يكي ازخانه هاي ارزشمند شهرتاريخي ابركوه خانه صولت است. اين خانه درمحله دروازه ميدان واقع شده است. قدمت آن مربوط به دوره زندیه و قاجار است، صاحب آن صولت، ازخوانين آن روزگاردرابركوه بوده است. اين خانه نيز همانند اغلب خانه هاي ابركوه و خانه هاي فلات مركزي ايران، از معماري درونگرا پيروي ميكند. براي رسيدن به حياط پس ازگذشتن از پيش ورودي و هشتي زيباي خانه بايد راهرويی طولاني را طي كرد. در چهارسوي حياط مركزي چهار صفه واقع شده است. ضلع شمالي اتاقي پنج دري است که به علت رو به آفتاب بودن و پوشيده بودن جداره ها و استفاده ازدربهاي كوچك، زمستان نشين بوده است. روبه روي آن صفه جنوبي است كه پشت به آفتاب بوده و كاملاً گشوده است. اين سرسرا (شكم دريده) درتابستان مورد استفاده بوده است و دو ستون گچبري زيبا دارد. جداره هر چهارضلع رو به حياط نيز با تزئيناتی خاص گچبري شده اند. قسمتهايي ازجبهه غربي و جنوبي بنا به صورت دو طبقه اجرا شده و زيرصفه جنوبي پايابي كنده شده درسنگ واقع است كه ازآن براي دسترسي به شبكه قنات كه از زيرخانه مي گذشته استفاده مي شد. از دیگر قسمتهاي خاص اين بنا برج چهارگوش كنارراهروي ورودي است.
خانه صولت با سردری بلند و باشکوه دارای گچبری ها و مقرنس کاری های بسیار زیبا و برج بلند مراقبت است. مساحت خانه حدود هزار متر مربع است که ۱۵۰ متر مربع آن شامل حیاط مرکزی است و پیرامون آن عمارتی در دو طبقه و گاه سه طبقه (با احتساب زیرزمین) قرار گرفته است. از خصوصیات بارز این بنا ستون های تزیینی گچبری شده زیبا و پرکار و پرنقش و نگار است که به صورت برجسته با نقوش اسلیمی گل و بوته تزئین شده اند و نیز صفّه هایی که گوشواره مانند دور تا دور حیاط را دربر گرفته اند. قدمت این بنا به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه می رسد.
موزه مردم شناسي ابرکوه نیز درخانه صولت دایر است. آثار موجود در اين موزه مجموعه ای از اشیاء با ارزش تاريخي است.
آثار موزه مردم شناسي ابرکوه شامل: تفنگ، تپانچه، سندهاي قديمي، سکه هاي رايج ايران، سکه امام رضا (ع)، مهر و اشياي کاوش هاي باستان شناسي مسجد جامع، طاووس الحرمين و قلعه بهمن، اشياي زینتی، نسخ خطي، وسايل کشاورزي، وسايل حمام و روشنايي، جعبه آوازهاي قديمي، کوزه هاي شاموتي، کوزه هاي دستشويي سفره، آبکشي (لعاب دار و لوله دار)، حکم احمد شاه قاجار به يکي از سرداران ابرکوه و همچنين تعدادي سنگ قديمي است. همچنین انواع سماور، تنگ، سینی، قوری، قالبهای استکان و لیوان، آفتابه لگن، شیرینی خوری، میوه خوری، گلدان، چراغ های گردسوز و زنبوری از جنس مس و برنج و ورشو که در گذشته های دور از جمله کالاهای ضروری خانوارهای ابرکوه محسوب میشدند نیز در این موزه به نمایش درآمده است.
قديمي ترين اثر اين موزه به اوايل دوره اسلام تعلق دارد. ساير اشیاء اين موزه مربوط به دوران مختلف اسلامي، بخصوص ايلخاني، صفويه و قاجار است.
لباس های محلی نیز که روزگاری در میان مردم جایگاه خاصی داشته و هنوز به ندرت در بین مردم به خصوص در روستاها دیده میشود در خانه صولت دارای جایگاهی ویژه است.
ابرکوه که یکی از ۱۴ شهر نمونه گردشگری کشور است، بیش از ۴۰۰ اثر تاریخی دارد که تا کنون ۱۲۷ اثر آن به ثبت آثار ملی ایران رسیده است. مسجد جامع، یخچالها، خانه آقازاده، گنبد عالی، بافت قدیم شهر ابرکوه و سرو ۴۵۰۰ ساله ابرکوه بیشترین بازدید کننده مسافران بوده است.
منابع:
شهرداری ابرکوه
gotoyazd.com
makanbin.com
gardeshname.shazdemosafer.com
