ارگ کریم خان

آدرس:
استان فارس، شیراز، خیابان کریم‌خان زند، نبش میدان شهدا (شهرداری)
زمان بازدید:
شش ماهه اول: 21:00-7:30 ، شش ماهه دوم: 20:00-8:00
تعطیلی هفته
ندارد
تعطیلات سالانه
روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، 21 رمضان شهادت امام علی ، 28 صفر رحلت پیامبر ، 14 خرداد رحلت امام خمینی ، 25 شوال شهادت امام جعفر صادق
بلیط ورودی
50.000 ریال
بلیط اتباع خارجی
500.000 Rials
چکیده: ارگ کریم خان

ارگ کریم‌خان که با نام زندان کریم‌خان نیز شناخته می‌شود، در سال ۱۱۰۸ هجری قمری و به دستور کریم‌خان زند، موسس سلسله‌ی زندیه در شیراز ساخته شد. این بنا که از برجسته‌ترین آثار معماری دوران زندیان به شمار می‌رود، هرساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.
ارگ کریم خان در مرکز شهر شیراز قرار دارد. پس از اینکه کریم خان زند شیراز را به عنوان پایتخت خود و این مکان را به عنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد، به ارگ کریمخان معروف شد. ارگ در خارج دارای ۴ دیوار بسیار بلند ۱۲ متری است که با ۴ برج آجری دایره‌ای شکل با ارتفاع ۱۴ متر و با زاویه‌ی ۹۰ درجه به هم متصل شده‌اند.

در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ به عنوان زندان استفاده شد که آسیبهایی به آن وارد شده است. در سال ۱۳۵۰ این ارگ به اداره فرهنگ و هنر وقت واگذار شد. این بنای بزرگ اکنون زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره میشود. این بنا در سال ۱۳۵۱با شماره ۹۱۸ به ثبت ملی رسیده است

مشخصات کلی
نام
ارگ کریم خان
وجه تسمیه
مقر حکومتی کریم خان زند
قدمت
دوره زندیه
سازنده
کریم خان زند
پیشنهادات
بهترین زمان بازدید
بهار
مدت زمان بازدید
حدود 45 دقیقه
نزدیکترین جاذبه های گردشگری
بازار وکیل، حمام وکیل، مسجد وکیل، شاهچراغ
مسیر دسترسی
آدرس
استان فارس، شیراز، خیابان کریم‌خان زند، نبش میدان شهدا (شهرداری)
امکانات
دسترسی به وسایل نقلیه
اقامتگاه
رستوران
بوفه
پوشش شبکه
نزدیکترین جاذبه ها و محل اقامت به ارگ کریم خان
متن کامل: ارگ کریم خان

ارگ کریم خانی در ابتدای خیابان کریم خان زند( شیراز ) نبش میدان شهرداری قرار گرفته است؛ کریم خان به هنگام پایه گذاری حکومت در شیراز تحت تاثیر معماری صفوی قرار گرفت. به این صورت که بعد از بازدید از میدان نقش جهان اصفهان تصمیم به ایجاد میدان وسیعی در شمال شیراز قدیم گرفت. این میدان به میدان توپخانه شهرت داشت. در شمال میدان دیوان خانه کریم خان، درشرق میدان بازار وکیل و چندین کاروانسرا، در جنوب میدان حمام و مسجد وکیل و در جنوب غربی باغ و در غرب ارگ و اندرونی را بنیان می گذارد. بعد از فتح شیراز توسط آقا محمد خان بنا به خصومتی که با کریم خان داشت تصمیم به تخریب بناهای کریم خانی گرفت، به دنبال این تصمیم تعدادی از بناهای عصر زندیه را تخریب شد از جمله حصار شهر که به وسیله کریم خان احداث شده بود.خوشبختانه بنای ارگ از تخریب محفوظ مانده و از آن به عنوان دارالحکومه امرائی که از طرف حکومت مرکزی به امیری و استانداری فارس برگزیده شده بودند استفاده می شد.

ساخت ارگ بین سالهای ۱۷۶۶ و ۱۷۶۷ میلادی انجام شد و کریمخان بهترین معماران زمان خود را جهت ساخت آن بکار گرفت. او همچنین بهترین مصالح را از داخل و خارج کشور تهیه و ساخت بنا را به‌سرعت تمام کرد. این بنا در دوره زندیه به‌عنوان محل استقرار حکومت و در دوره قاجاریه به‌عنوان محل زندگی فرمانداران محلی استفاده می‌شد. عبدالحسین میرزا فرمانفرما حکم‌ران فارس، دستور به بازسازی مینیاتورهای نقاشی شده در این بنا داد. این بنای ۴۰۰۰ متری در مرکز یک محوطه‌ با مساحت ۱۲۸۰۰ مترمربع قرار گرفته است.

امرا و فرمانروایان عصر قاجار بنا به سلیقه های شخصی در این بنا دخل و تصرف هایی ایجاد نمودند از جمله در حیاط مرکزی دست به ایجاد یک سلسله عمارت زدند که نسبت به ارگ وصله ناجوری بود و دیگر اینکه سطح نقاشی های دوران زندیه را پوشاندند و تزییناتی دیگر مطابق با سلیقه خود ایجاد نمودند. برای انجام این کار چون گچ به راحتی بر روی لایه های قبلی گچ قرار نمی گرفت سطح دیوار را با تیشه زخم کرده و به همین دلیل بیشترین تخریب را در بنا ایجاد کردند.

