طرق زمانی در یک فرسخ و نیمی شهر مشهد قدیم قرار داشته است، با گسترش شهر مشهد اکنون طرق به محدوده شهری اضافه گردیده و در منطقه هفت شهرداری قرار دارد. بنا بر متون تاریخی ناحیه طرق منزلگاهی مهم بوده است. این منزلگاه در گذشته در مسیر شاهراه تاریخی ابریشم قرار داشته و مسافرانی که از شهر های مرکزی و جنوبی ایران به مقصد شهر مشهد می آمدند و یا بالعکس در این منزلگاه توقف داشتند. منزلگاه طرق برای کاروان هایی که به قصد شهر مشهد می آمدند اخرین منزل قبل از ورود به شهر بوده است. در این منطقه چند آثار تاریخی وجود دارد که از جمله میتوان به کاروانسرای طرق اشاره کرد.
در سال ۱۲۹۸ ه.ق طرق دارای دو کاروانسرا یکی مربوط به دوره شاه عباس صفوی و کاروانسرای دوم مربوط به دوره شاه سلیمان صفوی بوده است کاروانسرای شاه عباسی به دلیل تخریب به دستور ناصرالدین شاه برچیده میشود و از مصالح آن کاروانسرایی تابستانی بنیان می گردد کاروانسرای دوم که کاروانسرای شاه سلیمان صفوی میباشد سالم است. اهمیت این رباط از آن جهت است که به عنوان آخرین منزل در راه نیشابور به مشهد قرار داشته و محل وداع و استقبال محسوب می شده است.
معماری
کاروانسرای طرق بنایی چهار ضلعی و مستطیل شکل میباشد و دارای دو حیاط است که حیاط انتهایی مربوط به دوران صفوی به صورت تابستانی مورد استفاده قرار گرفته و طبق کتیبه موجود، در سال ۱۰۸۲ هجری قمری، بانی آن محمد تقی کرمانی معرفی گردیده است. بنای قاجاری توسط اسکندر بیک فراش باشی، از حکمرانان قاجار و از بقایای مصالح کاروانسرای شاه عباسی به شکل کاروانسرای تابستانی ساخته شد. این رباط ۳۹۹۷ متر مربع مساحت دارد که ۲۸۳۴ متر مربع آن مربوط به دوران صفویه و ۱۱۶۳ متر مربع آن مربوط به دوران قاجاریه می باشد. بنا با مصالح آجرهای قرمز رنگ به ابعاد ۲۷ در ۲۶ در ۴ سانتیمتر با پی سنگی و ملات آهکی ساخته شده است. آجرهای لوزی شکل بر بدنه نمای اصلی رباط قاجاری و کاشی کاری ورودی آب انبار و یزدی بندی حجره های پیرامون حیاط صفوی از تزئینات این کاروانسرا بوده اند. بخش قاجاری کاروانسرا دارای ردیف غرفه های تابستانی در اضلاع شمالی، جنوبی و همچنین شرقی است. این بنا همچنین دارای آب انبار و حمامی متعلق به دوره صفوی می باشد.
مسیر دسترسی
کاروانسرای طرق در پنج کیلومتری جنوب شهر مشهد، بعد از پلیس راه مشهد به نیشابور، کیلومتر ۳ جاده قدیم بین رباط طرق ۱و ۳ در مسیر جاده قدیم نیشابور (به فاصله سه کیلومتری عوارضی خروجی مشهد-باغچه) واقع شده است.
منابع:
- mashhadrokhsar.ir
- iranwonders.com
