امامزاده شاه حمزه (علیه السلام) در شهرستان قم، شهر قم، خیابان طالقانی (آذر) محله شاه حمزه واقع شده است. بنای ساختمان بقعه به شهادت سبک بنا از آثار قرن هشتم است مضافاً بر اینکه لوح کاشی ای موجود است که مربوط به عصر شاه طهماسب صفوی تزئین و تعمیر کلی و اساسی یافته است. بر فراز بقعه مورد نظر گنبدی است از آثار مرحوم اتابک اعظم در سال ۱۳۰۱ هـ.ق که همزمان با بنا، گلدسته های بلند و ایوان آینه و صحن بزرگ فاطمه معصومه (علیها السلام) ساخته شده است. ارتفاع گنبد از سطح بام حدود هشت و نیم متر و سراپا مزیّن به کاشی های گرهی و احیاناً دوالی فیرزوه فام می باشد. دربهاى ورودى به داخل حياط از ضلع شرقى و غربى به طور قرينه تعبيه شده است، حياط بقعه مستطيل شکل است و در دور آن طاق نماهايى تعبيه شده که کلاً داراى طاق رومى هستند. در ضلع جنوبى روبروى درب ورودى حرم محوطه ايوانى شکلى به صورت شاه نشين وجود دارد که دو ستون در وسط و دو نيم ستون در طرفين آن قرار دارد، نوع طاق آن رومى است و ستون‌ها يکپارچه و از سنگ می باشند. از تزئينات بسيار جالب دراین بقعه ايوان ورودى به حرم است. در بدنه ايوان و در زير پايه قوس يک رديف کتيبه بر روى زمينه لاجوردى وجود دارد که انتهاى آن تاريخ ۱۳۰۱ هـ.ق را که تاريخ احداث بنا باشد نشان مى دهد ديوارهاى ايوان داراى کاشى هاى شطرنجى سفيد بر زمينه لاجوردى است و بيشتر اين نوع کاشى ها از نوع کاشى قاجارى است. سقف حرم به صورت حلزونى يا ترکيبى از مخروطى و گنبدى است که در رأس حالت مدور پيدا کرده و تمامى روى آن با کاشى آبى رنگ پوشانده شده است. در قسمت زير گنبد از داخل مقرنس بسيار جالبى که با گچ انجام شده به چشم مى خورد. اطراف مقبره را صندوقى مشبک گذارده اند که از سطح زمين حدود ۲/۵ متر بالاتر است و پيرامون آن کتيبه هاى کاشى در هر چهار طرف تعبيه شده است.
این مشهد از بیوتات و مرافق تابعه مستغنی بوده و مشتمل بر بقعه تاریخی و رواق مجلل و ایوان و کفشکن ها و حجرات جورباجور می باشد. بر فراز بقعه گنبدی از آثار مرحوم اتابک اعظم است و سبک ساختمان آن از ابتکارات مرحوم استاد حسن معمار قمی است. مجموعه ای از اشکال هندسی و گوناگون گنبد سازی از عرقچینی و کروی و شلجمی توأم با استوانه ای و مضلع و مخروطی است. درجانب شرقی بقعه ایوانی است باشکوه از آثار صفویه که از تزئینات کاشی آن توسط اتابک تعمیر بعمل آمده که به کاشیهای الوان مزین شده و رو به خرابی است در مدخل همین ایوان به روضهدربی مشاهده می شود که بسیار زیبا و کنده کاری شده که توسط مرحوم احمد تکیه بازار در سال ۱۳۵۰ هجری قمری به این بقعه وقف گردید. بقعه شاهزاده حمزه از سه جهت شمالی و جنوبی و شرقی محاط به سه صحن و از جانب غربی محدود به رواق یا حسینیه است.
منابع:
- kanoonirangardan.ir
- emamzadegan.ir
- tasnimnews.com
- chtn.ir
