قلعه سب سالم ترین قلعه‌ای است که از دوران اسلامی سیستان و بلوچستان، مانده است. آیینه تمام نمای این قلعه که حاکمان صفویه و بعد از آنها است، از جمله ۲۷ بنای تاریخی استان است که هنوز پابرجاست. قلعه سب در اوایل قرن دوازدهم هجری مرکز حکمرانی حاکم محلی به نام «ملک دینارخان» بزرگ و فرزندان او بود که در مناطق اطراف «سیب و سوران» حکمرانی می کردند. آخرین حکمران «قلعه سب» غلام رسول خان بود که دو اتاق طبقه دوم قلعه را به ساختمان اضافه کرد. نام قلعه «سب» از نام روستای «سیب» (به معنای جایگاهی که در آن آب روان است) گرفته شده است. این واژه به طایفه های کهن در سراوان هم اطلاق می شود.
قلعه سب روی صفحه ای سنگی و صخره طبیعی کم ارتفاع با خشت و گل در قرن دوازدهم هجری قمری ساخته شد و در پایان قرن سیزدهم آخرین تغییرات اساسی در آن صورت گرفت. ساختمان قلعه مجموعه ای از حصار و بنای اصلی است که با بیست و هفت متر ارتفاع در روستای «سیب» در ۲۵ کیلومتری جنوب غرب سراوان قرار دارد. قلعه سب را سیاسی ترین بخش از تاریخ شهرستان سراوان میدانند چون بر اساس متون تاریخی، اولین منطقه در شرق بلوچستان بوده که نیروهای ناصرالدین شاه در سال ۱۲۵۷ به آنجا رفتند تا تحرکات منطقه را زیر نظر بگیرند.
بنای اصلی قلعه در قاعده، به صورت مستطیل ۳۶ متر در ۲۵متر، در دو طبقه ساخته شده است. به گونه ای که هرچه بر ارتفاع آن افزوده می شود از حجم آن کم می شود و در ظاهر به شکل «مصطبه هرم» درمی آید که موجب ایستایی بیشتر بنا و جلوگیری از رانش دیوارهای قطور و مرتفع آن می‌شود. معماران چیره دست محلی با بهره‌گیری از تجربه خود، برای احداث قلعه سب تخم گیاهی به نام «توتری» را با گل مخلوط می‌کردند و ملاطی چسبناک می ساختند که وقتی خشک شود، شدیدترین رگبارها و بارانهای فصلی بلوچستان نیز توانایی شستن آن را ندارد و به همین دلیل قلعه پایدار مانده است.
این بنا با ارتفاع 27 متر از دو قسمت اصلی تشکیل شده است: یک قسمت حصار و مجموعه سازه ها و الحاقات خارجی و داخل آن است و دیگری بنای اصلی قلعه که در مرکز حیاط قرار گرفته است.
منابع:
استانداری سیستان و بلوچستان
شهرداری سراوان
fa.wikipedia.org
beytoote.com
tishineh.com
