در جنوب ایران که گشتی بزنید، روستاهای زیادی را می بینید که از قدمت بسیاری برخوردارند و با گذشت سالیان دراز همچنان سنت و فرهنگ خود را حفظ کرده اند یکی از آنها روستای لیوس است که در شهر درفول استان خوزستان قرار گرفته است.
در شمال غربی این روستا منظره کوه لنگر و از غرب دره کول نمایان است که می توانید روزهای متعدد را به گشت و گذار در این مناطق بپردازید. آب و هوای معتدل کوهستانی روستای لیوس باعث شده تا بیشتر ایام سال غیر از تابستان، آب و هوایی خوش در آن جریان داشته باشد و مکان بسیار خوبی برای تعطیلات زمستانی است. کوهستان های زیبا، مراتع سرسبز، باغ های میوه و آبشارها از مناظر این منطقه هستند. غیر از درختان انار میتوانید شاهد درختان کنار، انجیز، بادام کوهی و بابونه نیز باشید که در چشم اندازی بسیار زیبا و مشرف به افق قرار گرفته اند.
قدمت تاریخی، بافت سنگی و معماری خانه ها، نزدیکی به روستاهای گردشگری سزار و گوشه، طبیعت بکر، باغ های انار و نخلستان، دامنه لنگرکوه، قدمگاه مشهور به امام رضا و نیز جاده ماشین رو آسفالته از ویژگی های این روستا است.
موقعیت جغرافیایی
روستاى لیوس در ۷۳ کیلومترى شمال شهرستان دزفول، با مختصات جغرافیایی ۴۸ درجه و ۴۵ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۴۵ دقیقه عرض شمالی از توابع دهستان سید ولى الدین بخش شهیون دزفول، در دامنه کوه لنگر واقع شده است. این روستا از شمال غربی به کوه لنگر، از غرب به دره کول محدود است. ارتفاع آن از سطح دریا ۹۷۰ متر بوده و آب و هوای معتدل کوهستانی دارد.
قدمت روستا
بافت کنونی روستاى لیوس سابقه اى بیش از هفتصد سال دارد. برخى از ابنیه های روستا دارای کتیبه اى با این تاریخ هستند. ( مانند منزل حیدر عباسى) با این حال، وجود آسیاب هایی با قدمت دوره ساسانی، پیشینه این منطقه را به دوره جنگ ایران و روم بر می گرداند و به استناد تحقیقات گروهی از ایتالیایی ها نام این روستا لیوس، قسمتی از نام یک سردار رومی گرفته شده است، نام گذاری روستای همجوار آن به اسم ”سزار” نیز مؤید این مدعاست.
معماری
این روستا داراى سبک خاص معمارى می باشد که از تمام بخشهاى موجود ساختمان استفاده بهینه می گردد. به طور مثال از ستونهاى ساختمان به عنوان انبار گندم استفاده شده است یا طراحى و جنس مصالح ساختمان به گونه اى بوده که در فضاهاى مختلف دماى مورد نیاز براى نگهدارى اجناس و مواد مورد نظر را داشته باشد. درها و پنجره ها چوبی هستند و جهت گیری واحد های مسکونی به منظور بهره گیری از حرارت و نور خورشید به سمت جنوب می باشد.
معابر عمومى آن داراى ویژگى خاصى است و به گونه اى طراحى شده که سرعت و سلامت براى عابر در رسیدن به محل فعالیت در اطراف روستا یا برگشت به منزل فراهم باشد. غالب مصالح به کار رفته در این روستا از سنگ است. روستای لیوس به روستای سنگی دزفول نیز مشهور است.
دیدنی های روستا
چنار و چشمه جارى در کنار آن از چشم اندازهاى زیباى این روستا میباشد. از ابنیه تاریخى و مذهبى آن مقبره سید ولى الدین گوشه می باشد که جد سادات گوشه و کاظمینى در دزفول است.
بقایاى آسیابهاى آبى از دیگر بناهاى تاریخى روستا است که به دوره ساسانیان تعلق دارند و از شاخصه های پیشینة تاریخی این روستا بشمار می رود.
