مسجد و مدرسه صالحيه را بايد بزرگترين مركز علمي ايران در قرن سيزدهم هجري دانست كه توسط مرحوم ملا حاج صالح برغاني در سال ۱۲۶۲ قمري بنيانگذاري شده است. مدرسه صالحيه در سه طبقه و با گنجايش بيش از هفتصد دانشجو در روزگار خود شهرت فراوان داشته و بزرگان بسياري همچون سيد جمال الدين اسد آبادي در آن به تحصيل پرداخته اند . مسجد كه در قسمت شمالي مدرسه واقع شده، داراي سه در شمالي، جنوبي و غربي است، در جنوبي مسجد به هشتي بزرگي باز مي شود كه با مدرسه مشترك است. وسعت مسجد و ستون هاي انبوه و استوار آن از رونق چشمگیر بنا در ايام پيشين حكايت دارد.
مدرسه صالحیه قزوین 82 حجره دارد و اینک مرکز آموزش علوم دینی در قزوین است. این مسجد و مدرسه در جانب غربی بازار قزوین و در محله دیمج در غرب خیابان مولوی واقع شده که از محدوده های بسیار ارزشمند بافت تاریخی شهر قزوین به شمار می رود.
مسجد در شمال مدرسه واقع شده و در ورودی آن از خیابان مولوی می باشد. مدرسه داراي ميانسرا یا حياط بزرگي است که فضاها در اطراف آن آرايش یافته اند. اين بنا سه اشکوبه بوده و اشکوبه زيرين به صورت گودال باغچه ساخته شده است. در اشکوب مياني و فوقاني، حجره ها با يک ايوانچه رو به ميانسرا قرار گرفته اند. فضا هاي اصلي بنا که در واقع همان مدرس ها مي باشند در محورهاي اصلي بنا جاي گرفته اند.
مرمت این بنا از ابتداي سال ۱۳۸۸ بطور جدی آغاز شد. قرار است فضاهايي همچون کتابخانه، سالن اجتماعات، کلاس درس، و پارکينگ نیز به آن افزوده شود.
منابع:
میراث فرهنگی استان قزوین
qazvin.ir
qazvin.isna.ir
fa.wikipedia.org
