روستای تمین یکی از خاص ترین و زیباترین مناطق تفتان در سیستان و بلوچستان است که در ردیف روستاهای هدف گردشگری قرار گرفته است. روستای تمین، در دهستان تمین بخش لادیز شهرستان میرجاوه استان سیستان و بلوچستان است. این روستا به سه قسمت تقسیم می شود که شامل تمین بالا ، تمین مرکزی ، تمین پایین می باشد. چشمه آب شيرين «حضرت موسي» تنها منبع آب شرب و كشاورزي اهالي روستاست كه از دل صخره اي عظيم مي جوشد و آبشار كوچكي كه در مسيرش پدید آورده، چشم انداز زيبايي را خلق کرده است.
شرایط اقلیمی
روستای تمین در تابستان ها آب و هوایی خنک دارد و در زمستان سرد است، ولی در مجموع در اغلب فصول سال هوای آن معتدل و دلپذیر است. همجواری با کوه تفتان و وجود چشمه های جاری، سبب حاصلخیزی و رشد انواع درخت ها و میوه ها در منطقه تمین شده است. تمین یکی از زیباترین روستاهایی که در قسمت شمالی قله تفتان و بالاتر از روستای بسیار زیبا و دیدنی لادیز قرار دارد. این روستا سه قسمت دارد که عبارتند از جش، روپس، تمین بالا، تمین مرکزی و تمین پایین که هر کدام از آ‌نها در فاصله ۳۰۰ متری همدیگر واقع شده اند.
زبان و فرهنگ
مردم این روستا برخلاف سایر نقط بلوچستان به گویشی از زبان فارسی که با گویش مشهدی و سیستانی شباهت زیادی دارد صحبت می کنند. اکثریت جمعیت این روستا از طایفه کرد و سادات می باشند.
محصولات و اقتصاد
محصولات اصلی تمین شامل انجیر، توت، شاه توت، امرود (گلابی)، انگور، هلو، آلبالو، زردآلو بسیاری از میوه های مناطق سردسیر و نیز بادام، پسته و گردو است. از درختان خودرو نیز می توان به انجیر کوهی، بنه، ارچن، گز وگواتام (بادام کوهی) اشاره کرد، همچنین صیفی جاتی همچون گندم و جو نیز در این منطقه کاشت می شود. شغل اصلی مردم تمین در گذشته کشاورزی و دامداری بوده اما حرفه دامداری در تمین طی چند سال گذشته به دلیل کمبود شدید ریزش های جوی و تمایل بیشتر عشایر به یکجا نشینی و استفاده از امکانات مراکز روستایی نسبت به گذشته کم رنگ شده است.
پوشش گیاهی
کوه های اطراف تمین منابعی غنی و سرشار از گیاهان دارویی درمنه، کلپوره، اسپنتان، مور، زامبول و درنگ است که در درمان بسیاری از بیماری ها در این منطقه کاربرد دارد. از صمغ درخت موسوم به گونجک در دندانپزشکی استفاده می شود.
تاریخچه
کوه تفتان در تاریخچه و تمدن مردم اطراف آتشفشان نیمه فعال خود، نقش مهمی دارد. این قله یکی از قلل مرتفع ایران است که باعث ایجاد تنوع آب و هوایی در بلوچستان شده است و همین تنوع آب و هوا و پوشش گیاهی باعث جذب انسان به این منطقه شده است که با جذب انسان، تمدن تفتان به وجود آمده است. آثار چند هزار ساله از پیشینیان در اطراف تفتان یافت می شود. دهستان تمین هم تحت تأثیر آن دارای آثاری از قبیل تپه های باستانی قبرستان باستانی، چله خانه، معماری صخره ای آسیاب های آبی، قلعه ها، کوره های ذوب فلز در نواحی مختلف و غارهای باستانی است که تمام این آثار بیانگر تمدنی عظیم در این روستا و سایر روستاهای اطراف تفتان است. امروزه باستانشناسان آثار و تمدن اطراف تفتان را با توجه به شواهد و مدارک علمی و باستانی به دست آمده بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار سال تخمین می زنند.
جاذبه های گردشگری
قلعه تمین
این اثر با مساحتی حدود سه هزار متر مربع و بیست و پنج متر ارتفاع از سطح دره تمین مرکزی بر فراز صخره ای بلند با مصالح بومی همانند سنگ و گل رس ساخته شده است. این قلعه، با قدمتی ۲۵۰ ساله، مرکز فرماندهی حاکمان منطقه همچون سید خان و مدت خان و نورمحمد خان بوده است. در حال حاضر دیواره های قسمت شمالی و حدود ۵۰۰ مترمربع از خود بنا، باقی مانده است.
چشمه آب معدنی موسی
وجود قله تفتان در جنوب این دهستان سبب بوجود آمدن تعداد بسیار زیادی چشمه و قنات در این منطقه شده که در فصول سرد سال تعداد آ‌نها از شمارش خارج است. وجود این چشمه ها و قنات ها و جریان آب از میان دره های سرسبز و باغات میوه، محیط های بسیار زیبایی را خلق کرده است. یکی از بهترین چشمه های منطقه، «چشمه آب معدنی حضرت موسی» است که بر اساس اعتقاد بومیان، علت نامگذاری این چشمه فرود آمدن عصای حضرت موسی در این نقطه است. این چشمه تنها منبع تأمین آب روستا بوده و از دل صخره‌ای عظیم می جوشد و چشم انداز زیبایی را به وجود آورده است. از خصوصیات بارز این چشمه وجود املاح معدنی زیاد و مفید و همچنین گرم بودن آب آن در زمستان و سرد بودن در تابستان است. آبی که از چشمه تمین جاری می شود سرچشمه بسیاری از رودهایی است که پس از سیراب کردن کلیه آبادی های دهستان تمین و بخش هایی از دهستان هم جوار (لادیز) از مرز ایران خارج شده و به ریگزارهای کشور پاکستان می ریزد
آسیاب آبی
این آسیاب آبی با قدمت حدود صد و پنجاه سال از جاذبه های منحصربه فرد روستا است. این نوع آسیاب ها با توجه به وجود منابع آب خوب در مناطق مختلف اطراف تفتان همچون لادیز، تمین، تمندان و غیره متداول بوده است. در حال حاضر این آسیاب همچون دیگر آسیاب های اطراف تفتان متروک و در حال نابودی است، اين آسياب ها به ثبت ملي نیز رسيده اند.
