در پیله تا به کی بر خویشتن تنی
پرسید کرم را مرغ از فروتنی
تا چند منزوی در کنج خلوتی
دربسته تا به کی در محبس تنی
در فکر رستنم ـپاسخ بداد کرم ـ
خلوت نشسنه ام زیر روی منحنی
هم سال های من پروانگان شدند
جستند از این قفس،گشتند دیدنی
در حبس و خلوتم تا وارهم به مرگ
یا پر بر آورم بهر پریدنی
اینک تو را چه شد کای مرغ خانگی!
کوشش نمی کنی،پری نمی زنی؟
یوش ، روستایی است از توابع بخش بلده شهرستان نور در استان مازندران ایران. روستای یوش به دوران ساسانیان مربوط بوده و قدمت آن به 1700 سال قبل میرسد. ساکنانش خیلی دیر اسلام آوردهاند و به همین خاطر آنرا کافرستان مینامیدند. بخشی از ساکنان قدیمی آنجا گرجستانی و برخی دیگر تاجیک بودهاند که آنها را«بَگن» خطاب میکردهاند.
علی اسفندیاری مشهور به نیما یوشیج (زادهٔ ۲۱ آبان ۱۲۷۴ در دهکدهٔ یوش، بخش بلده از توابع شهرستان نور استان مازندران - درگذشتهٔ ۱۳ دی ۱۳۳۸ در شمیران، تهران) شاعر معاصر ایرانی و ملقب به پدر شعر نوی فارسی است. وی بنیانگذار شعر نو فارسی است. نیما یوشیج با مجموعه تأثیرگذار افسانه، که مانیفست شعر نو فارسی بود، در فضای راکد شعر ایران انقلابی بهپا کرد. نیما آگاهانه تمام بنیادها و ساختارهای شعر کهن فارسی را به چالش کشید. شعر نو عنوانی بود که خودِ نیما بر هنر خویش نهادهبود. نیما همچنین اشعاری به زبان مازندرانی دارد که با نام «روجا» چاپ شدهاست.
علی اسفندیاری در سال ۱۳۰۰ خورشیدی نام خود را به نیما تغییر داد. نیما نام یکی از اسپهبدان تبرستان بود و به معنی کمان بزرگ است. او با همین نام شعرهای خود را امضاء میکرد.
خانهی پدری نیما بنایی است متعلق به دورهی قاجار که از سال 1375 زیر نظر سازمان میراث فرهنگی استان مازندران قرار گرفته و در حال حاضر به موزهی نیما یوشیج تبدیل شده است. خانه، بنایی نسبتا بزرگ است که در پس کوچهای شیبدار و سنگفرش شده در ضلع شمال غربی روستا واقع است. معماری بنا با دیگر خانههای این روستا و حتی کل معماری خانههای شمال کشور مغایرت عجیبی دارد.
بنا در سال ۱۲۰۷ هجری قمری ساخته شده است. در حال حاضر دارای ۳ ورودی، شاهنشین و اتاقهای تابستانی و زمستانی سهدری و ششدری و همچنین آفتابگیرهای مشبک (اُرسی) است. بیشتر مصالح استفاده شده در آن، چوب و گل و خشت است. روبنای داخلی خانه با گچبریهای سفیدرنگ تزئین شده است اما قسمت پایینی دیوارهای بنا به رنگ نارنجی درآمده که به نظر، نتیجهی کجسلیقگی طراح و مسؤولان مرمتکنندهی میراث فرهنگی است. بیسلیقگی که باعث میشود در زمان بازدید، این شعر نیما را به یاد بیاوری: «زردها بیخود قرمز نشدند/قرمزی رنگ نینداخته است/ بیخودی بر دیوار»...
بهطور کلی، سبک معماری بنا به خانههای شهرهای مرکزی ایران نظیر خانههایی تاریخی کاشان شباهت دارد. خانه دارای حیاط مرکزی است که علاوه بر خود نیما، مزار سیروس طاهباز، گردآورندهی آثار و بهجتالزمان، خواهر نیما نیز هست. یک مجسمهی نیمتنه از نیما نیز در زیر تاق ورودی غربی خانه قرار شده است.
