پنجشنبه بازار میناب بازاری تاریخی در شهر میناب و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. این بازار هفتگی که در مرکز شهر میناب قرار گرفته از یک سو به بازار می رسد و از سوی دیگر به میدان اصلی شهر متصل می شود. این بازار محل عرضه صنایع دستی، مواد غذایی و تولیدات سنتی و خانگی است. در اصل هر كس با هر شغلی از شهر میناب و یا حتی از دیگر شهرهای هرمزگان از بامداد روز پنجشنبه خود را به این بازار سنتی رسانده و با بساط كردن اجناس خود تا غروب اقدام به خرید و فروش می كند.
پنجشنبه بازار میناب به علت در دسترس بودن و ارزان تر بودن قیمت اجناس نسبت به سایر بازارهای هرمزگان، هر هفته مشتاقان زیادی را به سوی خود جذب می كند و حتی افراد خرید عید، عروسی و غیره را از این مكان تهیه می كنند. همه ساله بویژه ایام نوروز مسافران و گردشگرانی زیادی به صورت فردی و گروهی از سراسر ایران و كشورهای اروپایی برای بازدید از بازار تاریخی میناب به این منطقه سفر می كنند. هر چند در دهه های اخیر بواسطه ورود برخی مصنوعات چینی، استقبال كمتری از برخی دست سازه های بومی پنجشنبه بازار میناب شده اما این بازار تا حدودی جایگاه خود را حفظ كرده و همچنان نیازمند حمایت از این صنعت است.
تاریخچه پنجشنبه بازار میناب
برخی از تاریخ شناسان و مردم شناسان معتقدند این بازار قدمتی بیش از ۵۰۰ سال دارد و صدها سال قبل در روستاهای میناب نوعی بازار انحصاری به وجود آمده بود به این ترتیب که صنعتگران هر روستا موظف بودند فقط یک کالای انحصاری تهیه نمایند و در روز پنج شنبه همه روستاییان محصولات خود را به شهر بیاورند و در پنج شنبه بازار میناب به صورت پایاپای یا خرید و فروش عرضه کنند. مثلاً مردم روستای شهوار فقط صنایع سفالگری تهیه می کردند، روستای بهمنی با استفاده از پیش (برگ درخت نخل) در کار تهیه صنایع دستی حصیری بودند و سینی (سُپ) تهیه می کردند، روستای قاسم جلالی بادبزن حصیری و مردم روستای چلو کنتله (صندوق لباس) می ساختند. در قدیم راسته و قسمت های مختلف این بازار عبارت بودند از: راسته سلمانی ها، راسته هیزم فروش ها، راسته علوفه فروش ها، راسته سبد فروشان و راسته مال فروشان که ویژه فروش حیواناتی نظیر اسب و الاغ بود. برقع، گلابتو ن دوزی و زری دوزی لباس ها و شلوارهای سنتی هم از صنایع دستی منحصر به فرد جنوب ایران در این بازار همواره عرضه می شد.
اقلام فروشی
در این بازار از بز، گوسفند، گاو، مرغ و پرنده گرفته تا تخم مرغ، پارچه، مواد غذایی و محلی (سوراغ و مهیاوه)، لباس، لوازم خانگی و آشپزخانه توسط بازاریان خرید و فروش می شود. در پنجشنبه بازار میناب همچنین صنایع دستی و تولیدات سنتی و خانگی شامل انواع حصیر، ظروف حصیری، سفال، لوازم دوخت لباس، برقع، ماهی و انواع مواد غذایی عرضه می شود. صنایع دستی و سوزن دوزی بیشتر توسط زنان و محصولات دامی بیشتر توسط مردان در پنجشنبه بازار به فروش می رسد. بیشتر محصولات این بازار همچون جهله، كوزه، سبد های دستی (تولك)، زنبیل، انواع مصنوعات صدفی، لباس های محلی و مواد اولیه برای دوخت لباس های محلی و دست ساز بوده كه در بین گردشگران ایرانی و حتی خارجی نام آشناست. با گسترش شهر میناب و کوچک بودن محل برگزاری پنج شنبه بازار، اکنون بازار دیگری با نام پنج شنبه بازار در حاشیه رودخانه میناب و در امتداد بلوار ساحلی تشکیل شده است البته کالاهای این بازار دیگر مثل پنج شنبه بازار قدیم کالاها و صنایع دستی حصیری و سفالی نیست و همه نوع کالایی در این بازار جدید یافت می شود. پنج شنبه بازار موتورسیکلت فروشان و پنج شنبه بازار دام (گاو گوسفند و بز) که به پاکُنار مشهور است در امتداد بلوار ساحلی شهر میناب ایجاد شده اند.
محصولات كشاورزی میناب در پنجشنبه بازار
مركبات، خرما، صیفی جات، غلات، پرتقال، لیموترش، گوجه فرنگی، انبه، خیارسبز، هندوانه، پیاز و بادمجان از مهم ترین محصولات كشاورزی شهرستان میناب است كه در پنجشنبه بازار این شهر عرضه می شود. البته انبه از شاخص ترین محصول كشاورزی میناب است كه به عنوان نشان جغرافیایی هرمزگان با همكاری سازمان جهاد كشاورزی و پارك علم و فناوری به ثبت ملی رسیده است. مسافران و گردشگران می توانند با سفر به میناب غذاهای محلی را در باغ های انبه این منطقه تهیه كنند.
كارگاه سفالگری میناب
كارگاه های سفالگری میناب از دیگر مكان های مهم در حوزه جذب گردشگر و كارآفرینی است كه هم اكنون این صنعت از رونق خوبی در این منطقه برخوردار است. مسافران و گردشگران می توانند با مراجعه به كارگاه های سفالگری میناب با نحوه ساخت جهله (كوزه سفالی) و اشتروك (مجسمه سفالی به نام شتر) را نظاره باشند. بهترین كارگاه سفالگری شهرستان میناب متعلق به هنرمند مینابی «موسی كمالی» معروف به پدر كوبه ساز هرمزگانی است. این هنرمند مینابی توانسته است با كوبیدن بر كوزه های سفالی (جهله) صوت جدیدی ایجاد كند كه مورد توجه هنرمندان و سایر افراد است.
فیلمی مستند از پنجشنبه بازار میناب
سال ۱۳۴۸ ناصر تقوایی فیلمساز مطرح ایران یک فیلم مستند ۱۶ میلیمتری و سیاه و سفید با نام پنجشنبه بازار میناب تولید کرد. در خلاصه این فیلم آمده است: اهالی میناب و روستاهای اطراف آن برای تهیه مایحتاج هفتگی خود، هر هفته بازار پررونقی بر پا می کنند. در بساط رنگین آ‌نها همه چیز یافت می شود، از دست افزارهای حصیری تا ظروف سفالی و جنس هایی که با لنج از آن سوی آب آورده می شوند. آدم ها در پنجشنبه بازار میناب، همه به قصد مایحتاج خود و هم گشت و گذار روز خود را شب می کنند و در غروب با برچیده شدن بساط ها با دستی پر سوار بر موتورسیکلت و وانت و مینی بوس راهی روستاهای خود می شوند.
موقعیت مکانی
استان هرمزگان، میناب، بلوار معلم
منابع:
- شهرداری میناب
- fa.wikipedia.org
- iranwatching.com
- mojnews.com
- irna.ir
