نام: کمیجان
وجه تسمیه: کمیجان از دو کلمة کمی و جان تشکیل شده است. کمی و میلاد دو برادر از نوادگان سلسلة هخامنشی بودند که به این منطقه آمدند. کمی محل فعلی کمیجان و میلاد محل فعلی میلاجرد واقع در شمال باختری کمیجان را تصاحب و آباد نمودند. کلمة جان که بعد از کمی آمده است پسوند مکان بوده و نام کمیجان به معنی محل و مکان ‹کمی›است. بنابراین پیدایش کمیجان به همان زمان ماد و هخامنشیان بر می گردد.
استان: مرکزی
تاریخچه: بطور قطع این ناحیه در تاریخ باستان دارای سکنه بوده که وجود تپه های باستانی و گبری چرگزی در شهرستان و نیز زبان تاتی رایج در وفس ، چهره قان ، فرک و گورچان و ریشه یابی اسامی مکان های سکونتی مانند ووس، آمارا، پامرین، میلاگرد، چهره گان، کمیزان و این قبیل اسامی امکنه که با تغییراتی درحال حاضر وفس، آمر، فامرین، میلاجرد، چهره قان و کمیجان تلفظ می شود و نیز خرابه های آتشکده های فردقان و تونل های زیرزمینی وفس و چشمه ویستان از تاریخ کهن منطقه حکایت دارد. ایل بزچلو از ایلات ترک زبان و یکی از ایلات قزلباش بود که در زمان ظهور صفویه به حمایت و پشتیبانی شاه اسماعیل صفوی برخاسته و در جنگ شاه صفوی با ازبک ها، رئیس ایل بنام آدوربادور موفق به کشتن شیبک خان ازبک شده و سر ایشان را بعنوان تحفه به زیر پای اسب شاه اسماعیل می اندازد که بواسطه این خدمت بزرگ در سفر به کرمانشاه در کنار تپه چهرگزی کمیجان اردو می زنند واین منطقه را بعنوان تیول به سردار بزچلو هدیه و انعام می دهد و پس از آن ایل بزچلو به این منطقه عزیمت و ساکن می گردند. در زمان شاه عباس دوم تعدادی از این ایل به سمت گرجستان و نهایتا نقده کوچانده و در آنجا سکونت می نمایند. در حقیقت نام طایفه و ایل به این منطقه گذاشته می شود. از سران این طایفه که بعدها به بهادری معروف شدند و از خوانین بزرگ منطقه می توان به آدوربادور، بیگرخان، محمدخان میرپنچ، ابراهیم خان عاصم السلطنه، عیسی خان و اکبرخان بهادری اشاره کرد. قابل ذکر است که کمیجان در سال ۱۳۸۱ به شهرستان ارتقا یافت.
تقسیمات کشوری: شهرستان کمیجان از دو بخش با نامهای بخش مرکزی و بخش میلاجرد تشکیل یافته است و جمعا چهار دهستان دارد که عبارتند از: دهستانهای بخش مرکزی (دهستان اسفندان، دهستان وفس) و دهستان های بخش میلاجرد (دهستان خسروبیک، دهستان میلاجرد)
موقعیت جغرافیایی: شهرستان کمیجان در شمال غربی استان مرکزی واقع شده‌است که با اراک مرکز استان ۹۵ کیلومتر فاصله دارد.اين منطقه در شمال غربي استان مركزي واقع شده و با مركز استان نزديك به يكصد كيلومتر فاصله دارد. منطقه كميجان از شمال به شهرستان ساوه، از شرق به شهرستان تفرش، از جنوب به شهرستان اراك و از غرب به استان همدان محدود است.
آب و هوا: آب و هواي كميجان نسبتاً سرد و خشك بوده و بيشترين درجة حرارت در تابستان به 30 درجه بالاي صفر و كمترين آن در زمستانها به 32 درجه زير صفر مي رسد.
مساحت: ۱۶۲۶ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا: حدود ۱٬۷۷۸ متر
ارتفاعات: كوه قلينجه داغي با 2684 متر ارتفاع در 11 كيلومتري شمال و شمال باختري اين منطقه است.
محصولات: گندم، جو، علوفه، حبوبات، سیب‌زمینی، چغندرقند، دانه‌های روغنی مانند آفتابگردان و کلزا و محصولات باغی مانند انگور، سیب، بادام و آلو
فرهنگ و آداب و رسوم: مناطق شمال غربی استان مرکزی و حوالی کمیجان را برچلو یا بزچلو می نامند. زبان مورد تکلم مردم منطقه کمیجان و برچلو یا بزچلو، ترکی است و البته لازم به ذکر است که ترکی ناحیة کمیجان به دلیل احاطه شدن با فارسها به شدت با کلمات فارسی مخلوط شده است.
جمعیت: جمعیت شهرستان کمیجان در سال ۱۳۹۰ برابر با ۳۹۳۴۰ نفر بوده است.
زبان محلی: ترکی و تاتی زبان های اصلی مردم منطقه هستند
جاذبه های گردشگری: از آثار دیدنی منطقه می توان به غار ورد در شمال کمیجان، غار قلعه جوق در روستای چهرقان و منطقه سیاحتی وفس و تپه معروف و باستانی قلعه تپه میلا جرد در شهر میلاجرد اشاره کرد. از دیگر مراکز تفریحی و گردشگری این شهرستان می توان به روستای فردغان از بخش بزرگ خنجین اشاره کرد. شرایط آب و هوایی این روستا در استان مرکزی کم نظیر و مناطق دیدنی بسیار دارد. امامزاده عبدالله نیز در این روستا واقع است.
سوغاتی و صنایع دستی: روستای «سمقاور» را باید روستای منبت کاری و تولید مبل و میز و صندلی چوبی بنامیم. این روستا در ده کیلومتری شرق کمیجان واقع شده و بیش از 70٪ اهالی این روستا دارای کارگاه و یا درگیر تولید صنایع دستی منبت کاری سفارشی هستند. قالی بافی، گلیم بافی، گیوه بافی از دیگر صنایع دستی این شهرستان میباشند. انگور، بادام، گردو، کشمش از سوغات این شهرستان هستند.
غذای محلی: آش جو (ترخینه جو)، آش شیر (ترخینه شیر) به زبان محلی(سوت ترخنه)، آش حلیم، آش ترخینه دوغ با شکمبه (سیرابی)، آش جو با شکمبه(سیرابی)، پَتله پلو، رشته پلو
بهترین زمان بازدید: بهار و تابستان
منابع:
شهرداری اراک
fa.wikipedia.org
amerehkomijan.blogfa.com
gourchan.blogfa.com
komijannews.blogfa.com