معماری ارگ
بنای ارگ ترکیبی از دو معماری مسکونی و نظامی است. بخش درونی ارگ با ایوان‌ها و اتاق‌های نقاشی شده، آبنماها و باغچه‌ها از ظرافت خاصی برخوردار است. سه ضلع شمال، جنوب و غرب هر یک دارای یک ایوان و شش اتاق مسکونی در دو طرف آن است. ضلع شرقی شامل حمام خصوصی و برخی امکانات خدماتی است.
برج و باروی چهارگانه به انضمام خندقی که سابقاً دور آن حفر شده بود نیز نقش دفاعی بنا را بر عهده داشته‌اند. ضخامت دیوارها در پایه ۳ متر است. ارتفاع برجها نیز ۱۵ متر می‌باشد و از آجر ساخته شده‌اند.
یکی از برج‌های چهارگانه این ارگ مانند برج پیزا کج شده بوده و به این خاطریکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز به حساب می‌آمد. روند توقف کج‌شدگی این برج به لحاظ فنی و مهندسی مورد اهمیت قرار دارد.
نمای بیرون این بنا آجرکاریست و بلندی دیوارهای کنگره دار 12 متر است که در هر گوشه یک برج 14 متری برپا شده.در قسمت لبه های دیوار جان پناه های بسیار مناسبی جهت دیده بانی و تیراندازی به هنگام جنگ ساخته شده است.ظاهر بنا حتی در محوطه داخلی تزیین زیادی ندارد و تنها به نمای داخلی اتاقها محدود میشود.
مصالح عمده به کاررفته دربنا آجر و سنگ میباشد که تنها سنگ مرمر به کاررفته و از تبریز اورده شده بود.
ساختمان ارگ دارای دیوار های ببسیار ضخیم و نفوذ ناپذیریست.بیشترین ضخامت دیوارها در دیوارهای بیرونی ارگ وجود دارد.در این دیوارها درقسمت بالا ناودانهایی سنگی جهت باران درست شده و نیز مزقله هایی جهت تیراندازی تعبیه شده است.
برج ها در چهارگوشه ارگ ساخته شده و هر یک 6متر شالوده دارد.گفته شده در هنگام ساخت این بنا به علت نشست خاک و نامناسب تشخیص دادن خاک شمال غربی جهت ایجاد برج میبایست وزن زیادی را تحمل کند محل ساخت ان چند متر به سمت غرب کشیده شده به همین علت این برج در راستای برجهای دیگر نیست و به شکل ذوزنقه ی ناقص درامده است.این برجها دارای سه طبقه مجزا هستند وتوسط راه پله هایی به صورت دورانی قابل رفت‌وآمد میباشد.
نکته‌ی جالب‌توجه این است که تمامی اتاق‌ها از درون ساختمان به هم متصل هستند. بعلاوه ارگ دارای شاهنشین‌هایی در ضلع‌های مختلف و با کاربردهای متفاوت است، یکی شاه‌نشین شمالی که مناسب زمستان است و دیگری شاه‌نشین اصلی که در ضلع غربی واقع شده است و یک حوض بزرگ روبه روی آن قرار دارد و کاربردی تابستانه دارد و شاه‌نشین غربی برای تمام فصول است.

ورودی ارگ در نمای بیرونی با یک تابلوی بزک کاشیکاری صحنه نبرد رستم با دیو سفید مزین شده که مربوط به دوره قاجار است. نمای کاشیکاری محوطه داخلی در ضلع شرقی بالای در ورودی کاملاً ازبین رفته است.
وجود شیر سرها در دور تا دور لبه بام ضمن جلوگیری از تابش مستقیم خورشید در ظهر تابستان به داخل اتاقها در هنگام بارندگی به خوبی از پنجره های بزگ گره چینی محافظت میکند.

آب این مجموعه از آب قنات رکن آباد معروف به رکنی تامین شده است.این آب از نظر املاح معدنی بهترین آب شیراز محسوب میشده است و هم اکنون با خراب شدن این قنات سیستم آبرسانی این مجموعه از بین رفته است.

حمام ارگ جزو اولین حمام های اختصاصی با این سبک در ایران میباشد و جهت استحمام خانواه سلطنتی مورد استفاده قرار میگرفته است.

عکس یادگاری و صنایع دستی در ارگ کریم خان:
ارگ کریم خان دارای فروشگاه صنایع دستی نیز می باشد که می توانید از آن دیدن کنید و حتی عکس یادگاری با لباس محلی نیز گرفته با خود به یادگار ببرید. برای این منظور چاپ عکس ۲۰*۳۰ بدون شاسی ۳۵۰۰۰ تومان و با شاسی ۴۵۰۰۰ تومان می باشد که در صورت خواستن عکس بزرگتر به سایز ۳۰*۴۰ بدون شاسی ۴۵۰۰۰ تومان و با شاسی ۶۰۰۰۰ تومان می باشد. هزینه دریافت لباس محلی برای گرفتن عکس نیز ۵۰۰۰ تومان است. (این اطلاعات و قیمتها مربوط به پاییز سال ۱۳۹۷ است.)

 




منابع
aryazamyn.com
fa.wikipedia.org
fardanews.com
shiraztop.blogfa.com

خسروی (کاربر عضو نشده)
1398-07-28 00:36
این بار هم سری به ارگ و حمام وکیل زدم یک چیز ک آزارم می داد در قسمت ارگ و حمام تعدادی مجسمه جلب نظر می‌کرد ک هنوز هم روی لباس‌های آنها گرد و خاک زمانهای که هنوز تمیز نشده اند خود نمایی می‌کرد نمی دانم چرا توجهی صورت نمی گیرد مگر نه اینکه اینها بخشی از تاریخ ماست.
شما هم می توانید در این مورد نظر دهید: