اين منطقه با مساحت 12991 هكتار واقع در استان خوزستان در سال 1378 حفاظت شده اعلام شد. قسمت عمده منطقه كوهستاني برفگير و ارتفاع آن بين 780 تا 3200 متر از سطح درياست. متوسط دما و بارندگي ساليانه 22 درجه سانتيگراد و 550 ميليمتر موجب تشكيل اقليم نيمه‌مرطوب معتدل در ناحيه شده‌اند. رودخانه پرآب كارون در شرق منطقه جريان دارد.
منطقه حفاظت شده شالو و مونگشت منطقه ای است کوهستانی که در حوضه آبخیز رشته کوههای زاگرس واقع شده و طبیعتا متأثر از ویژگی های مرفولوژیکی آن است. این منطقه بدلیل حفاظت از گونه های جنگلی و جلوگیری از فرسایش و قطع درختان بعنوان یکی از مناطق ۱۰ درصد حفاظت از منابع جنگلی در خوزستان شناخته شده است.
كوهستان مونگشت در شهرستانهاي لردگان و ايذه، مركب از كوههاي تنوش، ناشليل، زردحلقه، نشا، سه پران، سرچاه، قوچه، بدرنگان، برآفتاب، كله، كلمه و دوزرد قرار دارد. بلندترين قله اين كوهستان سه هزار و ششصد و سيزده متر ارتفاع دارد كه در 55 كيلومتري جنوب شرقي ايذه و در پنجاه و دو كيلومتري گرمان و در سيزده كيلومتري شمال غربي روستاي ليراب واقع شده است. رودخانه هاي هلايجان، آب زردك، صيدون از دامنه‌هاي غربي، ليراب و سمه از دامنه جنوبي، خرسان و كارون از دامنه‌هاي شرقي اين كوهستان سرچشمه مي گيرند. بخش عظيمي از اين كوهستان را جنگلهاي نسبتاً انبوه پوشانيده و در انتهاي آن درياچه اي به نام «بوندان» ايجاد شده است.
پوشش گیاهی
منطقه با پوشش جنگلي بسيار خوب و زيبا از غناي زيستي جانوري و گياهي خوبي برخوردار است.
پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده شالو و مونگشت چشم انداز بدیع و زیبائی را بوجود آورده است که با مجموع ۲۳۰ گونه گیاهی، منطقه را از نظر غنای گونه های گیاهی به یکی از مناطق مهم منطقه زاگرس در استان خوزستان بدل کرده است، بطوریکه می توان از منطقه بعنوان یک باغ گیاهشناسی طبیعی نامبرد.
عمده پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده شالو و مونگشت را درختان بلوط تشکیل داده اند که در بین آنها گونه های مورد معطر، زبان گنجشک، ارغوان، بنه، گلخونک، انجیر وحشی، بادام کلخونک، کیکم، زالزالک، گون و گیاهان تیره گرامینه نیز دیده می شود. علاوه بر آن باغهای انار، انگور، انجیر، گردو و… در منطقه توسط باغداران روستائی احداث گردیده اند که قدمتی دیرینه دارند.
جانوران منطقه
جانوران موجود در سطح منطقه پراکنده اند. بخصوص گونه های پرندگان درختزی که بیشتر در فصول بهار در سطح منطقه به وفور دیده می شوند. از جمله آنها دارکوب، پری شاهرخ، زاغی، بلبل، سهره طلائی و همچنین گونه هایی نظیر کبک و تیهو از پرندگان اصلی و بومی در منطقه اند.
گونه‌هاي دیگر مهم جانوري منطقه عبارتند از: پلنگ، خرس قهوه‌اي، سنجاب ايراني، كمركلي، سنگ‌چشم و ...
موقعیت جغرافیایی منطقه
منطقه شالو و منگشت واقع در حوزه شهرستان ايذه بخش دهدز و در موقعيت جغرافيايي E5040 تا E5015 طول شرقي و N3135 تا N3145 عرض شمالي است.
جاذبه های اکوتوریستی منطقه
پرنده نگری
همان گونه که بیان شد این منطقه شامل بخشی از سلسله جبال زاگرس بوده و در نتیجه قابلیت فعالیت های کوهنوردی را نیز دارا می باشد.
وضعیت عمومی اقتصادی و اجتماعی:
فعالیت های عمده اشخاصی که دارا ی زمین هستند کشاورزی بود و کسانی که زمین ندارند به دامداری مشغول هستند.
امکانات اقامتی:
امکانات اقامتی مشخص و قابلی در منطقه دیده نمی شود، هرچند سد کارون ۳ از امکانات اقامتی برخوردار است لیکن این اقامتگاه عمومی نیست. در محل مکان های مناسبی جهت احداث کمپینگ وجود دارد.
مسیر دسترسی:
این منطقه در 25 كيلومتري جنوب شرقي شهرستان ايذه و 15 کیلومتری شهرستان باغملک قرار دارد و دسترسی به منطقه تنها از ضلع شرقی و غربی آن امکان پذیر می باشد.
با توجه به وجود درياچه سد كارون 3 كه در ضلع شرقي منطقه قرار دارد، دسترسی یه این منطقه از دو راه زمینی و آبی امکان پذیر است که راه زميني از راههاي روستائي درجه 2 میباشد و راه آبي نيز از دو نقطه شمالي شرق و جنوبي شرق به كمك شناورهای مخصوص كه توسط مديريت سد در اختيار همگان قرار میگیرد، امکان ورود رایگان به منطقه را فراهم کرده است.
در رابطه با راههاي دسترسي جهت مشاهده حيات وحش و طبیعت بکر موارد ذیل را میتوان انتخاب نمود:
مسير دهدز – سادات حسيني با استفاده از خودرو بارج (شناور) و استفاده از جاده شني تا روستاي شيوند.
استفاده از بارج (شناور) از سد كارون 3 تا روستاي شيوند.
راه در دست احداث سد كارون 3 به پاجول – شالو – گویله-جنگی-جوکار-سَرِِواج-ده مورد-شیب زیتون-و در نهایت روستای عزیز احمد (سرپیر).
منابع
دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران
nature.harferooz.com
fa.wikipedia.org
irandeserts.com
