پل تاريخي بهاءالدین که به نام پل کهنه نیز معروف است در محور جنوبي حومه شهر بر روي زنجانرود در مسیر زنجان به کردستان واقع شده است. این پل توسط یکی از متمولین شهر به نام حاج میرزا بهاءالدین زنجانی که از تجار معروف ناحیه خمسه بود، در سال ۱۳۱۲ هجری قمری (زمان حکومت ناصرالدین شاه) ساخته شده است. طول پل حدود صد متر و عرض آن با احتساب جان پناه ها، به 6/70 متر می رسد. ارتفاع پل در بلند ترین نقطه آن از سطح رودخانه حدود یازده متر است و دارای سه دهانه با طاق جناغی می باشد که دهانه میانی از دو دهانه دیگر بزرگ تر است.
این پل کاملاً از آجر ساخته شده و در نمای داخلی بزرگ ترین طاق آن با خط معقلی بسیار زیبا تاریخ ساخت آن همراه با عبارت «یاعلی» به صورت قرینه نقش بسته است. پایه های پل روی سطح سنگفرش قرار دارد و از قطعات سنگ تراشیده و ملات آهکی ساخته شده و تا ارتفاع 1/40 متری سطح آب، بالا آمده است. در این ارتفاع، پاکار طاق و بدنه اصلی پل با آجر شروع می شود. روی هر یک از پایه ها دو غرفه بر روی یکدیگر ساخته شده است. این غرفه ها علاوه بر عبور دادن آب های طغیانی، وزن و فشار وارد بر پایه ها را نیز کم می کنند. علاوه بر این تدبیر، برای کاهش وزن پل، فضاهای جانبی سه دهانه بزرگ پل را به صورت تو خالی درآورده اند تا طاق ها توان بیشتری برای تحمل فشار داشته باشند.
آثار دیگر بهاءالدین زنجانی
بهاءالدین زنجانی در سال ۱۲۳۴ هجری قمری در شهر زنجان به دنیا آمد. پدرش مرحوم میرمسیحا فرزند قاضی جلال بود که از طرف سلطان وقت، به سمت قاضی القضات زنجان منسوب گشته بود. میربهاءالدین در مدت ۷۶ سال زندگی خود درماندگان زیادی را پناه داد و آثار و ابنیه زیادی به جای گذاشت. از جمله پل ارتباطی میان زنجان و کردستان بر روی رود قزل اوزن که در ۲۰ فرسنگی جنوب غربی زنجان احداث شده و تاریخ ساخت آن به موجب کتیبه ای که در زیر یکی از طاق های آن موجود است، به زمان ناصرالدین شاه و سال ۱۳۱۰ هجری قمری درج شده است اما برخی آن را به اشتباه پل سردار می نامند. یک حمام واقع در بازار زنجان که امروز با نام حمام میربها و حمام میرلی معروف است، یک باب مسجد واقع در خیابان امام و پایین‌تر از سبزه میدان که امروز با نام مسجد حاج تقی شناخته می شود (حاج تقی شریعتی مؤسس هیئت عزاداری در آن مسجد بوده است)، یک باب آب انبار در همان محل و در پشت مسجد که در حال حاضر به عنوان قسمت زنانه مسجد کاربرد دارد و در نهایت احداث یک پل بر روی زنجانرود واقع در ابتدای جاده بیجار (پل میر بهاءالدین).
موقعیت مکانی:
این پل در شهرستان زنجان، محور جنوبی حومه شهر زنجان و در مسیر زنجان به کردستان (شهر زنجان در ابتدای جاده بیجار) بر روی رودخانه زنجانرود قرار دارد.
منابع:
seeiran.ir
fa.wikipedia.org
yjc.ir
