چشمه علی دامغان

چشمه علی دامغان یکی از خوش آب‌ و هواترین تابستانگاه‌ های ایران است. در زمان‌ های گذشته به این چشمه «هزار چشمه» یا «علی بولاغ» می‌ گفتند. رودخانه چشمه علی، تنها رودخانه دائمی دامغان است. آب این چشمه از کوههای شمالی سرچشمه می گیرد، این منطقه به خاطر سرسبزی و خوش آب و هوا بودن، از زمانهای بسیاردور مورد توجه مسافرین بخصوص سلاطین قاجار بوده است. بناهای این چشمه  نشیمن گاه شاهان قاجار بوده‌ است. این مجموعه دارای گرمابه و مسجد هم بوده که اکنون ویران شده‌ اند. 
در زمان فتحعلی شاه قاجار در این محل یک مسجد و یک عمارت ساخته شد. بنای فتحعلی شاهی در میان رودخانه و وسط مجموعه تفریحی چشمه علی قرار گرفته و مسجدی تاریخی نیز در ضلع جنوبی قرار داشته که اکنون مسجدی جدید بر روی آن واقع شده است.
وجود درختان بید و صنوبر، باغ های گردو، زردآلو، درختان میوه، گیاهان دارویی و ارتفاعات کوهستانی به جاذبه های این منطقه افزوده است.

قلعه های تاریخی" منصورکوه" و "مهرنگار" از دیگر جاذبه های تاریخی این منطقه است.

انگیزه ساخت بنای چشمه علی:
در قسمت جنوبی مجموعه چشمه علی ساختمانی قرار دارد که توسط آغا محمد خان قاجار ساخته شده است. در سمت شمالی و در داخل دریاچه به فاصله قریب ۵۰۰ متر از تپه های آبده، ساختمانی است دو طبقه و دارای ایوان محصور در آب که توسط فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است. طبقه فوقانی و تحتانی از دو طرف باز است و هر کس در آن بنشیند دو طرف دریاچه را می تواند مشاهده نماید. در تاریخ آمده است چون فتحعلی شاه قاجار در مولود خانه دامغان دیده به جهان گشود پس از رسیدن به سلطنت، علاقه زیادی به محل تولد خود پیدا کرد و چند دفعه به دامغان سفر نمود. وی در سفری که برای جلوگیری از پیشرفت نادر میرزا پسر شاهرخ نادری در مشهد، به طرف خراسان می رفت در چشمه علی توقف نموده و دستور ساخت عمارتی را بدون فوت وقت داد. در مراجعت با مشاهده عمارت چشمه علی، شعف و شادمانی وی را فرا می گیرد و شعرای وقت نیز فرصت را غنیمت شمرده و اشعار بسیار زیبایی را می سرایند و حکاکان آنها را بر سنگ حک کرده و در عمارت نصب می کنند.

ساخت مسجد کنار چشمه علی:
پس از ساخت عمارت فوق، شاه اعلام کرد: «این عمارت کعبه ثانی نیاز دارد» و دستور داد مسجدی در کنار چشمه بسازند. پس در آن مسجدی در جوار عمارت، با طاق رومی ساخته شد که تا چندین سال قبل آثاری از آن مشاهده می شد. فتحعلی شاه در آن زمان دستور داد وقف نامه ای را برای چشمه علی بر دو سنگ حک و در مسجد نصب نمایند ولی به دلیل عدم کارایی و مخروبه شدن مسجد، آثار باقیمانده تخریب و مجدداً در همان محل مسجدی زیبا احداث گردید.

وقف آب چشمه:
چشمه علی علاوه بر مناظر و طبیعت زیبایش، منبع تامین کننده آب شهرستان دامغان محسوب می شود و مهمتر آنکه آن را به حضرت علی (ع) نسبت داده اند و قطعه سنگی که روی آن منقوش است مورد توجه بازدیدکنندگان بوده است البته در حال حاضر اثری از آن سنگ نیست. این چشمه در سال ۱۲۱۷ هجری قمری وقف امام زمان (عج) شده است. در هر صورت چشمه علی علاوه بر مکانی توریستی محلی مذهبی و مورد احترام مردم می باشد.

موقعیت جغرافیایی چشمه علی:
چشمه علی که نام اصلی آن بنا به نوشته مورخین علی بولاغ است در شمال غربی دامغان و در مسیر راه دامغان – کیاسر – ساری و به فاصله ۳۲ کیلومتری از دامغان قرار گرفته است. در اطراف آن باغات و کوه های زیبا و سرسبزی وجود دارد که از آب چشمه علی آبیاری می شود. این چشمه از لحاظ تقسیمات جغرافیایی در حوزه دهستان رودبار قرار دارد و دارای دو دریاچه می باشد که اولی در شمال و دیگری در جنوب عمارت فتحعلی شاه قرار دارد. دریاچه شمالی بر تپه خاکی هموار با سنگ و شن متصل است که قسمت اعظم آب چشمه از این قسمت خارج می شود.

امکانات رفاهی
درحال حاطر مدیریت چشمه علی برعهده شهرداری کلاته رودبار میباشد که با مدیریت و نیروی کار مناسب توانسته بازدید کنندگان زیادی ازنقاط مختلف کشور و حتی خارج از کشور را پذیرا باشد.این مجموعه دارای امکانات رفاهی همچون سوییت و کلبه برای استراحت مسافرین٬پارکینگ٬سوپر مارکت٬بستنی فروشی(یکی از معروفترین بستنی فروشی های دامغان)، لباس های محلی، رستوران سنتی٬چایخانه سنتی٬ شهر بازی٬ کتاب فروشی و ... میباشد.

منابع:
bartarinha.ir
citypedia.ir
fa.wikipedia.org