در آذر ۱۳۵۹ پس از شکست بیش از دو گردان از نیروهای عراقی در جنوب سوسنگرد به وسیله سربازان ایران یک گروهان از نیروهای سپاه اهواز جهت محافظت و پدافند شهر هویزه از سوسنگرد به آن شهر اعزام شدند. افراد این گروهان پس از رسیدن به منطقه و استقرار عهده دار حفاظت از جنوب تا جنوب غربی شهر هویزه شدند در حالیکه از کمترین امکانات دفاعی هم بی بهره بودند. دشمن در آغاز هجوم سراسری خود ظرف ۴۸ ساعت از محور هویزه تا کرخه پیشروی کرده و در امتداد آن مستقر شده بود بطوری که فاصله آنها تا هویزه حدود ۱۰ کیلومتر بود. دو هفته قبل از آنکه عملیات مدافعان ایران علیه نیروهای عراقی در این منطقه انجام گیرد بنی صدر دستور تخلیه هویزه را از نیروهای بسیج و پاسدار صادر و دستور داد که در سوسنگرد مستقر شوند. این دستور بنی صدر با مخالفت جدی شهید سید محمد حسین علم الهدی و دیگر همرزمان مواجه شد. بعد از آنکه علم الهدی با آیت الله خامنه ای تماس گرفت، دستور بنی صدر لغو شد و آنها در هویزه باقی ماندند. یک هفته بعد تصمیم بر آن شد که از محور هویزه و سوسنگرد حمله انجام گیرد. این عملیات را میتوان نقطه عطف عملیات منظم نیروهای ارتش و سپاه دانست. بار دیگر بنی صدر جدایی ارتش از سپاه را مطرح کرد و گفت: سپاه نباید در این عملیات شرکت کند ولی بار دیگر این مساله با تلاش علم الهدی و تماس های مکرر او با مسئولان در تهران فیصله یافت و قرار شد که سپاه به عنوان نیروی پیاده با ارتش در عملیات شرکت کند. ۱۵ دی ۱۳۵۹ روز آغاز عملیات بود از جمله هدفهای این عملیات پاکسازی شمال و جنوب کرخه، کور از وجود نیروهای متجاوز ارتش عراق و آزاد سازی پادگان حمید و منطقه جفیر بود. نتایج عملیات در این روز موفقیت آمیز بود اما هنوز عقبه های اصلی دشمن در پادگان حمید و سه راهی جفیر آسیب ندیده بود. رزمندگان ایران پس از تصرف مرزهای کرخه و حاج بدر قصد پیشروی به سوی پادگان حمید را داشتند اما به دلایلی مانند نرسیدن مهمات قرار بر این شد که ادامه عملیات در ۱۶ دی ماه انجام شود. شانزدهم دی ۱۳۵۹ سپاه در جلوی تانک های ارتش مستقر شده و منتظر دریافت رمز حمله بودند که رفت و آمد تانک های دشمن زیاد شد و پس از آن هواپیماهای دشمن جهت بمباران ظاهر شدند. در این ضد حمله سنگین دشمن که نیروهای ایرانی مجبور به عقب نشینی شدند بیش از یکصد تن از نیروهای سپاه از جمله حسین علم الهدی مفقود الاثر و شهید شدند. در پی این حادثه نیروهای دشمن در تاریخ ۱۸ دی ماه ۱۳۵۹ هویزه را اشغال کردند و پس از آن فرمانده نیروهای عراقی (خلیل الدوری) دستور داد تعدادی از مردم بی گناه را دست بسته در یک گودال قرار داده و به شهادت برسانند و سپس عراقی ها تمام شهر را با دینامیت و بلدوزر نابود کردند. با شکست در این عملیات علاوه بر حسين علم الهدی و يارانش، ۱۴۲ نفر از رزمندگان ارتشی لشكر۱۶ زرهي قزوين هم در این عملیات به شهادت رسیدند.
معماری زیبا و هنرمندانۀ این مکان که در همان دوران جنگ توسط نیروهای جهاد سازندگی طراحی و اجرا شده است جاذبه های بصری این بنا را بیشتر می کند. در کنار مزار شهدا نمایشگاه، آشپزخانه، سالن غذاخوری و بازارچه فروش صنایع دستی منطقه برای رفاه بیشتر بازدید کنندگان راه اندازی گردیده است.
موقعیت مکانی
هویزه، گلزار شهدای هویزه
منابع:
- lastsecond.ir
- mashreghnews.ir
- golzareshohada.ir
- kitset.ir
