حمام حاج آقا تراب نهاوند

نهاوند از شهرهای تاریخی ایران است و نام آن به دفعات در منابع تاریخی ذکر شده است. این شهر پایتخت یزدگرد سوم شاه ایران بوده است و نامه تاریخی دعوت پیامبر اسلام (ص) به وی در این شهر داده شده است. به هنگام حمله اعراب به ایران، آخرین نبرد سپاهیان ایران و اعراب در نهاوند اتفاق افتاد که در تاریخ با نام فتح الفتوح از آن ذکر شده است.

بانی این حمام حاج میرزا محمد نقی از خوانین و محترمین شهر نهاوند بوده و بنا به نام فرزندش، آقا تراب، معروف شده است که خود مرحوم حاج آقا تراب یکی از شخصیت های برجسته زمان قاجار در این شهر بوده است. معمار این بنا اصغر معمار و خطاط کتیبه سردر محمد حسن بن میرنجف بوده و آهکبری حمام نیز کار استاد رضا طهرانی است. بر کتیبه تاریخ دار سردر بنا، این ماده تاریخ ثبت است: "بهر تاریخش نوایی با نوایی خوش بگفت*** آفرین بر نیت بانی این محکم بنا". مصراع دوم این بیت تاریخ 1288 را نشان می دهد. بر آهکبری سربینه حمام بزرگ نیز، تاریخ 1342 دیده می شود.

حمام حاج آقا تراب (یا حمام دوقلو ) در محله علی آباد واقع در بافت قدیمی شهر نهاوند قرار دارد در سر در ورودی این بنا ، کتیبه ای نصب شده که نام بانی حمام و تاریخ ساخت آن را ، سال 1230 هجری شمسی در زمان ناصرالدین شاه قاجار بیان می کند ولی به سبک دوران صفویه ساخته شده است . علت شهرت آن به حمام دوقلو به این است که حمام از دوقسمت تشکیل شده قسمت اول دارای سردینه (حمام سرد ) و گرمینه (حمام گرم ) بزرگ بوده و فقط مورد استفاده رجال ، اشراف و شاهزادگان قرار می گرفته و قسمت دوم همان حمام که آن هم به نوبه خود دارای سردینه و گرمینه بوده ( ولی در ابعاد کوچک ) ویژه افراد عادی و طبقات پایین جامعه بوده است. بر هلالی بالای ستون های حمام تصاویر زیبایی از شاهنامه نقش بسته است ، که گویای داستان جنگ رستم با دیو سفید است . این تصاویر با هفت رنگ ، صحنه هایی از داستان شاهنامه را نشان می دهد که به طرز ماهرانه ای کاشی کاری شده است.  قسمت رخت کن حمام نیز با گچ بری های اسلیمی ، به زیبایی تزیین شده است .
حمام حاج آقا تراب در سال ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این حمام با صرف هزینه ای بالغ بر ۴۰۰ میلیون ریال به موزه مردمشناسی تبدیل شده است.
 

منابع
aryazamyn.com
arthut.co
fa.wikipedia.org
tishineh.com