پارک ملی بوجاق منطقه ای حفاظت شده در بندر کیاشهر استان گیلان است. این منطقه نخستین «پارک ملی خشکی ـ دریایی» ثبت شده در ایران محسوب می شود و ۳۲۶۰ هکتار وسعت دارد. از این مقدار حدود ۱۶۰۰ هکتار آن محوطه دریایی، حدود ۱۶۰ هکتار محوطه تالابی و بقیه آن محوطه خشکی شامل زمین‌های ساحلی، جلگه‌ای و علفزار است.
این منطقه از سه تالاب ِ کیاشهر در شرق، بوجاق در غرب و ۲۲ بهمن در مرکز همراه دلتای سفیدرود، جلگه‌ها و علفزارهای غرب دلتای سفیدرود و زمین‌ها و آب‌های ساحلی دریای خزر تشکیل میشود. این منطقه از سال ۸۱ به عنوان پارک ملی تعیین شده‌است. البته تالاب کیاشهر از سال ۵۴ به عنوان تالاب بین‌المللی تعیین‌و بر اساس کنوانسیون رامسر مورد حفاظت قرار گرفت. اما نکته عجیب اینجاست که تالاب کیاشهر در حال حاضر وضعیت بسیار نامناسب‌تری از نظر تنوع و تعداد جانوران نسبت به تالاب ۲۲ بهمن و تالاب بوجاق دارد که بتازگی مورد حفاظت قرار گرفته‌اند.
لازم است برای رسیدن به تالاب بوجاق راهی بندر کیاشهر شویم...بوجاق در محدوده بندر کیاشهر تا زیباکنار واقع شده است و بخشی از نوار ساحلی دریای مازندران را شامل می شود. تمام پارک ملی بوجاق با عنوان تالاب کیاشهر در لیست تالاب های بین المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است...
محدوده ورود سفید رود به دریای مازندران در پارک ملی بوجاق واقع شده است. محل قبلی مصب سفید رود به دریای کاسپین سال ها پیش تغییر کرده است و اکنون سفیدرود در فاصله دو کیلومتری از محل پیشین به دریا می ریزد.
اگر دریای مازندران را دریای واقعی درنظر بگیریم و نه دریاچه! تالاب بوجاق به عنوان اولین پارک ملی خشکی دریایی ایران شناخته می شود چرا که دو سال زودتر از پارک ملی نای بند در جنوب ایران به عنوان پارک ملی تعیین شده است...اما طبق مستندات سازمان محیط زیست، اولین پارک ملی خشکی دریایی ایران، پارک ملی نای بند می باشد که در سال ۱۳۸۳ به ثبت رسیده است...
شاید عجیب باشد اما ارتفاع این منطقه به طور متوسط ۲۶ متر پایین تر از سطح دریاهای آزاد است. پارک ملی بوجاق محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجر و جوجه آوری پرندگان آبزی و کنار آبزی می باشد. در بدو ورود به پارک، آنچه بیش از حد نمایانگر است حضور و رفت و آمد انسان در محدوده پارک ملی است!
تعداد زیادی قایق صیادی در ساحل جلگه ای و پوشیده از گیاهان مرتعی توسط صیادان پنهان شده است تا شبانه راهی دریا شوند.
برج دیده بانی پاسگاه محیط بانی بوجاق برای کنترل منطقه و سرشماری پرندگان استفاده می شود. اینجا کمتر صدای شلیک گلوله شنیده می شود. اما به این معنی نیست که شکاری انجام نمی شود! در بیشتر تالاب های شمال کشور شکار خاموش انجام می شود! دام های پاگیری که به کلکوم (Kolkoom) معروف است بدون هیچ صدایی بلای جان پرندگان تالاب می شود.
در سویی دیگر از پارک ملی اما، انواع مرغابی ها درون تالاب در آرامش زندگانی می کنند. اردک سرحنایی، اردک تاجدار و فیلوش از زیباترین ها هستند. بوجاق علی رغم زخم های زیادی که بر تن دارد با تلاش محیط بانان منطقه و دوستداران حیات وحش هم چنان پابرجاست و تماشا دارد.
چیزهایی که می بینیم با تعریف پارک ملی و منطقه حفاظت شده تناقض زیادی دارد. مردم اینجا حس مالکیت بخشی از اراضی را دارند و خود را محق می دانند و از طرفی بخشی از پارک ملی منطقه نظامی است و امکان نظارت سازمان محیط زیست بر آن بسیار اندک است! منطقه نظامی که در آن باند فرودگاه هواپیماهای سبک هم احداث شده است!!!
با سهمیه بندی بنزین برای مناطق حفاظت شده، مناطقی مانند بوجاق که گشت با قایق جزء ضروریات آن است با مشکل بسیار بسیار جدی مواجه شده اند. پیشنهاد میشود گروه های گردشگری که برای تماشای پارک می روند حتما بخشی از هزینه های خود را به کمک به پارک برای خرید بنزین اختصاص دهند تا هم چنان به بقای پارک ملی بوجاق امیدوار باشیم...
