بنای چهارطاقی تیموری که از مکان های دیدنی استان خراسان شمالی محسوب می شود، یک بنای ۸ ضلعی است که شباهت بسیاری به یک مقبره دارد. بنای چهارطاقی دارای سردابه ای است که در عمق ۱٫۵ متری از سطح فعلی زمین است. این بنا دارای سنگ قبری سیاه رنگ و ساده است. سنگ نوشته قبر سال ۷۵۸ هجری قمری یعنی دوره حاکمیت تیمور را نشان می دهد. نوشته روی سنگ قبر از بین رفته و تنها به سختی می توان نام عید خواجه را از آن خواند. با رجوع به منابع تاریخی عصر تیموری مشخص می شود که عید خواجه نام یکی از بزرگان و سرداران دوره تیموری است و طبق سند، به نظر می رسد که مقبره چهارطاقی مربوط به عید خواجه می باشد. به طور کلی بنا دارای تاریخ مشخصی نیست و نظرات در مورد آن متفاوت است. چون ساخت سردابه ها در دوره ایلخانان بیشتر گزارش شده است؛ برخی براین عقیده اند که بنا ممکن است در دوره ایلخانان ساخته شده باشد.
معماری
آرامگاه چهارطاقی به صورت ۸ ضلعی، از خشت ساخته شده و با چوب مستحکم شده است. بنا از بیرون دارای طاق نماهایی است که پوشش جناقی دارند و با آجرچینی خفته راسته در قسمت ساقه گنبد تزیین شده اند. درهای ورودی بنا بسیار بزرگ هستند و هر کدام در حدود ۲ متر ارتفاع دارند. برای زیر و روی درها، نورگیری به عرض خود درها تعبیه شده است. مقبره همچنین دارای گنبدی است که ارتفاع آن از قسمت فوقانی ۲٫۵ متر و ارتفاع آن تا زیر گنبد ۴٫۲۸ است. برای تزیین فضای درون بنا، در ساقه گنبد آجر به صورت عمودی و افقی به کار رفته و بدنه خارجی گنبد نیز با روش آجر چینی دو رجه ساخته شده است. قسمت داخلی بنا به صورت چهارگوشه است. فضای درون بنا از پوشش گچ است و تقاطع اضلاع آن از گچبری و بالای سردر، دور تا دور به رنگ فیروزه ای گچبری و کتیبه نویسی شده است. امروزه بیشتر قسمت های کتیبه ها از بین رفته اند. بنا در سال ۱۳۵۶ یکبار مرمت شده و این مرمت به شکل بنا بسیار آسیب‌زده است. همچنین در سال های ۸۶ و ۸۸ نیز تعمیراتی برای مقابله با ریزش در آن صورت گرفت. بنا در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی قرار گرفت.
موقعیت مکانی
این بنا در ۶ کیلومتری شهر شیروان و ۳ کیلومتری جاده آسفالته، در مجاورت روستای زیارت قرار دارد و در قسمت شمال شرقی مقبره امام زاده حمزه رضا قرار گرفته است.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- kojaro.com
