این بنا یکی از کاروانسراهای ارزشمند و مهم تاریخی ایران است؛ که در گذشته در مسیر جاده ابریشم از راه نیشابور به توس قرار داشته است. کاروانسرای فخر داوود با گستردگی ۸۵۳ متر مربع از نوع کاروانسراهای کوهستانی و زمستانی است که بصورت سرپوشیده ساخته شده و ویژگی منحصر به فرد آن محل تیراندازی در بخش بالایی، شاه نشین ها و اتاق هایی است که در ضلع جنوبی قرار دارند. نمای بیرونی کاروانسرا علاوه بر دیوار اصلی دارای برج های دیده بانی است. اقامت کاروانیان با وجود داشتن آب انبار که در مجاورت ایوان ورودی قرار داشت ممکن شده بود. ساختار برج های نگهبانی و وجود ایوان رفیع و نحوه چیدن آجرها از ویژگی های معماری رباط فخر داوود است که بیانگر معماری دوره تیموریان است. در لوحی که در قسمتی از داخل این رباط نصب شده آمده است: «فخر داوود، منزلی بر کناره شاهراه نیشابور به توس (جاده ابریشم) و بعد از منزل قدمگاه قرار داشته است. منزل فخرداوود در حدود یکصد سال پیش قلعه ای مستحکم با صد خانوار جمعیت بود و مهم ترین بنای فخرداوود کاروانسرای سرپوشیده ای بود که از بناهای دوره تیموری است؛ دردوره صفویه مرمت شده و در دوره قاجاریه تا سال ۱۳۰۲ هجری قمری دو بار به وسیله محمد ولی میرزا پسر فتحعلی شاه و امیرنظام الدوله تعمیر شده است.» در ادامه این لوح برنزی چنین آمده است: «حرکت سریع وسائط نقلیه موتوری، تأسیسات رفاهی کناره راههای کاروان رو از جمله کاروانسراها را که روزگاری در شمار مهم ترین ابنیه عام المنفعه بوده اند، از اهمیت عاری کرد.» این بنا در سال ۱۳۷۱ نیز مرمت گردید و در حال حاضر به عنوان دفتر فرهنگی شهر بینالود از آن استفاده می شود. لازم به ذکر است کاروانسرای فخرداوود به عنوان یکی از ۵۷ کاروانسرای پیشنهادی در پرونده زنجیره ای کاروانسراهای ایرانی در فهرست موقت یونسکو برای ارزیابی به منظور قرارگیری در لیست ثبت جهانی قرار دارد. ساعات مراجعه به این کاروانسرا در زمان اداری و روز های غیر تعطیل هفته است. قیمت بلیط آن نیز در طول سال متغیر است. متاسفانه به دلیل عدم مدیریت خیلی از اوقات درب این مجموعه تاریخی به روی بازدیدکنند گان بسته است.
موقعیت مکانی
این کاروانسرا در پنجاه کیلومتری شهر مشهد و در استان خراسان رضوی در روستای فخر داوود واقع است.
منابع:
- fa.wikipedia.org
- reiseniran.de
- razavichto.ir
- jazzab-attractions2017.loxblog.com
