یکی از ابنیه های مهم جاده باستانی ابریشم طاق ها بودند. این بناها همچون سایر ابنیه این راه از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و کمک بسیاری به کاروانیان برای تشخیص مسیر حرکت می کردند. متأسفانه در حال حاضر تنها نمونه باقی مانده از این نوع بنا در ایران طاق دوبرار است که از لحاظ معماری به معماری دوره سلجوقی نزدیک است و در نود کیلومتری شهر سرخس در مجاورت تونل دوم محور شماره دو مشهد-سرخس قرار دارد. این اثر در میان تپه ها و کوه های مزدوران یا مزداوند واقع گردیده و از ابتدای روستای چکودر تا طاق دوبرار حدود ده کیلومتر فاصله است. در روایات تاریخی در توصیف این بنا آمده است "راه از مزدوران به صورت مارپيچ در شيبي تند به سمت شمال شرق ادامه يافته و پس از طي گدارها به بالای گردنه مزدوران مي رسيده و در همان جهت بعد از عبور از پستي و بلندي هايي در فاصله حدود شش كيلومتري شمال شرق مزدوران از گردنه دوبرار عبور مي كرده است. در گردنه دو برار يك عارضه بسيار مهم متعلق به دوره سلجوقی وجود دارد كه بهترين نشانه راه است و آن بقاياي يك « ساباط » يا طاقي بر ميانه راه مي باشد." با توجه به اهمیت راه کاروانرو توس به مرو در قرون اولیه اسلامی، منطقی به نظر می رسد که برای هدایت کاروان ها و مسافران در راه های اصلی و فرعی، تاسیساتی ایجاد شده باشد.
منابع:
- میراث فرهنگی سرخس
- isna.ir
