نام: شهرستان قصرقند

نام قدیمی: گندآوگ، گنج آور

استان: سیستان و بلوچستان

تاریخچه و وجه تسمیه: شهرستان قصرقند در زمان گذشته به گنداوک معروف بوده و به مرور زمان به گنج آور تغییر نام داده است ؛ در زمان هجوم استعمارگران پرتغالی کشت نیشکر رواج داده شد و بعلت وضعیت آب و هوایی خاص منطقه که بیشترین تولید را در واحد سطح داشته است از آنجائیکه نیشکر ماده اولیه تولید شکر بوده نام گنج آور به قصرقند تبدیل شده است. مارکوپولو در حدود سال های 683-687 هجری قمری هنگام مراجعت از چین از حدود مکران و از قصرقند که مردم آن منطقه از راه تجارت و کشت گندم ، نیشکر و برنج امرار معاش کرده اند یاد کرده است  در جوار رودخانه کاجو آثار باقی مانده قبل از تاریخ به صورت نقاشی‌های بسیار زیبا بر روی سنگها بچشم می‌خورد. این سنگ نگاره‌ها که متعلق به هزاره های سوم و دوم قبل از میلاد می‌باشند.

تقسیمات کشوری: بر اساس مصوبه دولت، شهرستان قصرقند به مرکزیت شهر قصرقند از ترکیب بخش مرکزی به مرکزیت شهر قصرقند از ترکیب دهستان‌های هیت و هلونچکان، بخش ساربوک و تلنگ در تابعیت استان سیستان و بلوچستان ایجاد می‌شود. همچنین دهستان هیت به مرکزیت روستای هیت، دهستان حمیری به مرکزیت روستای حمیری، دهستان شارک به مرکزیت روستای ساروشارک، بخش ساربوک به مرکزیت روستای ساربوک و بخش تلنگ به مرکزیت روستای تلنگ در تابعیت شهرستان قصرقند ایجاد می‌شود.

موقعیت جغرافیایی: شهرستان قصرقند در محدوده 60 درجه و 18 دقیقه تا 61 درجه و 19 دقیقه طول شرقی و 25 درجه و 42 دقیقه تا 26 درجه و 32 دقیقه عرض شمالی در جنوب بلوچستان ایران قرار دارد.

آب و هوا: خصوصیات اقلیمی آن تحت تأثیر توپوگرافی این ارتفاعات از یک طرف و دریای عمان از طرف دیگر قرار دارد و جزء اقلیم بیابانی گرم و نیمه مرطوب است.

مساحت: ۵۳۹۵ کیلومتر مربع

ارتفاع از سطح دریا: ۵۰۰ متر

فرهنگ و آداب و رسوم:  یکی از جالب ترین سرگرمی های مردم منطقه برگزاری جشنواره های بازی های بومی و محلی در سطح این شهرستان است. این جشنواره ها به مناسبت های مختلف در رشته هایی نظیر  کپگی، کشتی محلی، کشکی(کتوری)، طناب کشی، چم بندی، خروس جنگی، دو میدانی، الاغ سواری، قویترین مردان و طبل محلی  با هدف احیای بازی های بومی و محلی برگزار می شود.

جمعیت: ۳۹۴۱۴ نفر (۱۳۹۰)

زبان محلی: بلوچها تقریباً بیش از 99 درصد بافت قومی شهرستان قصرقند را تشکیل داده اند که با گویش بلوچی مکرانی تکلّم می کنند.

جاذبه های گردشگری: در جوار رودخانه کاجو آثار باقی مانده قبل از تاریخ به صورت نقاشی های بسیار زیبا بر روی سنگها بچشم می خورد. این سنگ نگاره ها که متعلق به هزاره های سوم و دوم قبل از میلاد می باشند دارای هشت صحنه مجزا و همچنین نقوش منفردی است. نقش انسان با بدن های مثلثی، نقش بزکوهی، گاو کوهاندار، قوچ با دو شاخ مواج افقی و وارونه، سگ، مار شاخ دار، حمله سه گربه سان به طرف چند بز، حیوانی شبیه به غزال با گردنی بلند، صحنه شکار بزکوهی توسط انسان کمان به دست، حمله شیر به غزال، ماه و ستاره، کبک، عقرب، شتر(دو کوهانه و یک کوهانه)، اسب، رد دست و ردپای انسان اهم نقوش این سنگ نگاره ها را تشکیل می دهد.  از دیگر آثار تاریخی میتوان به قلعه تاریخی قصرقند و قلعه تاریخی بُگ متعلق به دوره صفویه نام برد. قلعه تاریخی قصرقند در مرکز شهر و قلعه تاریخی بُگ با مساحت کمتر از 5000 متر مربع  در بخش ساربوگ قرار دارد. قلعه بُگ در دو طبقه استوار است که طبقه همکف آن محل ذخیره مهمات نظامی بوده است. قلعه تاریخی تلنگ در عهد قاجارها توسط خان های محلی مورد استفاده قرار می گرفت. این قلعه در دوره پهلوی توسط رضاخان تسخیر و تا قبل انقلاب به عنوان پاسگاه از آن استفاده می شده است. مهمترین قبرستان های تاریخی که در شهررستان قصرقند قراردارند عبارتند از قبرستان تاریخی هیت مربوط به زمان قبل از اسلام،  قبرستان قدیمی کدرم، قبرستان قدیمی کلر تلنگ، قبرستان قدیمی هپتاری در کوه کوچو، قبرستان قدیمی شارک در عهد مغولان، قبرستان قدیمی سنی بازار، قبرستان قدیمی ماران گز در حوالی روستای ماران گز. جنگل های طبیعی منطقه  در کنار جلوه زیبای کوهستان و چشمه ها، محیطی بکر و زیبا برای تفرج و گذران اوقات فراغت فراهم کرده است. از جمله این جنگل های طبیعی می توان به جنگل چات سر، جنگل کمر پشت، جنگل کاشیک و مچ جنگل اشاره کرد که همه ساله افراد زیادی را جهت تفریح و گذران اوغات فراغت به سمت خود جذب می کند.

سوغاتی و محصولات: شهرستان قصرقند با توجه به اقلیم گرم و خشک و گرم مرطوب دارای شرایط مناسب جهت کشت محصولات باغی گرمسیری و نیمه گرمسیری دارا می‌باشد. که بهترین محصولات خرما، مرکبات، انبه می باشد. و عمده محصولات شهرستان را شالیزارها، موز، گواوا، چیکو، ماش، باقلا، کُنار و ... تشکیل می دهند. از مهمترین منابع درآمد اهالی منطقه پرورش دام و زنبور عسل است. عسل های تهیه شده در شهرستان به دلیل تغذیه زنبورهای عسل از گیاهان متفاوت دارای طعمی بی نظیر بوده و ارزش غذایی بسیار بالایی دارد.

غذاهای محلی: از عمده ترین و معروف ترین غذاها وخوراکی های محلی شهرستان میتوان به تباهگ، تنورچه، امباگی(شمبلیله و گوشت)، بریانی، کرائی، باقالا پلو، انبی آپک، آپ انار، کابلی، چنگال(نوعی حلوا که از خرما و و آرد و روغن درست می شود)، پشک، کوهل و..... اشاره نمود.

بهترین زمان بازدید: بهار

منابع:
fa.wikipedia.org
sbportal.ir
ghasrghand.sbportal.ir