روستای ییلاقی بزنگان یکی از مهم ترین و زیبا ترین مناطق گردشگری شهرستان سرخس است که در فاصله هشتاد کیلومتری جنوب غربی شهر سرخس واقع شده است. این روستای کوهستانی دارای باغ های میوه بخصوص هلو و آلو بوده و وجود کوه های متصل به هم، چشمه های جوشان، دشت های سرسبز و دریاچه زیبای آن سبب شده تا خیل کثیری از گردشگران در فصول مختلف سال به این روستا سفر نمایند و از جاذبه های طبیعی و مناظر زیبای آن لذت ببرند. از دیگر جاذبه های طبیعی این روستا می توان به دو غار بزنگان و کرکس اشاره کرد که اولی دارای قدمت تاریخی نیز می باشد. این دو غار هر سال مورد بازدید تعداد زیادی از کوهنوردان قرار می گیرد. علاوه بر جنبه طبیعی روستا وجود تعدادی آثار و محوطه تاریخی بر اهمیت این روستا افزوده است. قلعه کهنه بزنگان یکی از این آثار است که نشانگر قدمت دیرینه این روستا می باشد. همچنین چشمه سرآسیاب که تامین کننده بخشی از آب مورد نیاز کشاورزان منطقه است چشمه ای دائمی و مهم ترین چشمه روستای بزنگان است. پیرامون این چشمه که با گیاهان خودرو و درختچه های سرسبز آراسته شده، فضای دلپذیری برای تفریح و تفرج ایجاد کرده است. علاوه بر این گیاهان در مجاورت چشمه درخت کهنسالی موسوم به درخت آرزو ها قرار دارد که برای مردم منطقه دارای اهمیت و تقدس خاصی می باشد. این درخت که در روستای بزنگان و در مجاورت چشمه سر آسیا قرار دارد دارای قدمتی حدود نهصد سال می باشد. بسیاری از مردم منطقه برای برآورده شدن آرزوهایشان به این درخت ریسمان می بندند. در روستای بزنگان دو مسجد به نام های محله بالا و محله پایین وجود دارد و همچنین یک زیارتگاه به نام گل بی بی که از مکان های مذهبی این روستا به شمار می رود.
روستای بزنگان در غرب سرخس در مرکز تعدادی از آبادی های این استان به نام های کلاته عوض و کلاته مهدی آباد، چشمه سنگی، قرقره و زلو قال و آب دراز واقع شده است و یکی از بزرگترین آبادی های سرخس محسوب می شود که به آب و قنات های شهر دسترسی داشته است. شرایط آب و هوایی در این روستا به دلیل ارتفاع آن از سطح دریا که ۱۰۲۰ متر است جز دسته معتدل و کوهستانی قرار می گیرد. کوه بزنگان در ۴ کیلومتری جنوب کوه قره داغ و در ۶ کیلومتری غرب و جنوب غربی روستا قرار گرفته است.
پیشینه
در قدیم عده ای از مالکین بزرگ حکومت به ویژه شاهزادگان قاجار، برای آبادی املاک خود در خراسان رعایای خویش را از سایر نقاط به خراسان شمالی کوچانده اند یا تشویق به آمدن کرده اند، بدین ترتیب گاه روستاهایی یا گروه‌های قومی و زبانی با لهجه‌های مختلف ایجاد شده است که در حال حاضر نیز این گروه ها به اصالت خود وقوف کامل دارند. سابقه سکونت در روستای بزنگان نیز نزدیک به ۱۰۰ سال می رسد و در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه سرحدداری این بخش از خراسان را به حاجی محمد میرزای قهرمان واگذار کرده بودند. این افراد در محل های خاصی از این روستا و از همه مهمتر این که در مزدوران سکونت داشتند. همچنین نقل شده اولین ساکنین بزنگان طایفه موری ها (mouri) بوده اند. ریشه فامیل مروی مربوط به زادگاه اصلیشان شهر مرو است، که اکنون جزو کشور ترکمنستان می باشد. این شهر زمانی در قلمرو و جزو خاک ایران بود که در زمان حکومت قاجار از کشور ایران منفک گردیده است. سابقه سکونتی آبادی های ناحیه بزنگان در بخش غربی مزدوران به شرح زیرین است: بزنگان: حدود ۱۰۰ سال؛ ابدراز: حدود ۷۵ سال؛ قرقره: حدود ۷۵ سال؛ زلوقال: حدود ۷۵ سال؛ سرقد میانکوهی: حدود ۱۷ سال؛ کاریزک: حدود ۴۵ سال.
فرهنگ
در اواخر قرن گذشته روستای بزنگان در خراسان رضوی توسط یکی از شاهزادگان قاجار پایه گذاری شد و به افرادی که از مرو، کرمان، گناباد، یزد، تربت حیدریه و هزاره جات بر می خوریم، از همین رو فرهنگ و مردم این روستا را باید ترکیبی از مروی، تربتی، علی میرزایی، کرمانی و … دانست.
اقتصاد
درآمد بيشتر مردم روستا از فعاليت های زراعی، دامداری، باغداری و خدماتی تأمين می شود. مهم ترين محصولات زراعی اين روستا شامل گندم، جو، نخود، عدس، زيره، هندوانه و زعفران است. اراضی زراعی روستا به شيوه آبی و ديم کشت می شوند. آب مورد نياز کشاورزی از قنات، چشمه و چاه تأمين می شود. باغداری در روستای بزنگان رونق دارد و انواع ميوه های سيب، گردو، گيلاس، زردآلو و بادام در آن به عمل می آيد. زعفران، محصول درآمد زای مردم اين روستا است.
جاذبه های گردشگری
چشمه سر آسیاب بزنگان، غار های منطقه، درخت قدیمی بزنگان، دریاچه بزنگان، رویشگاه اسفند طبیعی و آب گرم بزنگان از مناطق دیدنی این بزنگان هستند. دریاچه بزنگان و چشمه سرآسیاب در ردیف ثبت در آثار ملی هستند. سرخس بزرگترین رویشگاه اسپند طبیعی را به وسعت بیش از دو هزار هکتار در جهان دارد که چنین چیزی هیچ جای دنیا سابقه نداشته است.
مسیر دسترسی
بزنگان مرکز دهستان گل بی بی و روستایی از توابع بخش مرزداران شهرستان سرخس است و در فاصله هشتاد کیلومتری شهر سرخس قرار دارد. به منظور دسترسی به روستای بزنگان در خراسان رضوی می توانید از بخش مرزداران و ۶ کیلومتر پس از خارج شدن از جاده اصلی خودتان را به سمت این روستای جذاب و دیدنی در خراسان رضوی برسانید.
منابع:
- sarakhs.razavichto.ir
- sarika.blogfa.com
- eligasht.com
- fa.wikipedia.org
- jazebeha.com
