در نواحی بیابانی، به برجستگی‌های بین شیارهای U شکل کَلوت میگویند. رأس این برجستگی‌ها مسطّح، طرف رو به باد آنها پرشیب و طرف دیگر آنها کم‌شیب است. یاردانگ‌ها اغلب در رسوبات نرم دریاچه‌ای گذشته به وجود می‌آیند و در برخی بیابان‌های دنیا از جمله بیابان غربی مصر و بیابان لوت شهداد در ایران وجود دارند.
یاردانگ‌ها اغلب در رسوبات نرم دریاچه‌ای گذشته به وجود می‌آیند و اشکال تپه‌های فرسایشی حاصل فرسایش بادی یاردانگ‌ها در مناطق خشک دنیا ازقبیل ایران، ایالات متحده، چاد، مصر، و پرو درسطح وسیعی گسترش یافته‌اند و فرآیندهای موجود تا حدی موردمطالعه قرار گرفته‌اند.
سنگ‌های ناپیوسته مانند لای، رس به علت چسبندگی، به طور نامحسوسی تحت تأثیر فرسایش بادی قرار می‌گیرند و در حالت مرطوب، باد تأثیری ناچیزی دارد. در حالت خشک، هنگامی باد از دشت رسی می‌گذرد، با حمل دانه‌های ماسه، سطح دشت را شیار داده دراین صورت به آن کلوت میگویند.
ناهمواری‌ها و اشکال فرسایش بادی ازجمله کلوتها در مناطقی واقع هستند که باد سرعت کافی برای بادکندگی و سایش داشته باشد که در الگوی فرسایش بادی برخلاف فرسایش آبی حرکت مواد درهمه جهات امکان پذیراست.
در نواحی با باد مداوم شدید و اقلیم خشک و بستر مناسب فرسایش باعث ایجاد شیارهای به صورت آرایه‌های موازی می‌شود که این شیارها (دالان‌ها) براثر افزایش فرسایش بادی-آبی گسترش می‌یابند. بدین نحو که عامل رطوبت باعث نرمی و سستی سطح منطقه می‌گردد. پس از خشکیدگی به سهولت با کوچکترین حرکت باد مواد برداشته می‌شود.
درحد فاصل این شیارها تپه‌های موازی و دوکی شکل کلوتها هم جهت با باد غالب منطقه باقی می‌مانند: حالت دوکی‌شکل آن به نحو عمل فرسایش فرسایش بادی مربوط می‌شود به طوری که شیب روبه باد بیش از قسمت پشت به باد است.
عموما بزرگ‌ترین کلوتهای ایران و در واقع معروف‌ترین انها در دشت شهداد-منطقه لوت براساس ابعاد و عامل فرسایش به دو رخساره تقسیم می‌گردند. کلوتهای شهداد کرمان از زیباترین منظر طبیعی دنیا هستند که همه ساله گردشگران خارجی فراوانی را به سوی خود می کشانند. بویِه که در سالهای اخیر امکانات رفاهی و دسترسی این منطقه بهبود پیدا کرده است. این منطقه که به شهر خیالی لوت هم شهرت دارد از سوی مجله نشنال ِژئوگرافیک چند سال پیش به عنوان چهارمین جاذبه طبیعی دنیا انتخاب شده است.
یاردانگ‌های بزرگ حاصل فرسایش آبی-بادی و یاردانگ‌های کوچک تحت تاثیر فرسایش بادی شکل گرفته‌است.
شهر افسانه‌ای کلوتها 11 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و فاصله اش با شهداد تنها 40 كیلومتر است؛ و حدود 20 هزار سال قبل، با فرسایش آبی و بادى، به وجود آمده است. در کویر شهداد، 100 هکتار نمکزار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جاى دنیا مشابه آن نیست. در محدوده‌ای 30 هزار کیلومتری، در دل لوت، هیچ حیاتی وجود ندارد. شاهد این ادعا جسد سالم گاوی است كه در زمستان سال ۱۳۶۵ در كویر لوت تلف شده است. پس از گذشت 15 سال از آن زمان، جسد این گاو – در حالی كه براثر نور شدید آفتاب خشك شده بود – بدون هیچ تغییری پیدا شد.
این گرما و خشكی بینظیر می شد تا بهترین منبع درآمد برای بومیان منطقه باشد، اما اكنون جز آزار و اذیت هیچ چیزی برایشان ندارد. افزایش شدید دمای هوا در تیر ماه، در بخش محروم شهداد كرمان، شمار زیادی از خانواده‌های محروم این منطقه را وادار به كوچ كرده است. عوارض افزایش دما تأثیر نامطلوب خود را در بخش كشاورزی بر جای گذاشته است.
امکانات گردشگری منطقه که دیگر وجود ندارد.
در کویر شهداد گردشگران کویری می توانستند تجربه شب مانی در کمپ کویری شهداد را تجربه کنند!!!
این کمپ کویری تنها کمپ کویری دشت لوت بود. که فاصله کمی با شهر افسانه‌ای کلوتها داشت کمپ کویری شهداد در ۲۰ کیلومتری شهداد در مسیر نهبندان و در آخرین نقطه‌هایی که زندگی ادامه دارد و پس از گذر از ده سیف و شفیع آباد در لابه لای تپه‌ها قرار گرفته بود. آب، برق، سرویس بهداشتی، آمفی تئا‌تر روباز، حمام آفتاب، خواب در شن‌ها و استراحت در ۳۵ آلاچیق ساخته شده از مصالح طبیعی همچون برگهای خرما... بخشی از امکانات و لوازم میزبانی کویر از میهمانانش بود ولی متاسفانه به دلیل بی توجهی در نگهداری و عدم ارائه خدمات مناسب به ویرانه ای متروک تبدیل شد.
کمپ کویری متروکه
این کمپ به صورت شمالی، جنوبی ساخته شده بود و در بین چندین کلوت قرار داشت تا از گزند باد و طوفان‌های شن در امان باشد. که زیبایی کمپ در شب دوچندان می شد و محوطه کمپ با چراغ‌هایی تزیین شده بود که روشنایی این چراغ‌ها زیبایی خاصی به آلاچیق‌ها می بخشید. این کمپ با ۴۰ نفر ظرفیت در حاشیه غربی کویر لوت در موقعیت جغرافیایی ۳۰.۳۴شمالی و ۵۷.۵۱ شرقی قرار داشت.
کویر در فصل پاییز هوای خوب و معتدل دارد و تاکید موکد براینست که حتما در پاییز ازکویر دیدن کنید تا از تابیدن خورشید بر روی شن‌ها در روز و درخشش بی پرده ستارگان در شب لذت ببرید .
مسیر دسترسی
۱۰۵ کیلومتر حرکت از شهر کرمان در جهت شرق و سپس شمال شرق ما را به شهر تاریخی و دیدنی‌های اعجاب انگیز کویر شهداد می‌رساند. در مسیر جاده کرمان به شهداد، تونل طولانی وجود دارد که ارتباط دو قسمت گرمسیری کرمان و ییلاقی سیرچ را برقرار می‌کند. این تونل طولانی‌ترین تونل جاده‌ای در ایران است. آب و هوای دو سمت تونل بخصوص در فصل تابستان، کاملاً با هم متفاوت است.
منابع:
- seeiran.ir
- fararu.com
- fa.wikipedia.org
- tishineh.com
- beytoote.com
