در سال ۱۲۵۷ هجری شمسی، یونس استاد سرایی که بعدها میرزا کوچک خان نام گرفت، در یکی از خانه های زیبای شهر بارانی رشت متولد شد. خانه اجدادی میرزا بزرگ، پدر یونس، اکنون میزبان گردشگران بیشماری از سرتاسر ایران و جهان است.
این خانه در سال ۱۳۸۱ به سبک معماری بومی بازسازی شد. مساحت این خانه ۳۰۰ متر مربع است و در ۲ طبقه بنا شده است که هر طبقه چهار اتاق، ایوان و دو پلکان در دو طرفه خانه دارد. طبقه پایین نمایشگاهی دائمی از کتب مربوط به تاریخ گیلان و نهضت جنگل را در خود جای داده و طبقه بالا اتاق های محل زندگی خانواده استاد سرایی مانند آنچه در قدیم وجود داشته بازسازی شده است. در گوشه و کنار خانه نیز روی دیوارها عکس ها و اسنادی از دوران مبارزات نهضت جنگل دیده می شود.
در بدو ورود به خانه جمله معروفی از میرزا " من استقلال ایران را خواهانم و بقای اعتبارات کشور را طالبم." روی دیوار دیده میشود.
میرزا کوچک خان فرزند میرزا بزرگ در سال ۱۲۵۷ (ه.ش) در این سرا واقع در استاد سرای رشت به دنیا آمد. این بنا که در حال تخریب بود از سال ۱۳۸۰ در اختیار شهرداری رشت قرار گرفت و بازسازی بنای فعلی از سال ۱۳۸۱ به سبک معماری بومی آغاز شد.
یونس استادسرایی (۱۲۵۷–۱۱ آذر ۱۳۰۰)، مشهور به میرزا کوچک خان جنگلی مبارز ملی گرا، مبارز انقلاب مشروطه، رهبر جنبش جنگل، و صدر جمهوری جنگل، انقلابی ایرانی و از سرادان معروف گیلک از اهالی رشت بود. او که در جوانی به تحصیل دینی اشتغال داشت جزئی از نیروهای انقلابی بود که در جریان نهضت مشروطیت موفق به فتح تهران شدند. سپس به گیلان بازگشت و رهبری گروهی را بر عهده گرفت که قصد آنها آزادسازی این ایالت ایران از اشغال روسیه بود، نهضتی که به نهضت جنگل مشهور شد. کوچک خان گروه های مختلفی از نیروهای سیاسی و طبقات ناراضی را گرد خود جمع کرد. او موفق شد انقلاب را از مشروطه خواهی به جمهوریخواهی سوسیالیستی سوق دهد و در ژوئن ۱۹۲۰ یک جمهوری شورایی در گیلان به پا کرد. کمبود منابع مالی، اختلافات درونی و حمله نظامی نیروهای دولت به رهبری سردار سپه و انگلستان منجر به سقوط این حکومت شد، کوچک خان در حال عقب نشینی بر اثر یخ زدگی در کوه های تالش درگذشت، بعد از اینکه توسط نیروهای حکومتی سر از تنش جدا شد، در محله سلیمان داراب رشت به خاک سپرده شد که سالانه تعداد زیادی از این آرامگاه دیدن می کنند.
منابع:
makanbin.com
tripbama.com
kojaro.com
fa.wikipedia.org
جاذبه‌های گردشگری شهر رشت
روحش شاد و محشور با قرآن باد. فرزند مرحوم ابراهيم شمسي - احمد