از دیگر مناظر طبیعى آن کوه لنکر از سلسله جبال زاگرس است که چشم‌انداز بسیار زیبایی دارد. بعضاً این کوه به دلیل همجواری با این روستا، کوه لیوس نیر خوانده می شود.
گسترة باغ های انار اطراف روستا جلوه ویژه ای به آن بخشیده است. این باغ ها باعث تلطیف هوا و زیبایی و سرسبزی روستای لیوس شده است.
پوشش گیاهی و حیات وحش منطقه
درختان کُنار، انار کوهی، انجیر و بادام کوهی، گیاهان گل گاوزبان، بابونه و گیاهان علوفه ای پوشش گیاهی بسیار زیبایی در پیرامون روستا فراهم کرده اند. همچنین جنگل هاى بلوط و کلخنگ و بادام کوهى از دیگر جاذبه های این روستا می باشد.
حیات وحش منطقه نیز با برخورداری از گونه های نادر جانوری مانند شغال، گرگ، روباه، خرگوش، آهو، قوچ، میش، بزکوهی، گراز، خرس، پلنگ، کفتار، کبک و قرقاول نظر گردشگران طبیعت دوست را جلب می کند.
آداب و رسوم
در این روستا مراسم و آیین هایی خاص برگزار می شود که از آنها می توان به عزاداری های سنتی و مذهبی در ماه محرم و صفر اشاره کرد.
از دیگر مراسم ویژه این روستا، عروسی های محلی، مراسم تولد اولین فرزند، جشن باران و جشن آغاز کشت و کار می باشد. همچنین بازی ها و ورزش هایی مانند کشتی محلی و چوب بازی در میان روستاییان رواج دارد.
مراسم عروسی
تمامى مراحل برپایى مراسم عروسى در این روستا از خواستگارى تا جهاز برون، حنابندون و عروسى به شیوه کاملاً سنتى و با حضور ریش سفیدان فامیل برگزار میشود.
مراسم خاص تولد اولین فرزند
به هنگام متولد شدن اولین فرزند، توسط پدر و مادر و پدر بزرگها و مادر بزرگهاى نوزاد مراسم زیبا و اصیلى برپا میشود.
جشن اولین باران
هرساله در آغاز فصل زمستان زمانى که براى اولین بار باران میبارد اهالى روستا به برکت نزول این رحمت الهى جشن و مراسم شکرگزارى برپا مى کنند.
جشن شروع کشت و کار
تمامى کشاورزان روستا در آغاز فصل کشت و زرع، دور هم جمع می شوند و با تقسیم کردن وظایف و کارهاٍى مختلف به افراد به صورت متحد و گروهى تمامى مراحل از کاشت تا برداشت محصول را در زمینهاى یکدیگر انجام میدهند، به گونه اى که هر یک از افراد موظف به انجام کار خاصى مانند تهیه ابزار و ادوات کشاورزى، تهیه کود، حفر جوى هاى آب، بذر پاشى و… میشود.
مراسم تعزیه
در برگزارى مراسم تعزیه دارى اباعبدا.. الحسین علیه السلام نیز این روستا براساس سنت و اعتقادات مذهبى خود، با درست کردن علم و پرچم و …اقدام به انجام مراسم سنتى "روستا گردون” می نماید که مقصد نهایى آنها روستاى گوشه میباشد.
موسیقی
دهل و سرنا اصلی ترین سازهایی هستند که در اجرای موسیقی مورد استفاده قرار می گیرند و موسیقی محلی بختیاری در آن رایج است.
صنایع دستی و سوغات
کپو، چوقا، قالی، سیاه چادر و حصیر مهم ترین صنایع دستی مردم این روستا است که به دست هنرمندانه زنان و دختران روستایی بافته می شود.
از بهترین سوغاتی های این روستا می توان به ترشی انار و صنایع دستی روستا اشاره کرد.
غذای محلی
غذاهای معروف محلی این روستا شامل کباب بره و آبگوشت محلی است.
مسیر دسترسی
روستای لیوس در ۷۳ کیلومتری جاده شمال شهرستان دزفول واقع شده است. از جاده شمال شهرستان دزفول و مسیر شهیون بعد از گذر از روستاهای صالح آباد و گوشه به این روستا می رسیم.
منابع:
fa.wikipedia.org
irna.ir
asriran.com
wikiroosta.ir
