پمپ بنزين آبادان در سال ۱۳۰۶ خورشيدی (1927 میلادی) توسط شرکت بریتیش پترولیوم در آبادان بنا شد و در زمان خود سوخت مورد نیاز منطقه، یعنی نفت و بنزین را برای مصارف خانگی و حمل و نقل وسایل نقلیه از جمله هواپیما ها تامين می كرد. این پمپ بنزين قديمی که نزدیک به ۹۰ سال از احداث آن می گذرد، در حال حاضر از جاهای دیدنی استان خوزستان به شمار می آید و میزبان موزه خانه بنزین آبادان است. این مکان ابتدا جهت توزیع و فروش نفت سفید مورد استفاده قرار می گرفت و حلب های پرشده از مواد نفتی در آن به فروش می رسید. با گذر زمان و با ورود اتومبیل، این جایگاه به پمپ بنزین تبدیل شد. هنگام سوخت گیری در این پمپ بنزین، ابتدا فرآورده های نفتی که در مخازن پرچ شده نگهداری می شد با استفاده از تلمبه های دستی به ظروف پیمانه ای منتقل مى شد و سپس بر اساس نیاز هر مصرف کننده، سوخت به وی تحویل داده می شد. موزه "بنزین خانه" با مساحت ۱۸۵۶ متر مربع، همجوار با جایگاه جدید پمپ بنزین در مرکز شهر واقع شده است. این موزه از یک ساختمان اصلی و دو ساختمان جانبی تشکیل یافته است.
ساختمان شماره يك
ساختمان اصلي موزه كه به دليل نوع معماري به كار رفته در آن از ديگر ساختمان ها متمايز شده شش ضعي است و نزديك به نود سال از عمر آن مي گذرد که درابتدا تنها ساختمان جايگاه سوخت در آن زمان بود. آجرهايي كه در آن زمان براي بنا مورد استفاده قرار مي گرفت آجرهايي به نام بغدادي بودند كه پس از جستجو درانبارهاي مازاد و خرابه هاي ساختمان هاي بريم و بوارده در آبادان نمونه هاي مشابه آنها پيدا شد و در بناي ساختمان اصلي موزه هنگام بازسازی مورد استفاده قرار گرفت. نمونه درها پنجره ها و چراغ ها نيز به همين روش يافت شد. اين ساختمان با نام ساختمان شماره یک از دو سالن كوچك تشكيل شده كه در هريك اشياي خاص و منحصر به فردي به نمايش درآمده است. ماننده بشكه، پيمانه نفت و قيف، انواع كيل و پيمانه هاي مندرج و مجموعه اي از حلب هاي بیست ليتري مخصوص حمل سوخت و مواد نفتي، تصاويري از جايگاه هاي قديمي بنزين، توزيع كنندگان سوخت كه به وسيله حيواناتي چون قاطر، شتر، نفت را به نقاط دور دست مي بردند. دوازده عدد نازل بنزين قديمي نيز كه به صورت دوار در مركز اين اتاق و از سقف آويخته شده اند سير تكامل آنها را از بدو ساخت تا به امروز نمايش مي دهد.
ساختمان شماره دو
در ضلع شمال غربی موزه، ساختمان دیگری با قدمت شصت سال قرار دارد که زمانی به عنوان ساختمان پخش مورد بهره برداری قرار می گرفت. این ساختمان از چهار سرسرا تشکیل شده است.
ساختمان شماره سه و محوطه موزه
در ضلع شمال شرقي موزه نيز، ساختمان چاي خانه قرار گرفته كه بازديد كنندگان مي توانند از بازديد در آنجا استراحت كنند. بخش ديگر موزه را فضاي باز و محوطه بيروني تشكيل مي دهد. در بدو ورود به موزه محوطه اي وسيع مزين به گيان و درختان بومي ديده مي شود. در اين فضا مجموعه اي از دستگاه هاي پمپ بنزين به ترتيب سال ساخت و بر اساس روند تكامل كنار هم چيده شده اند. قديمي ترين دستگاه، يك پمپ دستي شيشه اي مدرج ساخت 1925 ميلادي است كه به شركت انگليسي ساتم تعلق دارد. اغلب دستگاه هاي نمايش داده شده كه تعداد آنها به دوازده عدد مي رسد، ساخت شركت هاي انگليسي، آمريكايي و ژاپني است كه البته در ميان آنها محصولات كشورهاي آلمان، استراليا و هندوستان نيز ديده مي شود.
بخش های موزه بنزين خانه آبادان
- معرفی انواع دستگاه های پمپ بنزين در محوطه بيرونی كه تاريخچه استفاده از اين دستگاه ها را در كشور به نمايش می گذارند؛
- نمايش يک نمونه پمپ بنزين و خودرو در حال سوختگيری؛
- اتاقكی كه كاركنان پمپ بنزين در آن مشغول كارند؛
- بازسازی فضای يک شعبه نفت قديمی و مخازن قديمی پرچی كه برای نگهداری فرآورده های نفتی مورد استفاده قرار می گرفتند؛
- مجموعه تانكرهای سوخت رسان؛
- نمايش اجزای دستگاه های پمپ بنزين؛
- نمايش انواع چراغ و بخاری های خانگی و صنعتی نفت سوز؛
- اسناد و مستندات تاريخی مربوط به توزيع فرآورده های نفتی شامل روزنامه ها، آگهی ها، كالابرگ های نفت سفيد، بنزين، گازوئیل و گاز، اسكناس ها و تمبرهای مرتبط با صنعت نفت؛
- تصاوير كارگران پخش فرآورده های نفتی؛
- فروشگاه عرضه محصولات فرهنگی.
موقعیت مکانی
آبادان، پارک شهرداری، جنب پمپ بنزین، روبه‌روی شورای اسلامی شهر
منابع:
- petromuseum.ir
- kojaro.com
