نام: کاشان
وجه تسمیه: گروهی کاشان را برگرفته از «کی آشیان» به معنی جایگاه حاکمان می دانند و گروهی دیگر لغت کاشان را به معنی خانه های تابستانی که با چوب و نی ساخته می شوند، دانسته‌اند. بر اساس نظر دیگری کاشان تحریف شدهٔ «کاسیان» و به معنای محل اسکان اقوام کاسی بوده است. گفته های دیگر ساخت کاشی مرغوب در این منطقه را دلیل نام‌گذاری شهر به نام کاشیان می دانند که به کاشان تحریف شده است.
نامهای قدیمی: کاسیان، چهل حصاران، کی آشیان، کاه فشان
استان: اصفهان
تاریخچه: كاشان يكي از اولين مراكز تشكيل تمدن انساني بوده است. طبق حفاري هاي باستان شناسي در تپه هاي سيلك كاشان، سابقه حضور بشر در اين منطقه به هفت هزار سال پيش مي رسد. اين شهر در زمان سلجوقيان رو به رونق نهاد و در زمان قره قويونلوها بيشتر ترقي كرد. تا جايي كه محل توجه دانشمندان شد. در نيمه دوم سده نهم و نيمه اول سده دهم اين شهر، شهرت بسياري داشت و يك شهر پرجمعيت به شمار مي رفت. در سده ۱۱ و در دوره صفويه براي دومين بار به همان درجه از ترقي نائل شد و مانند اصفهان شهرتي بسيار یافت، اما با بروز زلزله‌اي بسيار شديد در سال ۱۱۹۲هجري قمري دوباره ويران شد. بعد از زلزله‌اي كه در زمان قاجار رخ داد كاشان دستخوش نابساماني و منازعات محلي شد و از اين جهت زيانهاي فراوان ديد.
تقسیمات کشوری: کاشان دارای چهار بخش (مرکزی، قمصر، نیاسر و برزک) است و دارای هفت شهر (کاشان، قمصر، نیاسر، جوشقان قالی، مشکات، کامو و چوگان و برزک) می باشد.
موقعیت جغرافیایی: شهر کاشان در شمال استان اصفهان و در میان کوه های کرکس نطنز و کویر مرکزی ایران واقع شده است، جایی که از لحاظ پوشش گیاهی بیشتر فقیر است و در آن بوته ها و درخچه ها کم و بیش یافت می شوند. کاشان از طرف شمال و شمال غربی به شهر قم، از طرف شرق و شمال شرقی به آران و بیدگل و دشت کویر، از طرف جنوب شرقی به اردستان، از سمت جنوب به شهرستان نطنز و از طرف غرب به گلپایگان و محلات منتهی می گردد.
آب و هوا: بر اساس ضریب دومارتن، کاشان دارای آب و هوای خشک است. آب و هوای شهرستان کاشان همانند دیگر شهرستان های مرکزی کشور بنا بر پستی و بلندی متغیر است. قسمت های مرتفع آن سردسیر و دامنه‌ها آن معتدل و جلگه به خصوص حاشیه کویر گرمسیر است. آب روستاهای کوهستانی از چشمه و قنات و آب روستاهای جلگه فقط از قنات است. آب اطراف کویر کمی شور است.
منابع آب: در شهرستان کاشان رودخانه مهمی وجود ندارد ولی خشک رودهایی از شمال غربی به جنوب شرقی جاری هستند که نام برخی از آنها عبارتنداز: رودخانه دهنار، سار، وادقان، کله، اردهال، نابر، قمصر، گپرکن، قهرود، جهق و چند رودخانه دیگر. در میان این رودها تنها نابر، قمصر، قهرود و گپرکن هستند که مختصری آب دایم دارند. برخی از معروفترین چشمه های کاشان نیز عبارتند از: چشمه فین، چشمه نیاسر، چشمه نابر
مساحت: حدود ۲۱۰۰ هكتار
ارتفاع از سطح دریا: ۱۶۰۰ متر
کوهها: دو قلهٔ رفیع رشته کوه های کرکس، در همسایگی کاشان قرار گرفته اند. قلهٔ گرگش که در جنوب غرب کاشان در مجاورت روستای کامو قرارگرفته است، توسط کارشناسان بین‌المللی، به عنوان مکان رصدخانهٔ ملّی ایران، خانهٔ یکی از تلسکوپ های بزرگ خاورمیانه با نوین ترین فناوری، برگزیده شده است. قلهٔ اردهالِ در غرب کاشان، بلندترین قلّهٔ ارتفاعات اردهالِ کاشان (ادامهٔ رشته کوه های کرکس) در مجاورت روستاهای مشهداردهال، نشلج و مزوش اردهال نیز به عنوان «دماوند کاشان» و «بام کاشان» شناخته می شود.
اقتصاد: کاشان در رده مهمترين شهرهاي صنعتي ايران قرار دارد كه دليل آن وجود كارخانجات فرش ماشيني، كارخانه توليد ورق گالوانيزه، كارخانه توليد خودرو و قطعات خودرو و مونتاژ است. قدمت صنايع نساجي در اين شهر به توليدات شعربافي شامل مخمل بافي، زربافي و حريربافي برميگردد كه هم اكنون بيش از چند هزار نفر در كارخانجات نساجي و فرش مشغول به كار هستند. شهرت اين شهر بيشتربه واسطه گلاب و فرش دستباف آن است. اقتصاد کاشان همچنین از دیرباز بر روی صنعت کشاورزی و تولید محصولاتی چون پنبه، پیاز، غلات، صیفی جات و انواع میوه ها و گیاهان دارویی، گلابگیری و تهیه عرقیجات سنتی است. گردشگری یکی دیگر از حوزه های اقتصادی کاشان است.
