نام: سقز
وجه تسمیه: به احتمال زیاد سقز نام خود را از اسم پادشاه مقتدر مادی (كیاكسار) كه در این منطقه حكومت می كرده گرفته است.
نام قدیمی: ایزیرتا، اسکاکیت
استان: کردستان
تاریخچه: مورخان تاریخ این منطقه را به هزاره اول قبل از میلاد نسبت می دهند و به استناد آثار باستانی زیویه معتقدند كه شهر سقز در نخستین اتحاد قوم مادها بوده است و توسط آنان استحكاماتی در آن بنا شده كه زیویه و آرمائیت (قپلانتو) از آن جمله اند. شهرستان سقز به علت دارا بودن شرایط مساعد اقلیمی و زیست محیطی از دوران پیش از تاریخ به عنوان یكی از استقرارگاههای بشری مورد توجه بوده و در منطقه حدود 350 اثر باستانی شناسایی شده كه از این تعداد 145 اثر آن در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است. براساس برخی منابع، سقز در دورهٔ صفویه مرکز تجاری و داد و ستد در منطقهٔ شمال غرب ایران بوده است. ریشه كلمه سقز (ساكز) می باشد كه به قوم سكاها نسبت داده می شود. سقز یكی از شهرهای باستانی استان است كه در طول تاریخ پیوسته در معرض حملات دولت آشور و روم باستان بوده و بیشتر آثار آن در زیر خاك مدفون می باشد.
تقسیمات کشوری: شهرستان سقز دارای دو شهر سقز و صاحب و 309 روستا میباشد كه در چهار بخش مركزی، زیویه، سرشیو و امام قرار گرفته اند.
موقعیت جغرافیایی: سقز در شمال غربی سنندج و هم مرز با استان آذربایجان غربی است. این شهرستان بر روی دو تپه طویل كه رودخانه كوچك سرپوشیده ای به نام چم ولیخان آنها را از هم جدا می كند بنا شده است. سقز از شمال به شهرستان بوکان، از شرق به شهرستان دیواندره، از جنوب به شهرستان مریوان و از غرب به شهرستان بانه محدود است. این شهرستان از جنوب با کشور عراق همسایه است.
آب و هوا: سقز زمستان هایی بسیار سرد دارد و یکی از سردترین مناطق ایران است. از پایین ترین دماهای ثبت شده در این شهر ۴۵- درجهٔ سانتی گراد بوده است. به گزارش سازمان هواشناسی جمهوری اسلامی ایران شهر سقز به همراه شهر بستان آباد در استان آذربایجان شرقی که دمای ۴۶- درجه در آن به ثبت رسیده سردترین شهرهای ایران لقب گرفته اند.
مساحت: حدود ۴۵۱۸ كیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا: ۱٬۴۷۶ متر
کوهها: کوه نه که روز، کوه روش، کوه سلطان، کوه عبدالرزاق، کوه خان و وزنه، کوه جا قل، کوه ونوشه
فرهنگ و آداب و رسوم: آنچه مسلم است كردها از قدیمی ترین نژاد آریایی ها هستند. سقز از قدیم به عنوان شهر پهلوان پرور شناخته شده و از قدیم الایام دارای زورخانه و ورزش پهلوانی بوده است. در زمستان سال ۱۳۹۲، آزاد سی دوزی، جوان سقزی، در رشتهٔ پهلوانی رکورد جهانیِ میل را شکست و آن را به نام خود ثبت کرد. یكی دیگر از ویژگی های مهم شهرستان سقز رونق موسیقی در آن است. به طوری كه به نسبت جمعیت و وسعت خود تعداد زیادی گروه موسیقی و رقص كردی را در خود جای داده است كه با توجه به اجرای برنامه های مختلف، این شهر به یكی از كانون های موسیقی استان كردستان تبدیل شده است.
جمعیت: این شهرستان بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰، دارای ۲۱۰٬۸۲۰ نفر بوده است.
زبان محلی: زبان اکثریت مردم سقز کردی سورانی با لهجه اردلانی است.
جاذبه های گردشگری: قلعه باستانی زیویه، مسجد دومناره، حمام حاج صالح، مسجد شیخ مظهر، بازارچه مرزی سیف، بازار مرزی بسطام، دریاچهٔ لَگزی، پیست اسکی سقز، پیست اتومبیل رانی و موتورسواری سقز، مسجد و خانقاه شیخ نجم الدین نقشبندی و...
سوغاتی و صنایع دستی: انواع تخمه بوداده آفتابگردان از سوغاتي هاي شهرستان سقز محسوب مي شود. همچنين به علت وضعيت جغرافيايي و كوهستاني این منطقه خشكبار به عنوان سوغات مهم شهر سقز بشمار میرود. فرش بافی، گلیم بافی، توپ دوزی، نازک کاری، معرق کاری، جاجیم بافی، جوراب بافی، تنور سنتی، ساق بندپشمی، کفش، کلاش و ... از صنایع دستی این منطقه هستند.
غذای محلی: عدسی با رشته و...
بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان
منابع:
فرمانداری سقز
میراث فرهنگی استان کردستان
fa.wikipedia.org
farsnews.com
ordup.com
saqqez.blogsky.com
seeiran.ir
