سنگ چله گاه که در ابتدای ورودی روستای خالده در جهت شرقی و در دامنه جنوبی کلات خالده قرار گرفته، به صورت سنگ بسیار بزرگی از دور قابل مشاهده بوده و نام محلی این بنا سنگ چله گاه است. به نظر می رسد این سنگ بزرگ تکه ای از همان کوه مشرف به آن است که بر اثر گذر زمان به دامنه آن سقوط کرده و تا به امروز همان جا مانده است. در پهلوی شرقی دو اتاقک کنده کاری شده و همچنین در قسمت بالای این سنگ دو حفره مستطیل شکل تراشیده شده به دست بشر دیده می شود که در مورد کارکرد آنها نظرات متفاوت است. نخست با توجه به شباهت آنها با استودانهای زرتشتیان، این احتمال می رود که این حفره ها مربوط به همان دورانی باشد که مردمان زرتشتی اموات خود را برای جلوگیری از آلودگی خاک در محیطی آزاد می گذاشتند و پس از مدتی که فقط استخوان های اموات باقی می ماند آنها را در این استودانها (استخوان دانها) قرار می دادند؛ و نظر دوم این است که با توجه به محل قرار گرفتن این سنگ در کنار راهی پر عبور و مرور این احتمال می رود که از این حفره ها برای ایجاد کمینگاه و رصد عابرین و کاروانها استفاده می شد. این اثر در سال ۱۳۹۱ توسط میراث فرهنگی فنس کشي شده است. قابل ذکر است ۷۷ اثر شاخص تاريخي شهرستان مهر در فهرست ميراث ملي کشور به ثبت رسيده است. قدمت مناطقي از اين شهرستان همچون دهستان فال و مرکز بخش اسير به هزاران سال قبل يعني دوران هخامنشي و زمان حکومت ساسانيان باز مي گردد.
موقعیت مکانی
سنگ چله گاه در ابتدای ورودی روستای خالده در جهت شرقی و در دامنه جنوبی کلات خالده قرار گرفته است.
منابع:
- jazebeha.com
- fa.wikipedia.org
- chtn.ir
