ارگ جلال آباد در روستایی به همین نام در شهرستان هیرمند واقع شده و در تاریخ ۱۶/۰۶/۱۳۸۳ به شماره ثبتی ۱۱۰۹۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا در اواخر دوره قاجار تا اوایل دوران پهلوی محل سکونت ملک محمد علی خان کیانی مشهور به خان ملک بوده؛ به استناد شجره نامه باقیمانده از وی، نیای سی و هفتم ملک محمد علی خان کیانی، شاه اسطوره ای ایران زمین کیخسرو بوده است.
ارگ جلال آباد مانند دیگر بناهای شاخص سیستان به جهت مصون ماندن از شر رطوبت و زه زمین بر روی تپه ای طبیعی ساخته شده و دارای پلانی مربع شکل با حیاط مرکزی و چهار برج دیده بانی در گوشه های بنا می باشد. این ارگ یکی از شاهکارهای معماری منطقه سیستان است که عناصر و جزئیات معماری ایرانی، در قالب جرزها، پوشش ها و تزینات خشتی و گِلبُری زیبای ورودی در بطن این بنا مشهود است و به واسطه این توان بالقوه، می توان از این بنا به نام "موزه معماری شمال سیستان" یاد کرد. در شهرستان هیرمند ۴۵ اثر باستانی به ثبت رسیده که یکی از زیباترین بناهای این منطقه از لحاظ معماری و نوع ساخت، ارگ جلال آباد است. قابل ذکر است این ارگ پس از اتمام مراحل مرمت و خاکبرداری به هتل سنتی تغییر کاربری خواهد داد.
موقعیت مکانی
ارگ جلال آباد در کیلومتر ۱۸ جاده زابل-هیرمند، در فاصله ۶۰۰ متری جهت شمال جاده مذکور قرار دارد.
منابع:
- فرمانداری هیرمند
- yjc.ir
- pana.ir
- asrehamoon.ir
