کاروانسرای قره بیل از کاروانسراهای تاریخی شهرستان گرمه است که بر سر شاهراه جرجان (گرگان) در روستای رباط قره بیل واقع شده است. این کاروانسرا بنایی است با پلان چهار گوش که دو حیاط بزرگ و کوچک دارد. در اطراف حیاط کوچک حجره هایی با ابعاد مختلف به صورت تو در تو احداث شده که پوشش سقف آنها گنبدی است و زیر سقف با کاربندی های زیبای گچی تزئین شده است. دور تا دور بنا با یک دیوار سنگی که در تمام اضلاع آن برج های دیده بانی ساخته شده احاطه شده است. این بنا به احتمال فراوان در قرن ۵-۴ هجری قمری ساخته شده و در متون تاریخی از آن به نام رباط املوتلو یاد شده است. در دوره تیموریان و در زمانی که شاهراه کهن گرگان- نیشابور برای دسترسی به مشهد احیا شد به دستور وزیر باتدبیر دربار تیموری؛ امیرعلیشیر نوایی، رباط (کاروانسرا)هایی در طول این مسیر ساخته شده یا مرمت شدند. در این فرایند نیز کاروانسرای قره بیل توسعه یافته و بخش های جدیدی به آن افزوده شده بود. این بنا تا حدود ۱۰۰ سال پیش به عنوان کاروانسرا مورد استفاده بوده است.
موقعیت مکانی
روستای رباط قره بیل از روستاهای استان خراسان شمالی، مرکز دهستان گلستان از توابع شهرستان گرمه می باشد و در کنار جاده آسیایی مشهد-شمال با فاصله ۱۱۰ کیلومتری از غرب بجنورد و ۲۰ کیلومتری شرق تونل گلستان قرار دارد.
منابع:
- fararu.com
- jazebeha.com
