استفاده از بادگیر از سال های بسیار قدیم در ایران متداول بوده و از عناصر و سمبل های معماری ایرانی است. بادگیر از روزگاران دور با شکل های معماری مختلفی اجرا و مورد استفاده قرار می گرفت. هنوز هم می توان باقی مانده این بادگیرها را در اقلیم گرم و مرطوب جنوب و اقلیم گرم و خشک نواحی مرکزی مانند کرمان مشاهده کرد. اولین بادگیرها در یزد و کرمان خودنمایی کردند. در شهر رفسنجان به دلیل دارا بودن آب و هوای نیمه کویری و تابستان های نسبتا گرم و زمستان های سرد، از زمان قدیم بادگیر نیز ساخته می شده است. بادگیرها در شهرستان رفسنجان به شش نوع بادگیر مرسوم بودند و هنوز هم در بافت های تاریخی و روستایی با اشکال دایره، هشت ضلعی، مستطیل، یک طرفه، دوطرفه و در انبارها مستطیلی شکل ساخته شده اند. در بافت های تاریخی رفسنجان کمتر بنای تاریخی می بینیم که بادگیر یا کلاه فرنگی نداشته باشد. طرز کار بادگیر اصولاً بر این پایه نهاده شده است که از وزش باد برای کشاندن هوای خوش به درون ساختمان و از عکس العمل نیروی آن یعنی مکش برای راندن هوای گرم و آلوده استفاده شود و کار بادگیرها به خصوص در شهرستان های خشک و بیابانی بقدری اساسی و از روی حساب بوده که به جرات می توان ادعا کرد علم و فن امروز هم، با همه پیشرفت و توسعه ای که دارد نتوانسته است وسیله ای مقرون به صرفه و بهتری جایگزین آن سازد.
بادگیر معین باقی مانده عمارت معین می باشد که به ارتفاع ۱۶ متر در سده دوازدهم هجری قمری ساخته شده است. این بادگیر در سال ۱۳۸۴ توسط میراث فرهنگی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت. ترکیب مصالح از خشت خام، چوب، کاهگل، آجر و با کتیبه های گچی و فرم دهی به آجرها ساخته شده است.
موقعیت مکانی
بادگیر معین در شرق خیابان بنفشه بین خیابان شریعتی و خیابان عدالت شهر رفسنجان واقع شده است.
منابع:
- شهرداری رفسنجان
- kojaro.com
