پل بند لشکر که سالم ترین پل بند به جا مانده از دوره ساسانی است، در دوره ساسانیان و خارج از دروازه لشكر كه بسمت عسكر مكرم باز می شده ساخته شده است.
پل بند لشکر نقش حیاتی در ارتباط بین شوشتر با آبادیهای جنوب آن داشته است. در انتهای ضلع شمالی برفراز صخره ای كه ابتدای پل بند محسوب می شود یك اتاقك صخره ای به شكل چهارطاقی قرار گرفته كه ظاهرا قبل از اسلام كاربرد مذهبی (سمبل چهار عنصر مقدس آب، باد، خاك و آتش) و بعد از اسلام به نواقلی (اتاقك نگهبانی) تبدیل شده است.
در ضلع جنوبی پل بند بقایای سه آسیاب سنگی وجود دارد كه آرد مورد نیاز ساكنان محلات مجاور را تامین می نمود. در حدود دویست متر پایین تراز پل بند لشكر، حصار باروی قدیمی به نام قلعه نظامی خرم قرار دارد كه شاید در نامیدن این پل به لشكر بی تاثیر نبوده است. (دو دیوار ممتد از این قلعه نیز در پشت كارخانه صنایع غذایی مجید دیده می شود.) پل بند لشكر سیزده دهانه آبرو دارد. (چندی پیش سه دهانه در ضلع جنوبی آن زیر خاك مدفون شده بود که اكنون بیرون آورده شده اند.)
جنس مصالح به كار رفته در ساختمان بند، ماسه سنگ و ملات ساروج است. طول پل ۱۲۴ متر و میانگین ارتفاع آن بیش از هشت متر است. از آنجا که این پل در دوره صفوی تعمیر شده است، استطاق ها و شكل آنها متعلق به دوره صفوی است ولی شالوده اصلی پل مربوط به دوره ساسانی می باشد. در زمان حشمت الدوله در عصر قاجار پنج دهانه پل ویران شد كه مخارج بازسازی آن برآورد شده بود ولی چون تعمیر نشد مردم با الوار آنرا تعمیر كردند كه بر اثر فشار آب ویران شد.
همچنین بر بلندای صخره ای مشرف به نواحی اطراف، در محیطی آرام و سرسبز و با رودخانه ای که در کنار آن جاری است یک بنای مذهبی به نام بقعه امامزاده عبدالله واقع شده است. پل بند لشکر نیز به عنوان یکی از کهن ترین دروازه های شهر شوشتر، در ضلع شرقی این بنای مذهبی واقع شده و دروازه شهر تاریخی عسکر مکرم بوده است. همه این موارد، هنگام ساخت معبد الهه آناهیتا (الهه آب و باروری در ایران باستان) در دوران باستان مدنظر قرار می گرفته اند. از موارد دیگری که این فرضیه را مورد تأیید قرار می دهد کشف مجمر (آتشدان) کوچکی در درون بقعه از جنس سنگ مرمر است. مردم شوشتر بر این اعتقاد بودند که اگر زن نازا بر روی این سنگ بنشیند و برروی آن حرکت کند بارور خواهد شد. بدون شک ریشهٔ این باورها به گذشته و به آداب و رسوم باستانی مرتبط با آناهیتا باز می گردد.
قابل ذکر است که آثار باستانی شامل بند میزان، برج کلاه فرنگی، نهر گرگر، پل بند گرگر، مجموعه آسیابها و آبشارها، پل بند ماهی بازان، قلعه سلاسل، پل بند برج عیار، نهرداریون، پل بند شادُروان، پل تک دهانه، بند خاک، پل بند لشکر، بند شرابدار، پل بند شاه علی به عنوان دهمین اثر ایران با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر بصورت یکجا در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ در تیرماه ۸۸ به ثبت رسیده اند.
آثار کشف شده
در جریان مرمت پل لشکر توسط توسط اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۸۷ خورشیدی، دو گور اشکانی در کنار پایه های پل کشف شد.
حکایت نام بند لشکر
کلمه لشکر فارسی شده کلمه عسکر است و بسیاری از مورخین معتقدند نام عسکر برگرفته از عسکر مکرم فرمانده سپاه عرب (اسلام) است که در هنگام محاصره شهر رستم کواز(رستم خباز) که در جنوب شوشتر در جای فعلی روستای بندقیر که دارای قلعه و باروی بسیار مستحکمی بوده واقع شده بود، اردوگاهی نظامی ایجاد می کند و بعلت طولانی شدن محاصره، سربازان عرب درون این اردوگاه مستقر می شوند. با پیروزی سربازان عرب و وارد شدن آنها به درون شهر، این اردوگاه تخلیه شده و بعد از بازگشت اعراب، افراد محلی در این اردوگاه مستقر شدند و کم کم این اردوگاه تبدیل به یک شهر بزرگ بنام عسکر مکرم، که همپای شهرهای مهمی چون اهواز و شوشتر بود، شد. ساکنان این شهر در ساختن بادبان های ابریشمی و مقنعه شهرت بسیار یافتند. با توجه به قرار گرفتن این شهر در جنوب شوشتر، راه عسکر مکرم از طریق پل بند لشکر برقرار می شد و به همین دلیل این پل بند به نام لشکر معروف شده است. این پل به همراه بقعه امام زاده عبدالله از زیبا ترین چشم انداز های شهر می باشد.
منابع:
میراث فرهنگی شوشتر
fa.wikipedia.org
taryana.ir
irandeserts.com
khouznews.ir
aminmohamad470.blogfa.com
