حمام پهنه يکی از آثار قديمی و ارزشمند سمنان است ، که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. اين حمام که در گوشه شمال غربی تکيه پهنه سمنان، بين مسجد جامع، مسجد امام خمينی و امامزاده يحيي قرار گرفته، در سال ۸۵۶ هجری قمری، در زمان سلطنت ابوالقاسم بابرخان، پادشاه تيموری و به دستور وزير وي، خواجه غياث‌الدين بهرام سمناني ساخته شده‌است.
این بنا با مساحت تقریبی 1000 متر مربع که در شمال غرب پهنه ساخته شده دارای دوردگاه ورودی زنانه و مردانه می باشد . در ورودی مردانه دارای دو صفه می باشد که از سه طرف کاشیکاریها زیبا آن را احاطه نموده است و مجموعه کاشی کاریهای سر در آن طبق آنچه در گوشه کار درج شده «عمل زین العابدین سمنانی » می باشد. سقف گرمخانه آن را گنبد زیبایی پوشانده است و نورگیرهای متعدد این محل را زیباتر نموده است. همین صحن به محل عرضه و نمایشگاه دائمی آثار باستان شناسی اختصاص دارد که از تپه حصار دامغان و خطیرکوه و تپه خندق سمنان منطقه خرند و... به دست آمده اند.
در کل، ساختمان حمام از سه قسمت تشکيل يافته است: قسمت اول رختکن يا سربينه است که به وسيلهٔ يک هشتى کوچک به قسمت دوم و سوم يعنى گرمخانه و خزانه متصل مى شود. يکى از قسمت هاى جالب توجه اين حمام سردر زيبا و کاشى کارى شدهٔ آن است. با اين که در انجام این کاشى کارى دقت کافی بعمل نیامده است، باز هم از جذابيت قابل توجهى برخوردار است. در طرفين در ورودى که از چوب با گل ميخ هاى آهنى ساخته شده، دو نقش از يک افسر و فرماندهٔ قاجار با شمشير نقش بسته است.
در بالاى در ورودى، بر هشت قطعه کاشى لاجوردى اشعارى به خط نستعليق خوانا و استادانه نوشته شده است. اين اشعار توسط مرحوم اسدا... منتخب‌السادات، پدر استاد حبيب يغمايى سروده شده است.
در سال ۱۳۱۲ هجري قمري در زمان سلطنت مظفرالدين شاه و به دستور حاج ملا علي حكيم الهي دانشمند معروف، نسبت به تعمير و تجديد بناي این حمام اقدام شد. اين حمام به علت کم توجهى در زمان سلطنت ناصرالدين‌شاه قاجار، ويران و کتيبهٔ آن ربوده شد.
هم اکنون اين حمام از موقوفات مسجد جامع بوده و سازمان ميراث فرهنگي استان در سال ۱۳۷۳ پس از باز سازي آن را به عنوان موزه مردم شناسي بازگشايي كرد. موزه گرمابه پهنه علاوه بر اينكه محلي براي نمايش آثار تاريخي است، داراي بخش هاي ديدني از جمله هشتي ورودي، سربينه(رختكن)، گرمخانه و خزانه هاي آب سرد و گرم است.
اثری جالب توجه در حمام پهنه
در حمام پهنه استخوان هاي مادر و فرزندي كه در شكم دارد، به خوبي معلوم هستند . این اثر متعلق به ۴۵۰۰ سال قبل است. اين استخوان ها در موزه سمنان (حمام پهنه) نگهداري مي شوند و جالب ترين شيء موزه به حساب مي آيند.
منابع
شهرداری سمنان
میراث فرهنگی استان سمنان
beytoote.com
