خور موسی شاخابه ای عریض و طولانی در ساحل خلیج فارس است. این خور در واقع مانند زبانه ای دریایی است که در خشکی پیشروی کرده و از شمال تا بندر ماهشهر و از غرب گاه تا رود بهمنشیر امتداد دارد. خور موسی در واقع شاخهٔ مثلث شکلی است در منتهی الیه شمال غربی خلیج فارس. رأس این مثلث راست گوشه در شمال است و قاعدهٔ آن بر خط ۳۰ درجه عرض شمال منطبق می شود. ژرفترین بخش این خور خطی است که از رأس به قاعده شکل مثلث کشیده شده است. زمینهای پیرامون این خور گِلزار هستند و ارتفاع آنها از سطح دریا بین ۲ تا ۴ متر است. پهنای دهانه آن ۳۷ تا۴۰ کیلومتر و طول آن از دهانه تا بندر امام خمینی ۹۰ کیلومتر و تا ماهشهر ۱۲۰ کیلومتر می باشد.
ژرفای خور موسی ۲۰ تا ۵۰ متر است که در برخی نقاط به ۷۳ متر نیز می رسد. وجود چنین عمقی باعث شده تا کشتی های ۷۰ هزار تنی نیز به سهولت در این آبراه رفت و آمد کنند.
خور های کوچک دیگری از خور موسی منشعب شده اند که بیشتر در کنارهٔ باختری آن قرار دارند و از جنوب به شمال عبارتند از: خور سِلِچ، خور مِلْح، خور قَناقه، خور مریموس و در شمال غربی خور دورق. بخشی که میان جزیرهٔ قبر ناخدا و کرانهٔ خاوری خشکی اصلی قرار گرفته است خور غَزْلان نام دارد.
در شمال این خور بندر امام خمینی (بندر شاهپور پیشین)، بندر ماهشهر، سربندر و منطقه ویژهٔ اقتصادی پتروشیمی ماهشهر قرار دارد. کشتیهای نفتکش که به طرف بندر امام خمینی در حرکت هستند، باید از خور موسی عبور کنند. این آبراهه از مهمترین آبراهه های طبیعی است که کشتی هایی تا ۱۰۰ هزار تن برای ورود به بندر امام خمینی باید از این آبراهه بگذرند. در حدود ۶۰ فروند شناوه (بویه) برای مشخص شدن گذرگاه کشتی ها از دهانه خور موسی تا بندر امام خمینی استقرار یافته است. در دهانهٔ این خور سه جزیره بونه، دارا و قبر ناخدا قرار دارد و در درونهٔ خور جزیره های کوچک غیر مسکونی زیادی دیده می شود.
حیات جانوری
شش گونه پرنده در جزیره خور موسی زندگی می کنند. در فیلم مستند زیست محیطی «زندگی در خور موسی» از زندگی پرندگانی با نام های «اگرت ساحلی»، «کفچه نوک»، «پرستوی دریایی کاکلی»، «پرستوی دریایی پشت دودی» و «سلیم خرچنگ خوار» از مرحله تخم گذاری تا زمان تولد در جزیره خورموسی با ۱۶ دوربین در جزایر «قبر ناخدا»، «قمر» و «دارا» فیلمبرداری شده است. «زندگی در خور موسی» جایزه بهترین دستاورد فنی و بهترین کارگردانی را از جشنواره بین المللی فیلم سبز از آن خود کرده است. این فیلم مستند در آبان ماه ۱۳۹۵ از صدا و سیما پخش شده است.
بیشترین پراکنش ماهی حلوا سفید با نام محلی زبیدی در خلیج فارس، در منطقه خور موسی و جزیره قشم است. گیلانشاه خالدار از پرندگان این خور و نهنگ و دلفین و فریاله از آبزیان آن هستند. دلفین گوژپشت از گونه های در خطر انقراض دریایی و ضمیمه یک کنوانسیون CITES هستند. متأسفانه با ورود حجم زیادی از پساب های صنایع پتروشیمی تصفیه نشده به خور موسی، زیست بوم ها و گونه های جانوری و همچنین گردشگری خور موسی را در معرض نابودی قرار می دهد.
گردشگری
خور موسی با داشتن گونه های جانوری متنوع از جمله دلفین های گوژپشت و پرندگان دریایی مانند فلامینگو‌ها، کفچه نوک ها، اگرت های ساحلی، سلیم های خرچنگ خوار، پرستوهای کاکلی، پرستوهای دریایی، پرستوهای پشت دودی، خرچنگ های کوچک، گلخورک ها و انواع ماهی ها جاذبه گردشگری خوبی برای دوستداران طبیعت است.
در خور موسی جزایر بکر و مناظر ساحلی زیبایی وجود دارند که بخشی از این جزایر در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست و بخشی دیگر نیز در اختیار نیروی های نظامی است. همچنین شهرداری بندر ماهشهر در حال ایجاد بازارچه ساحلی و مکان تفریحی با حدود ۹۰ آلاچیق و … است که می تواند پذیرای گردشگران از سراسر کشور باشد. هر سال در ایام نوروز نیز کشتی تفریحی خور پیما در خور موسی خدمات مناسبی برای مسافران نوروزی ارائه می دهد.
حوادث و رویدادها
یک ناو آمریکایی در تاریخ ۱۳۸۴/۲/۶ به منظور توقیف یک کشتی نفت کش پانامایی در حوالی خور موسی به آبهای ایران وارد شد. در ۱۶ آبان ۱۳۸۵ نیز یک ناوشکن آمریکایی به آبهای سرزمینی جزیره ابوموسی نزدیک شد که با اخطار نیروی دریایی ارتش ایران از منطقه خارج شد.
منابع:
mana.ir
doctv.ir
arw.ir
fa.wikipedia.org