رفت و آمد زیاد انواع خودرو و موتور سیکلت درون پارک جای تعجب بسیار دارد. جایی که حتی پرنده نگرها برای ورود به آن با کسب مجوز از سازمان محیط زیست باید وارد شوند محل تردد اهالی منطقه است که هر کدام به نوعی در حال استفاده نادرست از طبیعت منطقه میباشند.
گفته می شود شغل بیش از ۹۰ درصد مردم کیاشهر، صیادی و شکار می باشد! و این یک معضل بزرگ برای پارک ملی بوجاق است.
گونه های زیستی
بر‌اساس تحقیقی که از سال ۸۳ تا ۸۵ در این پارک انجام شد، در مجموع ۲۳۴ گونه پرنده از ۴۹ تیره مختلف در آن مشاهده شده ک ۱۲ گونه آن از جانوران در معرض خطر انقراض هستند که در فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط‌زیست است.
انواع قو، غاز، مرغابی، فلامینگو، آنقوت، چنگر (پرلا)، پرستوی دریایی، بوتیمار، قار، خوتکا، مرغ سقا، گیلانشاه، گیلار، کشیم، لک‌لک، کاکایی، باکلان، حواصیل، درنا، قرقاول، بلدرچین، چاخ‌لق، زنگوله بال، سلیم، خروس کولی، آبچلیک، ابیا، پاشلک، تلیله، جغد، چکاوک، دارکوب، هدهد، سبزه قبا، زنبورخوار، ماهی‌خورک و پرندگان شکاری مانند انواع عقاب، کورکور، سارگپه، سنقر، عقاب دریایی، هما، قرقی، طرلان، پیغو، ترمتای، دلیجه، لیل، بالابان، لاچین و بحری، سسک، پپت، زرده‌پره، توکا، قمری، چرخ ریسک، مگس‌گیر، دم جنبانک، سنگ چشم، بلبل، سینه سرخ، کوکو و چلچله از جمله پرندگان بوجاق هستند.
البته تعداد پرندگان بومی ساکن این پارک، فقط ۲۰ گونه است و بقیه از پرندگان مهاجر و عبوری هستند که بیشتر آنها فصل زمستان را در منطقه می‌گذرانند و سپس به زادگاه‌های خود باز‌می‌گردند. شناگر بلوطی پرنده نادری است که تاکنون فقط ۲ بار در ایران دیده شده که یک بار در بوجاق و بار دیگر در جنوب کشور بوده است. پرندگان نادر دیگری چون عروس غاز، فالاروپ، غاز پازرد، و غاز پیشانی‌سفید کوچک هم در این منطقه دیده شده‌اند. همچنین حضور پرندگانی مثل طرقه کوهی و چکچک ابلق که معمولا در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند تعجب کارشناسان را برانگیخته است.
بیش از ۵۰ گونه از آبزیان مختلف هم در منطقه شناسایی شده که ماهی سفید، کپور، اردک ماهی، کُلمه، ماهی کاراس، لای‌ماهی، سیم‌پرک و سرخ‌باله از جمله آنها هستند. همچنین فک خزری، تنها پستاندار دریای خزر هم در این منطقه دیده می‌شوند. تعداد گونه‌های گیاهی شناسایی شده در این منطقه هم ۲۴۸ گونه است.
راههای قابل دسترسی به پارک ملی بوجاق
این منطقه از طریق جاده های حسن رود به زیباکنار، لشت نشاء به زیباکنار و نیز از طریق جاده خاکی زیباکنار هم که در جوار رودخانه اشمک قرار دارد و مسیرهای خاکی متعدد دیگر قابل دسترسی برای بازدیدکنندگان و محققان می باشد.
منابع:
beinabein.com
fa.wikipedia.org
irandeserts.com
ecotouring.blog.ir
جاذبه‌های گردشگری شهر آستانه اشرفیه
هتل های شهر آستانه اشرفیه
خیلی ممنون بابت انتقاد سازندتون٬ انتقادتون بجا بود و ویرایش گردید.
خوشحال میشیم چنانچه اطلاعات بیشتری از این منطقه داشته باشید با ما و بازدید کنندگان تریپ یار به اشتراک بگذارین!
با سپاس
علیزاده
سروهرزویل کجا و پارک ملی بوجاق کجا؟!! این دوتا هیچ ربطی به هم ندارن چرا نوشتین نزدیکترین جاذبه به پارک ملی بوجاق سرو هرزویل هست؟!! عین این هست که بگیم نزدیکترین شهر به استان تهران، بندرعباس هست!!! خواهشا تصحیح کنید ...