کوره ذوب فلز
این کوره در روستای «سرکهنو»، از توابع دهستان تمین ساخته شده است که بقایای این کوره که شامل تفاله های باقیمانده از ذوب فلزات در کنار چاه های حفر شده می باشد و متعلق به عصر فلز است.
چله خانه
از آثار تاریخی دیگر که در این روستا وجود دارد چله خانه است. در گذشته دور مردم معتقد این دیار در این مکان که در دل کوه کنده شده به مدت چهل شبانه روز به دعا و عبادت می پرداختند و غذایشان فقط آب و در صورت نیاز یک دانه خرما بود. در حال حاضر استفاده ای از این مکان نمی شود و متروکه و در حال تخریب است.
خانه های دستکند
علاوه بر آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی روستای تمین که هر کدام جاذبه های خاصی از نظر گردشگری است، معماری منحصر به فرد صخره ای این روستا نیز دیدنی است. ديدن اتاق هايي كه در دل صخره كنده شده، دالان هايي كه شما را از اتاقي به اتاق ديگر مي رساند و بايد به صورت نشسته وارد آن شويد، برای شما جالب خواهد بود. معماری صخره ای تمین با مساحتی بالغ بر ۴ هزار مترمربع در نوع خود در سطح کشور کم نظیر بوده و طبق اسناد باستان شناسی، قدمت چنین سازه های معماری به اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی باز می گردد. معماری صخره ای تمین در چهار قسمت در دل کوه کنده شده و سقف این اتاقها به شکل گنبدی و هر یک از آ‌نها دارای ستون و فضاهای الحاقی است که از لحاظ معماری مانند معماری های صخره ای «میمند کرمان» و «کندوان» آذربایجان شرقی است. بخشی از اين اتاق هاي صخره اي كه به ثبت ملي رسيده، در حياط خانه يكي از روستاييان واقع شده است و البته تنها با اجازه صاحبخانه مي توانيد از اين اتاق ها دیدن کنید.
گورستان تاریخی تمین
قبرستان باستانی تمین که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده به عنوان یکی از آثار ارزشمند باستانی دهستان به شمار می رود. در نزديكي اتاق هاي صخره اي، كوه كم ارتفاعي وجود دارد كه پر است از مقبره هايي كه گرچه سنگ قبر آ‌نها طي سال هاي گذشته به سرقت رفته است، ولي ديدن شان خالي از لطف نيست. تعدادي از قبر‌ها هم به مرور زمان و در اثر فرسايش خاك باز شده و اسكلت مردگان را آشكار كرده است. از اينجا چشم انداز بهتري از كوه تفتان را در پيش چشم تان خواهيد داشت. این قبرستان قبرهای چهار گوش ساده به ابعاد تقریبی ۵۰ در ۵۰ در یک و هفتاد دارد که با سنگ پوشانیده شده اند. یکی از نکات قابل توجه این گورستان این است که در بیش از ۶۰ درصد قبور اصل رو به قبله بودن رعایت نشده و این احتمال را تقویت می کند که این گورها مربوط به بزرگان زرتشتی است. البته شواهد تاریخی همچون هجرت بزرگان اشکانیان (که زرتشتی بودند) به اطراف تفتان در کتب تاریخی نیز ثبت شده است.
مسیر دسترسی
براي رسيدن به روستاي تمين بايد خودتان را به زاهدان برسانيد. در زاهدان از ابتداي جاده ميرجاوه، تاكسي ها و خودرو‌هاي گذري شما را به ميرجاوه مي رسانند؛ در اين جاده آسفالته، ۷۵ كيلومتر راه تا ميرجاوه در پيش داريد. مسير ۵۰ كيلومتري ميرجاوه تا تمين را هم مي توانيد با ماشين هاي گذري يا تاكسي برويد، بعد از ۴۰ كيلومتر در اين مسير به روستاي «سياه جنگل» مي رسيد و حدود سه كيلومتر جلوتر، جاده سمت راست شما را به تمين مي رساند.
جاذبه گردشگری نزدیک
قبرستان تاريخي «هفتادملا» با قبر‌هاي خشتي و شكل و شمايلي منحصر به فرد در بیست كيلومتري تمين قرار گرفته كه براي رسيدن به آن مي توانيد با ماشين شخصي يا ماشين اهالي روستا برويد. دسترسي به اين قبرستان كه در غار طبيعي كماني شكل در سينه كوه جای گرفته، با راه پلكاني ممكن شده است، بازديد از اين مجموعه با قدمتي حدود هشتصد سال را از دست ندهيد.
منابع:
- استانداری سیستان و بلوچستان
- fa.wikipedia.org
- kojaro.com
- villagemanagement.ir