محصولات: قسمت عمده زمین های این منطقه زیر کشت پنبه و غلات است. همچنین گوجه درختی، سیب درختی، انگور، سبزی کاری و صیفی کاری، چغندر، هویج و شلغم از دیگر محصولات کاشان است. افزون بر آن پرورش گل در قمصر و کشت سیب زمینی در حومه رونق خوبی دارد و انار فین و راوند و عطر و گلاب قمصر شهرت ویژه پیدا کرده است.
معماری: شهر قدیمی کاشان را دیواری بلند محصور می کرده و رفت و آمد به درون شهر توسط چند دروازه صورت می گرفته است. فضای درون شهر مانند دیگر شهرهای دوران میانهٔ اسلامی به چهار قسمت ارگ، مدارس، بازار و محلات تقسیم می شد.
فرهنگ و آداب و رسوم: قالیشویان تنها آیین مذهبی در دنیای اسلام است که زمان انجام آن به تاریخ شمسی مشخص شده و پس از گذشت سالیان بسیار، هنوز شکوه و عظمت خاصی را به نمایش می گذارد. به عقیده کارشناسان، دیرینگی و تاریخی بودن این مراسم و جنبه های فرهنگی و اجتماعی آن، شایستگی ثبت در فهرست میراث ناملموس یونسکو را داشت که نام آن از دسامبر ۲۰۱۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. برای دیدن این مراسم باید راهی مشهد اردهال شویم. گلاب گیری نیز از مشهور ترین مراسم کاشان است و هر سال از نیمه های اردیبهشت تا اوایل خرداد در بخش های مختلف کاشان و شهرهای اطراف آن برگزار و در طی آن از گل های محمدی گلابگیری می شود.
در کاشان و اطراف آن ماه را سى روز محاسبه مى کنند و براى گرفتن جشن شب اول اسفند قرار جشن مى گذارند. از يک ماه تا چهل روز پيش از اسفند قرار مى گذارند که در يک روز و يک شب همهٔ اهل آبادى شب اسفند بگيرند. اين نوع محاسبه را به کاشى ها منسوب مى دارند.
جمعیت: جمعیت کاشان بر پایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ برابر با ۲۹۳٬۸۰۶ نفر بوده است.
زبان محلی: مردم کاشان به لهجه کاشانی از زبان فارسی تکلم می کنند، این لهجه مانند بسیاری از لهجه های فارسی دارای ویژگی های آوایی خاص این منطقه است.
جاذبه های گردشگری: آثار تاريخي و ديدني فراواني در اين شهر وجود دارد كه از آن ميان ميتوان به باغ فين، مسجد و مدرسه آقابزرگ، حمام سلطان اميراحمد و ... اشاره نمود. از بناهای تاریخی مهم کاشان که هنوز استوار مانده اند یا آثارشان پا برجاست می توان به مناره زین الدین، آرامگاه سلطان عطابخش، مسجد عمادی (مسجد میرعماد)، مسجد جامع، مدرسه سلطانی، قلعه جلالی و کاروان سرای امین الدوله اشاره نمود، در همه این بناها ویژگی های معماری مشابه دیده می شود، جز مناره زین الدین که در این زمینه یکتا است. کاشان حداقل نوزده عمارت تاریخی دارد که به خوبی محفوظ مانده اند. این عمارت‌ها عناصر عمومی خانه های سنتی کاشان را دارا هستند که معروف ترین این عمارت ها عبارتند از خانه بروجردی ها، خانه بنی کاظمی و خانه مرتضوی، خانه عامري ها، خانه عباسي ها، خانه طباطبايي و...
سوغات و صنایع دستی: كاشان از دير باز به دليل فرشهاي مشهور، ابريشم و كاشي ، همچنين منسوجات چرمي ،سراميك، ظروف مسي، گلاب و باغهاي پرگل قمصر زبانزد بوده است. چند تن از هنرمندان صنایع دستی کاشان از طرف یونسکو مهر اصالت دریافت کرده‌اند. سوغات کاشان گلاب، کلوچه، پشمک، فرش و زیلو است.
حقایقی جالب در مورد کاشان
کاشان به عنوان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران شناخته شده و مشهور به دارالمومنین است.
این شهر حدود ۷۰۰۰ سال قدمت شهرنشینی دارد.
بسیاری از کارشناسان کاشان را یکی از زیباترین شهرهای تاریخی ایران می دانند.
کاشان نقش پررنگی در صنعت گردشگری ایران ایفا میکند.
عده ای از تاریخ شناسان بر این باورند که کاشان با اصالت ترین و اولین شهر ایران و جهان است.
این شهر میزبان یک اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو است که باغ فین نام دارد.
مراسم قالیشویان که نامش در فهرست میراث ناملموس یونسکو می درخشد، در حوالی این شهر برگزار می شود و قالی کاشان نیز در این فهرست جای دارد.
غذا و شیرینی های محلی: از جمله غذاهای سنتی کاشان می توان به گوشت لوبیا، شفته (قیمه ریزه)، کوفته چغندر و گوشت کلم و کدو و عدس پلو و کشمش اشاره کرد. کلوچه و پشمک، باقلوای کاشان، سوهان میرزا حسینی، حلوا ارده، ارده شیره، نقل بید مشکی، حاجی بادامی و جوزقند از شیرینیهای این منطقه هستند.
بهترین زمان بازدید: بهار
منابع:
فرمانداری کاشان
شهرداری کاشان
fa.wikipedia.org
thegame1990.blogfa.com
karnaval.ir
