شهرستان ماکو یکی از شهرستانهای مرزی استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران است. مرکز این شهرستان شهر ماکو است. مذهب مردم ماکو در اکثریت شیعه و در اقلیت سنی می باشد. شهرستان ماکو بر روی رودخانه زنگمار در نزدیکی روستای بارون احداث شده است. این شهر به دلیل آنکه در کنار مرز و گمرک بازرگان واقع شدهاست محل عبور مسافرینی است که قصد دارند از طریق زمینی به ترکیه سفر کنند.
نام: شهر ماکو
نام قدیمی: نیک کوه و همچنین ساکنین ماکو در سده اول قبل از میلاد مسیح به دلیل اینکه به مذهب زرتشتی گرویده بودند این شهر را "ماغ کوی" یعنی شهر روحانیان زرتشتی می نامیدند (مغ در زبان زرتشتی و زبان کهن به معنای روحانی زرتشتی می باشد.) ماکو به زبان ارمنی به معنی چراگاه است و از این رو به آن ماکو گفته اند چرا که چراگاه های بزرگ در پیرامون ماکو وجود دارد. همچنین برخی معتقدند مادها که در زمان پادشاهی ایشتو ویگو در این منطقه ساکن شدند، آن را مادکوه (کوه مادها) نامیدند. این نام بعداً به صورت ماکو درآمد. یاقوت حموی عقیده دارد ماکو محل زندگی روحانیون زرتشتی بوده است لذا در اصل ماغ کوی نام داشته که به مرور ایام ماکو شده است.
استان: آذربایجان غربی
تقسیمات کشوری: بر حسب بخش (مرکزی و بازرگان)، شهر (ماکو و شهر بازرگان)، دهستان و روستا می باشد.
کوههای اطراف: شهر ماکو در میان دو کوه قه یه در شمال و سبد داغی قرار دارد.
رودخانه ها: رودخانه زنگمار از کوههای مرزی ایران و ترکیه سرچشمه گرفته، از داخل شهر ماکو گذشته و در شهرستان پلدشت به رودخانه ارس می پیوندد.
جمعیت: ۲۰۲۹۳۹ نفر
زبان محلی: مردم شهرستان ماکو به زبان کردی کرمانجی و ترکی آذربایجانی صحبت میکنند.
ارتفاع از سطح دریا: ۱۱۸۲ متر
آب و هوا: ماکو دارای آب و هوای نیمه خشک با توجه به مکانش تحت تاثیر باران هایی از کوه های زاگرس است. هوای شهر گرم و خشک در تابستان، و سرد همراه با بارش برف در زمستان است. بیشترین بارش ناشی از رگبارهای بهاری است.
موقعیت جغرافیایی: شهر ماکو در دره ای بنا شده که رودخانه زنگبار از آن می گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه کوه سبد قرار گرفته و آبادی چندانی ندارد ولی بخش شمالی آن آبادتر و بزرگتر است. این شهر از لحاظ طبیعی موقعیت خاصی دارد. شهر از طرف شمال و جنوب کوهستانی است و از جانب غرب و شرق به جلگه های قلعه دره سی و چای باسار منتهی می گردد.
تاریخچه: در منطقه آزاد تجاری ماکو بازمانده های یک شهر بزرگ قدیمی که دامبات و خاورزمین نام داشت دیده می شود. گله داران ساسانی از ساکنان این منطقه بودند. این شهر ویرانه را هنوز خاور زمین می نامند. به هنگام انعقاد عهدنامه گلستان، در مورد ماکو میان روس و عثمانی رقابت بود. در پی آن به مردم و خان های ماکو اختیار داده شد تا به هر سو که مایلند ملحق شوند و آنان الحاق به ایران را انتخاب کردند. از این حیث خوانین ماکو به ویژه تیمور پاشا و اقبال السلطنه طرف رعایت و ملاحظه قاجاریه بودند.
جاذبه های گردشگری: بازارچه مرزی ماکو، کلیسای زور زور، تالاب های معروف ماکو، کاخ موزه باغچه جوق، عمارت کلاه فرنگی، بام فرهاد ماکو و قلعه قبان ماکو.
مراکز خرید: بازارچه مرزی ماکو کالاهای بازارهای مرزی، طبق فلسفه وجودی آنها، مواد غذایی، وسایل خانگی و البسه با برندهای معتبر مي باشند و در اين بازارچه به شدت از فروش و عرضه کالاهای چینی و بی کیفیت جلوگیری شده و همین امر نیز موجب گشته با توجه به قیمت بسیار مناسب و کیفیت بالای کالاهای عرضه شده، مقصدی برای گردشگرانی تبدیل شود که به قصد خرید میخواهند از کشور خارج شوند.
رویدادهای مهم: جشنواره بزرگ ماهیگیری شمالغرب کشور در منطقه آزاد ماکو که معمولا در مهر ماه برگزار می شود. جشنواره سنگ نوردی طبیعت که معمولا شهریور ماه برگزار می شود.
محصولات: جو، گندم، یونجه
گیاهان و جانوران بومی و مهاجر: در تالاب بورالان 64 گونه پرنده شناسایی شده اند
بدترین و بهترین زمان بازدید: اواخر تابستان و بهار بهترین زمان بازدید و زمستان بدترین زمان
مدت زمان لازم برای بازدید از این شهر: یک الی دو روز
تورلیدر مناسب برای این شهر: مدیر گروه تریپ یار: سعید علیزاده
دارای گواهینامه جهانگردی و گردشگری از سازمان میراث فرهنگی.
سابقه تورگردانی و فعالیت در زمینه گردشگری به مدت ۲ سال. معرفی شده به عنوان تورلیدر در کتاب ایرانگردی دکتر پیتر کربر از آلمان. تلفن: 09369063626
منابع:
fa.wikipedia.org
makufz.org
azarbayejanghar3000.blogfa.com
makufz.org
maku.niazerooz.com
بیشتر