اتاقهای بنا به مکانی برای نگهداری آثار به جامانده از نیما اختصاص پیدا کرده است. از این اتاقها سه اتاق به کتابخانه تبدیل شده است و کتابهایی با موضوع ادبیات، تاریخ، دین، و کتابی دربارهی میکروالکترونیک. نامهها، بخشی از دستنوشتهها، یک نقاشی ساده از منارهی قزوین با امضای خود نیما، چند عکس از نیما و البته تعدادی شعر که همگی از سوی شاعران مازندرانی و در وصف نیما و یوش و نور و مازندران سروده شدهاند، در تاقچههایی بر دیوارهای اتاقهای نزدیک به ورودی خانه نصب شده است.
دیگر اتاقها به اشیاء باقیمانده از نیما و خانوادهاش اختصاص یافته است که نمونه بسیاری از آنها در دیگر خانه -موزهها پیدا میشود. همگی ظروف خانههای قدیمی، مسی، برنزی و گاه چوبی. در بین آنها آنچه بیش از همه نظر را جلب می کند «تفنگ سرپر» نصب شده بالای سردَر تاریک یکی از اتاقهاست که آدم را به این فکر فرو میبرد که آیا شاعر حساسی چون نیما با این تفنگ شکار هم میرفته است!؟
در حالا حاضر 57 خانوار و حدود 157 نفر دراین روستا زندگی میکنند. روستا مهمانخانه ندارد اما دو اتاق از خانه نیما از سوی سازمان میراث فرهنگی برای مهمانان سازمان در نظر گرفته شده است. این اتاقها در مجموع 8 تخته و دارای دستشویی و حمام است.
نزدیکترین مکانهای گردشگری
در مسیر رفتن به یوش مناطق حفاظتشدهای مثل گلستانک و سیاهبیشه به چشم میخورند. همچنین میتوانید از جادهی یوش به بلده بروید و از آنجا به جادهی هراز. در این صورت شما در یک روز توانستهاید قلهی دماوند را دور بزنید.
مسیر دسترسی
دو مسیر دسترسی به این روستا در این منبع ذکر میشود:
1- تهران - رودهن به سمت آمل -30 كيلومتر مانده به سمت چپ – بلده – يوش
2- تهران - كيلومتر 79 جاده چالوس – بعد از تونل كندوان – به سمت يوش
با رسیدن به کیلومتر 79 جادهی چالوس و عبور از تونل کندوان، در محل معروف به پل زنگوله، جادهی آسفالتهی فرعی روستای یوش-بلده در ظلع شرقی جاده ظاهر میشود. تا رسیدن به روستا حدود 45 کیلومتر جادهی کوهستانی و پیچ در پیچ با منظرهای از درختان سرو و تبریزی و باغهای گوناگون میوه در کف دره قرار دارد که جولانگاه نگاه و خیال هر روندهای خواهد شد. قابل ذکر است که فاصله تا تهران 140 كيلومتر میباشد.
چنانچه از كرج به سمت چالوس برانيد پس از عبور از تونل كندوان به دوراهي يوش ميرسيد. دو تا سه كيلومتر ورودي جاده خاكي و تا حدودي نامطلوب است. پس از طي كردن اين مسافت كوتاه جاده شرايط نسبتا مساعدي پيدا ميكند و به غير از قسمتهايي كه به دليل حجم برف آسيب ديدهاند، بقيه جاده سالم و كاملا قابل استفاده است.
راه دسترسي به روستاي يوش 2 جاده چالوس و هراز است. افرادي كه از تهران قصد بازديد از اين روستاي تاريخي را دارند مي توانند جاده چالوس را انتخاب كنند؛ چرا كه با طي حدود 125 كيلومتر، مسير كوتاه تري پيش روي آنها خواهد بود.وقتي در پيچ و خم جاده چالوس راهي استان زيباي مازندران هستيد، با گذر از سد كرج، روستاهاي زيباي ميانه راه و تونل كندوان به منطقه كوهستاني سياه بيشه وارد مي شويد. بسياري اين منطقه را با ماست هاي كيسه اي آويخته از سردر مغازه ها مي شناسند كه در بيشتر ايام سال فضايي خنك آميخته از مه و نم باران را دارد.
با اين نشانه ها وقتي به منطقه سياه بيشه رسيديد، بهتر است سرعت را كم كنيد تا به پل زنگوله در اين منطقه برسيد. حالابايد كمي چشم بچرخانيد تا تابلويي سبز رنگ در كناره جاده نمايان شود. 35 كيلومتر تا خانه نيما يوشيج. روستاي زيباي يوش.
منابع
fa.wikipedia.org
seemorgh.com
gardeshdust.blogfa.com