محوطه باستانی و پیش از تاریخ خله کوه شهرستان تاکستان از مناطق باستانی ایران در استان قزوین است که به عنوان یکی از سه راس مثلث باستان شناسی دشت قزوین به شمار می رود. شهر قزوین، خُله کوه تاکستان و تپه زاغه سه راس مثلث باستان شناسی دشت قزوین را تشکیل می دهند. براساس مطالعات باستان شناسی وگمانه‌زنی های انجام شده این تپه دارای لایه های مهمی از آثاردوران اسلامی و پیش ازاسلام است. قدمت سفالینه های این تپه به هزاره های پنجم پیش ازمیلاد می رسد و نشانه های زندگی کشاورزی مربوط به دوران نوسنگی و مس–سنگ و معماری مربوط به آن مشاهده شده است. خله کوه هسته اولیه شهر"سیادن " بوده و درفهرست ملی کشورثبت شده است.
محوطه باستانی خله کوه با وسعت حدود سه و نیم هکتار در جنوب شرقی شهرستان تاکستان واقع شده که بر اساس آخرین مطالعات باستان شناسی دارای دو دوره فرهنگی است که دوره فرهنگی اول واقع در شمال مرکزی تپه خله کوه متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد است. از حدود هفت هزار سال قبل، سکونت در محوطه باستانی خله کوه وجود داشته و پس از آن به صورت منطقه ای متروک درآمده تا اینکه حدود هزار سال قبل در دوره سلجوقی مورد توجه جوامع بشری قرار گرفته و این سکونت به صورت مستمر تا دوران معاصر در حدود دهه های اول و دوم بعد از انقلاب ادامه داشته و پس از تملک اراضی خصوصی و آزاد سازی عرصه و حریم این محوطه توسط میراث فرهنگی استان قزوین در نهایت به عنوان یک محوطه باستانی آزاد در سال در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. از زمان پهلوی دوم این منطقه ارزشمند باستانی مورد توجه باستان شناسان بوده و تاکنون سه دوره گمانه زنی در این محوطه صورت گرفته که آخرین دوره مطالعات باستانشناسی این منطقه در سال ۹۳ انجام گرفته است.
قابل توجه است که با استناد به کاوش های باستان شناختی صورت گرفته در اطراف شهرستان تاکستان و مشاهده لایه های تاریخی و آثار به دست آمده از این کاوش ها، اهمیت تاریخی این شهرستان در دوره های تاریخی و پیش از تاریخ به صورت فرضیه های مختلف در برخی مقالات و نشریات مطرح و از طریق میراث فرهنگی استان به چاپ رسیده است. در این کاوش ها، محوطه باستانی خُله کوه تاکستان هم تراز و هم شان با سایر محوطه های باستانی از جمله تپه زاغه قرار گرفته و در این منطقه نشان از پیوستگی استقرار هفت هزار ساله وجود دارد.
منابع:
- میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین
- شهرداری تاکستان
- fa.wikipedia.org
- isna.ir
