نام: فراهان

واژه شناسی: فراه در زبان پهلوی به معنی شهر است و نمونه آن نیز شهر فراه در ولایت فراه افغانستان است. فراهان نیز جمع آن و به معنی شهرها است. لغت شناسان فراهان را فشرده واژه فراهامون می دانند.

استان: مرکزی

تاریخچه: فراهان قبل از ظهور اسلام جزء ماد بزرگ بوده است. در دوره مادها و هخامنشیان فراهان یکی از ولایات آباد و پرجمعیت بود. فراهان به دلیل قرابت و نزدیکی با هگمتانه اهمیت خاصی داشته است. در زمان اشکانیان به احتمال زیاد فراهان گسترش بسیار یافته که وجود روستای ولاشجرد (ولاش گرد ) که به قول اهالی بانی آن بلاش پادشاه اشکانی است دلیل این مدعاست. در ایام حکومت ساسانیان گسترش فراهان سیر صعودی خود را ادامه می دهد تپه های ذلف آباد و روستای بورقان که گویا پوراندخت دختر خسروپرویز آن را بنا نهاده است از آن زمان باقی مانده است. فراهان در سده نخستین هجری قمری از متعلقات همدان بوده و مردم بومی آن مانند مردم تمام ایران پیرو آئین زرتشت بودند  آتشکده آذرگشنسب تا سال ۲۸۲ هجری قمری در روستای فردقان فروزان بود. در اواخر حکومت صفوی، همزمان با حمله افغانها به ایران تمامیت ارضی ایران در معرض خطر افتاد و مناطق کزاز و فراهان به قشون عثمانی واگذار شد و عساکر آل عثمانی با اهالی فراهان به بدترین وضع موجود رفتار کردند. در اثر قیام مردم پنج هزار نفر از اهالی فراهان و وفس توسط نیروهای عثمانی کشته شدند. این جنبش ضربه مهلکی بر پیکر پوسیده حکومت عثمانیان وارد کرد.

تقسیمات کشوری: شهرستان فراهان دارای دو بخش (مرکزی، خنجین) و دو شهر فرمهین، خنجین میباشد.

آب و هوا: آب وهوای فراهان، نیمه بیابانی سرد است. اختلاف دمای شب و روز و اختلاف دمای تابستان و زمستان به علت نزدیکی به کویر میقان و دوری از دریاهای آزاد زیاد است.

محصولات: کشت غلات بخصوص گندم و نیز باغداری (از جمله انگور، بادام و گردو) در فراهان رواج دارد.

فرهنگ و آداب و رسوم: جشن تیرگان از رسوم قدیمی و کهن ایرانیان است. ایرانیان باستان برای هر روز از سال اسم خاصی برگزیده بودند که هر گاه اسم روز اول ماه با اسم ماه هم نام بود آن روز را گرامی داشته جشن می ‌گرفتند که از این بین جشن تیرگان (تیر اسم روز اول ماه تیر) و جشن مهرگان (مهر اسم روز اول ماه مهر) معروف تر است. جشن تیرگان امروزه با گذشت حدود ۱۶۰۰ سال هنوز در دشت فراهان استان مرکزی برگزار می ‌شود فراهانی‌ ها همه ساله در اولین روز از فصل گرم سال با حضور در کنار امامزاده ذلف آباد شهر فرمهین این روز را گرامی داشته جشن می ‌گیرند. مردم دشت فراهان در این روز از گوشه و کنار مرز پر گهر به منطقه زادگاه خود برگشته روز را تا شب در دامان طبیعت می ‌گذرانند و با طبخ غذاهای محلی مثل دلمه و آش ‌های محلی درکنار اقوام روز خاطره انگیزی را سپری می ‌کنند. در منطقه فراهان به این جشن عید صغری ویا جشن آب پاشان هم می‌ گویند. برگزاری بازی‌ های محلی، پاشیدن آب به همدیگر و برگزاری مجالس پرده خوانی و شبیه خوانی از دیگر رسوم این روز است.

جمعیت: ۳۰۰۴۲ نفر (۱۳۹۰)

زبان محلی: در بیشتر مناطق فراهان به زبان فارسی صحبت می ‌شود. در روستاها فارسی با لهجه‌ های خاصی وجود دارد. خلجی از دیگر زبانهای فراهان است و در تلخاب و خلجستان تکلم می‌ شود.

جاذبه های گردشگری: آتشکده و محوطه تاریخی روستای فردغان، موزه مردم شناسی، شهر زیرزمینی ذلف آباد، کاروانسرای مجدالملک، حمامهای تاریخی خنجین، تپه آسیاب خرابه گورچان، تپه قلعه خنجین، امامزاده حسن الافطس (ع)، امامزاده شاهزاده سیداسماعیل (ع)، تپه چاههای ویسمه، تپه روستای مصلح آباد، تپه باستانی مشهد ذلف آباد و...

سوغاتی و صنایع دستی: فرش مهمترین صنایع دستی این شهرستان است. جاجیم بافی، گلیم بافی نیز از صنایع دستی فراهان هستند.

غذای محلی: آبگوشت، آش رشته، آش اماج، آیران ترخنه، سوت ترخنه، آش شله، آش ماست، آش جو، کاچی، دیش لیگ، قُوُت (قاوت)، باسدوق، ترخنه، كپلمه، برشته (گندم و شاه‌دانه)، فرخي، كشمش، شيره، برگه و  فتير

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:

فرمانداری فراهان
fa.wikipedia.org
yjc.ir
farahan-online.blogfa.com
farahankabir.blogfa.com
azizfarahan.blogfa.com