قلعه سانسیز (قلعه گبری) از قلعه های نسبتاً بزرگ در استان زنجان محسوب می گردد. این محوطه شامل بقایای استحکامات تدافعی در حاشیه رودخانه و بر بلندی یک تپه طبیعی مرتفع و چندین تپه کم ارتفاع در جنوب و شمال آن است. آثار معماری موجود قلعه که بیشتر آن در زیر خاک و آوار مدفون شده و همچنین تپه های شمالی نشان می دهد که احتمالاً متعلق به سده های اولیه و میانی اسلامی است و تپه های جنوبی نیز گورستان هایی از عصر آهن و دوران اسلامی باشند. بقایای معماری سنگی و آجری که در یک بخش بزرگ در راس تپه و دامنه های شمالی آن به چشم می خورد، تنها چیزی است که از قلعه سانسیز به جای مانده و آثار معماری که در بخش فوقانی واضح است شامل فضاهای مختلف راستگوشی می باشد که در داخل یک دیوار سنگی بزرگ واقع شده است، همچنین بقایای دیوارها و برج های سنگی آجری در قسمت هایی از دامنه فوقانی به چشم می خورد. در سال ۱۳۵۱ چند گمانه در بالاترین قسمت قلعه باز شد که در نتیجه آن قسمت هایی از آثار معماری قلعه آشکار شد.
تجاوز به حریم اثر
گورستان هایی از عصر آهن و دوران اسلامی که در جنوب قلعه است شامل پنج تپه با بستر طبیعی می باشد، به علت حفاری های غیر مجاز شکل اصلی خود را از دست داده و چاله های حفاری شده بسیار است. علاوه بر این، فعالیتهای کشاورزی محلی در حوالی قلعه و تصرف قسمت هایی از دامنه قلعه و گورستان توسط این کشاوزران یکی دیگر از آسیب هایی وارد شده به مجموعه سانسیز محسوب می گردد که هر سال نیز در حال گسترش است.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- eligasht.com
