شاه فيروز از بناهاي تاريخي سيرجان است که شامل يک ساختمان چهار طاقي آجري با هشت ستون و سقفي گنبدي است که بر روي اين ستون ها زده شده است. این بنادر فاصله پنج کیلومتری جنوب شرقی قلعه سنگ سیرجان درنزدیکی روستای وحدت آباد برفراز صحره ای ازسنگ سبز تیره به ارتفاع ۳۰ متر واقع شده و در محل به نام شاه فیروز معروف است. با توجه به شیوه معماری به نظر می رسد که این بنا متعلق به دوره ایلخانی قرون هشتم و نهم هجری باشد.
ویژگیهای بنا
بنای این آرامگاه که امروزه به صورت نیمه ویرانه درآمده عبارت است از یک بنای هشت ضلعی که طول هریک از اضلاع داخلی آن ۲ و اضلاع خارچی آن ۴ متراست. در میانه بنا و در دل صخره، قبری به طول ۵-۲ متر و عرض ۶۳ سانتی متر و عمق ۴۰ سانتی متر حفرشده است. متاسفانه سنگ قبرآرامگاه از بین رفته و نمی توان از هویت فرد دفن شده و تاریخ بنا اطلاع دقیقی به دست آورد. آجرهای این بنا به شکل مربع می باشند و مردم این نواحی نقل می کنند که در ساختمان آن از شیر شتر استفاده شده تا بنا محکم ساخته شده و پابرجا بماند. در اطراف آن و در تمام سطح تپه ای که بنا بر روی آن ساخته شده، قسمتهای شکسته و باقیماندهٔ ظروف سفالی به چشم می خورد و وجود تمدنی عظیم را در این نواحی نشان می دهد. چهار ستون از این ساختمان خراب شده و فرو ریخته، اما سقف آن هنوز بر روی چهار ستون مستحکم دیگر باقیمانده است. این بنا اخیرا توسط میراث فرهنگی مرمت شده است.
مردم محلی بنای شاه فیروز را آرامگاه ابوکاليجار پسر عضد الدوله ديلمي می دانند که براثر خوردن گوشت شکار در شکارگاه درگذشته و برفراز این صخره دفن شده است. دکتر باستاني پاريزي نیز در کتاب «از سير تا پياز» به این مطلب اشاره کرده است. يک ضرب المثل قديمي نیز در مورد شاه فيروز در سيرجان هست که اگر بخواهند بي خاصيتي شخصي را عنوان کنند، مي گويند :«فلاني مثل شاه فيروز است، نه کور مي کند نه شفا مي دهد.»
موقعیت مکانی
اين بنا بر بالاي تپه اي در دوازده کيلو متري جنوب شرقي سيرجان و در کنار جاده ي سيرجان-بافت، در سه کيلو متري شرق امامزاده علي و قلعه سنگ قرار دارد.
منابع:
- شهرداری سیرجان
- fa.wikipedia.org
