قلعه نادر در شمال غربی شهر لیکک واقع شده و در قدیم دژی نظامی محسوب می شد. قلعه نادر بهمئی با توجه به موقعیت استراتژیک جغرافیایی، کوهستانی و صعب العبور بودن و تسلط بر مناطق اطراف تا شهرستان های همجوار در استان خوزستان، از دیرباز مورد توجه خان ها و حاکمان این منطقه بود. اطراف این قلعه توسط کوه های مرتفع و تپه های کوچک محصور است و فقط یک یا دو راه برای عبور وجود دارد.
ساختار قلعه
این قلعه دارای هشت بخش می باشد که طبقه اصلی آن در بالای بخش هشتم با ساختمان هایی از گچ برای مقامات و فرماندهان ساخته شده است که پی ها و آثار آن هم اکنون وجود دارد و عرض دیوارهای آن به یک و نیم تا دومتر می رسد. در طبقات پایین تر حوض های آب، محل استراحت نگهبانان و اسب هایشان و نیز قبرستان وجود دارد. اگر بر فراز قلعه نادر نشسته و دقایقی به فکر فرو رویم که بر فراز یک منطقه صعب العبور و در ارتفاعاتی که انسان با تمامی امکانات کوهنوردی به سختی می تواند به آن صعود کند، چگونه می شود یک قلعه ساخت و دیوارهایی با این عظمت استوار کرد، می توان این شیوه معماری را شاهکاری باستانی و در نوع خود بی نظیر توصیف کرد. آثار به جای مانده از ستونهایی که در مسیر قلعه از جنس سنگ و ساروج ساخته شده اند، شگفتی باستان شناسان را دوچندان می کند. قلعه نادر دارای چندین طبقه دست ساز است. در حقیقت ساختار طبیعی کوه این امکان را فراهم نموده که انسان با کمک فکر خلاق و نیروی فیزیکی، تغییرات و اصلاحات لازم را جهت استفاده بهینه تر در ساختار آن اِعمال نماید. در طبقات گوناگون قلعه آثار مختلفی همچون اتاق های عمومی، شخصی و نگهبانی، زندان، قبرستان، محل نیایش، آب انبار و حتّی جو خودرو برای مصارف خوراکی نیز وجود دارد. در دامنه کوه، چشمه ای با نام آب گازران وجود دارد که بهمئی ها بدان «آو گازِرُن» می گویند؛ ساکنان قلعه، در کنار آب انبار موجود در خود قلعه، از این چشمه بعنوان یکی از منابع تأمین آب استفاده می کرده اند. ضریب امنیتی این قلعه شباهت زیادی به کاخ هگمتانه پادشاهان ماد که دارای هفت دایره تو در تو بوده، دارد. برای رسیدن به این قلعه فقط یک راه باریک اسب رو وجود داشت و اگر تصور کنیم حاکم یا خانی از دست دولت یاغی شده و در این قلعه جای گرفته باشد، باید از چند مانع گذشت تا به او رسید. درمورد زمان تخریب و علت آن هنوز تحقیقاتی صورت نگرفته است اما به احتمال زیاد در دوره قاجار و با توجه به ساختن قلعه های داخل شهر توسط خان های بهمئی، این قلعه نیز تخریب و متروک شده است.
تاریخچه
در زمان قدرت یافتن فرقه اسماعیلیه به رهبری حسن صباح در قرن ۵ (حدود ۱۰۰۰ سال پیش) این قلعه یکی از مقرهای داعی اسماعیلی به نام ابوحمزه اسکاف ارجانی در ناحیه ارجان و کهگیلویه بوده است. حتی نام قلعه در منابع آنها به قلعه الناظر یا کلات النظیر معروف است؛ ابوحمزه اسکاف ارجانی از رهبران اسماعیلیه، قلعه نادر را به همراه چند منطقه دیگر در سال ۴۹۶ (ه.ق) مرکز حکومت خود قرار داد. ابوحمزه همچون حسن صباح با مسافرت چند ساله به کشور مصر (مرکز حکومت فاطمیان) به تکمیل نمودن اطلاعات خویش در باب معلومات اسماعیلی پرداخته بود. این قلعه از مقرهای اسماعیلیان ناحیه ارجان بود تا آنکه با گذر ۲۰۰ سال از برپایی حکومت اسماعیلیه در ایران، هلاکوخان مغول توانست آنان را براندازد. آخرین کاربرد نظامی قلعه نادر مربوط به درگیری حسین خان بهمئی با قوای حکومت رضاشاه در فاصله سالهای ۱۳۰۳ تا ۱۳۱۰ بوده است. در دوران وزارت جنگ و نخست وزیری رضاشاه این قلعه پناهگاه یکی از شورشیان مخالف وی بود.
رویدادها
چند سالی است که نهادهای فرهنگی شهرستان بهمئی در ایام نوروز برنامه های عیدانه و جشن های نوروزی خود را در این منطقه زیبای گردشگری برگزار می کنند که با استقبال ویژه مردم مواجه می شود. این منطقه زیبا و دیدنی از لحاظ آب و هوایی دارای اقلیم گرمسیری بوده و دارای درختان کنار، بید و بنه است اما در نوروز اگر به قلعه نادر سفر کنید، با دیدن مناظر چشم نواز و سرسبز از گلهای بابونه و یاس گرفته تا هوای مطبوع بالای قلعه، شاید باور نکنید که به یک منطقه گرمسیری سفر کرده اید.
موقعیت مکانی
قلعه نادر در بخش کت و بابااحمد، در فاصله تقریباً ۷-۸ کیلومتری از شهر لیکک و در غرب تنگ های سولک و ماغر واقع گردیده است.
مسیر دسترسی
مهمترین راه دسترسی به قلعه نادر بهمئی از طریق جاده بهبهان–رامهرمز می باشد؛ بدین ترتیب که در فاصله تقریباً ۱۵ کیلومتری از مسیر بهبهان به رامهرمز در محل امامزاده امیر حاضر، در سمت راست، جاده آسفالت پدافند هوایی بهبهان از جاده اصلی منشعب می گردد که با طی تقریباً ۳۰ کیلومتر و با گذر از میان شهر لیکک، پس از پشت سر گذاشتن ۳-۴ کیلومتر، باید مسیر انشعابی بسمت بخش کت بابااحمد را ادامه داد تا به جادهِ فرعیِ قلعه نادر رسید. قابل ذکر است که جاده بهبهان–لیکک در نهایت به سایت راداری و پدافند هوایی بر فراز تنگ ماغر بهمئی در تقریباً ۱۰-۱۲ کیلومتریِ شهر لیکک منتهی می گردد.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- dana.ir
- bahmei.com
