاده های این شهر بسیار نامناسب و پر از چاله های بزرگ است و ممکن است به شما و یا ماشین صدمه بزند.
سفر به شکی
تاکسی: سریع ترین وسیله سفر به این شهر از باکو استفاده از تاکسی است که مسیری شش ساعته را با گرفتن کرایه ای تقریبا ۶۰ ماناتی طی می کند. البته اگر در گرجستان هستید، با توجه به نزدیکی این شهر به مرز، با تاکسی و یا ون، با قیمتی بسیار ارزان تر می توانید به شکی سفر کنید.
ترن: ایستگاه قطار در ۱۷ کیلومتری مرکز شهر قرار دارد. با استفاده از قطار باکو - بالاکان که در شکی نیز توقف دارد می توانید به این شهر سفر کنید.
اتوبوس: خسته کننده ترین و در عین حال راحت ترین راه سفر به شکی استفاده از اتوبوس است که مسیر باکو-شکی را ۷ ساعته طی می کند. مینی بوس و ون نیز برای سفر به این شهر موجود است. با توجه به مسیر پرپیچ و خم این شهر توصیه می شود از ترن و یا اتوبوس استفاده کنید.
شماره های ضروری شکی
اورژانس ١٠٣
آتشنشانی ١٠١
پلیس ١٠٢
منابع:
en.wikivoyage.org
hamigashtgahar.ir
ulduztourism.com
fa.fltworld.com
zoragh.ir
farang.ir