رضوانشهر یکی از شهرهای استان یزد است که نام آن قبلاً مجومرد بوده و ریشه در زبان فارسی قدیم دارد که این لغت به معنای مرد جویای محبت است. این شهر دارای تاریخی دو هزار ساله است که وسعت آن ۱۵۰ کیلومتر مربع و نزدیک به ده هزار نفر جمعیت دارد و در ۲۵ کیلو متری شهر یزد در شهرستان اشکذر واقع شده است. این شهر دارای مجموعه های تاریخی متعددی است که از آنها می توان به مسجد ریگ اشاره کرد که یکی از آثار قرن هشت هجری است و در چندین سال قبل بر اثر اتفاق از زیر ریگزارهای موجود در این بخش از زیر خاک بیرون کشیده شده است ولی همچنان در اطراف آن ریگزارهای فراوانی است.
این مسجد تاریخی نمادی از معماری سنتی و اسلامی است که چندین قبر با کاشی های زمان خود در آن وجود دارد و دارای شبستان و بخش های مختلف است. بناي مسجد نيز بر سبك معماري شيعي بنا شده كه در جاي خود سندي معتبر بر بالندگي مذهب شيعه در اين سرزمين قبل از رسمي شدن تشيع به عنوان مذهب رسمي كشور محسوب مي شود. این مسجد تاریخی در دهه هفتاد شمسی با یک سری اقدامات از خاک بیرون کشیده شده است و این حفاری ها و آثار نشان می دهد که این مسجد تاریخی بر اثر شن های فراوانی که منتقل شده در زیر آنها مدفون شده بود. ساختار معماری مسجد و ستونهای ستبر آن و وسعت بنای مسجد حکایت از بزرگی و عظمت رضوانشهر در گذشته های دور دارد. چنانکه می دانیم در سال ۹۰۷ هجری با تاجگذاری شاه اسماعیل صفوی در تبریز مذهب شیعه به عنوان مذهب رسمی کشور معرفی شد و فتح یزد بدست قزلباشان صفوی در سال ۹۰۹ هجری اتفاق می افتد حال آنکه بنای مسجد به یک قرن قبل از این واقعه باز می گردد.
در ابتدا بخشی از این مسجد از دل خاک بیرون کشیده شده بود اما پس از اینکه عده ای از مردم که به منظور تمیز کردن گنبد اقدام کرده بودند با قسمت دیگری که زیر خاک مدفون بود مواجه شدند و مشخص شد که دیوارهای عظیم و بدون سقف دیگری نیز در این بنا وجود دارد. در این راستا آنچه چشم و گوش مورخان و تاریخ نگاران را به خود جذب می کند وجود علائم شیعی در بخش های مختلف این بنا است که پیش از حکومت شیعی وجود داشته و قدمت زیادی دارد. حدود ۲۰۰ متر بالاتر از مسجد یک آسیاب آبی وجود داشته که کاملا در زیر زمین مدفون است.
قبور مسجد
کاشیکاری های قبور موجود در این مسجد به نحوی است که به خط نسخ خوش بر کاشی معرق ابیاتی وجود دارد. از مطالب مذکور در کاشیهای قبر اصلی معلوم شد که بانی مسجد همین شخص است که در بقعه مدفون است و فرزندش را هم بعداً در کنار او به خاک سپرده اند. قبر حاجی کمال الدین بانی احتمالی مسجد که در وسط بقعه جای داشته و تنها قسمتهایی از کاشیکاری بدنه قبر بر جای مانده بود و بر دور قبر به خط نسخ خوش بر کاشی معرق ابیاتی به چشم می خورد. یکی دیگر از این قبور، قبرحاجی جمال الدین محمود بن حاجی کمال الدین حسین بن جلال الدین محمود در سمت چپ و جنب دیواره شرقی به اندازه ۶۸ در ۲۲۰ سانتی متر و به ارتفاع ۵۵ سانتی متر است که بر دوره آن به کاشی معرق و به خط نسخ اسامی دوازده امام و بر حاشیه سطوح آن آیه الکرسی و در وسط گل و بته لا اله الا الله محمد رسول الله کتابت شده و اضافه برآن دربالای سر این قبر کتیبه مستطیل شکلی نصب بوده که توسط غارتگران آثار تاریخی از جا کنده شده است. در قسمت شرقی بقعه قبر سومی وجود دارد که از هویت صاحب آن اطلاع دقیقی در دست نیست. البته چند سال قبل با اجرای طرح بازسازی مسجد بقعه ای پیدا شد که در آن ۲۳ قبر کاشیکاری شده نمایان گشت که همگی بدون تاریخ است. در اطراف مسجد هنوز بناهای خشتی وجود دارد که پر از شن بوده و تخلیه نشده اند.
موقعیت مکانی
شهرستان اشکذر، رضوانشهر، انتهای بلوار ۴۵ متری، روبروی مجموعه موج های آبی باران رضوانشهر
منابع:
- shabestan.ir
- fa.wikipedia.org
- gotoyazd.com
- seeiran.ir
