مصلی سبزوار

متن کامل: مصلی سبزوار

مصلی سبزوار مربوط به سده ۸ ه.ق است و در سبزوار، خیابان خواجه نظام الملک (شهدا) واقع شده است. مصلی تاریخی سبزوار در ابتدا خاتقاه چند تن از بزرگان سربداریه بوده و بعد ها به عنوان جایگاهی برای نمازهای اعیاد بزرگ مورد استفاده قرار گرفته است.

ویژگیهای معماری
این بنای آجری مصلی شهر در قرون گذشته بود که جهت برگزاری نمازهای جمعه و اعیاد مورد استفاده قرار ‌گرفته و مشتمل بر چهار طاقی اصلی (فضای مرکزی)، با گنبدی بر فراز آن و ایوانی بزرگ است. عناصر معماری طرفین ایوان به صورت برجهای نیم استوانه‌ ای نقش پشتیبان پایه‌ های طرفین ایوان و جلوگیری از رانش دیوارهای این قسمت را داشته ‌اند. فضای معماری چهار طاقی انتهای ایوان دارای گنبدی بلند است که به وسیلهٔ آجرهای خفته-راسته پوشش یافته ‌است. زیر بنای این بنا ۲۴۲ متر است و فضایی در حدود یك هكتار در اطراف آن واقع شده است که دیوار چینی کوتاهی دارد. گر چه برخی از صاحب نظران بنای مصلی را به دوره سربداریه نسبت می ‌دهند اما شیوه ساختمانی آن قابل مقایسه با معماری دوره صفویه است؛ بنای مزبور به وسیله کاشی های معرق و تزئینات گچی به شیوه زیبایی مزین گشته است. همچنین، بر روی ایوان ها و پایه های این ساختمان کتیبه هایی نیز به چشم می خورند. در قسمت شمال غربی ساختمان مزبور، پلکانی آجری و مدور وجود دارد که به پشت بام راه می یابد. با ورود به داخل مصلای تاریخی سبزوار، سقف با تاق ضربی جناغی خودنمایی می کند که در ارتفاع ۱۱ متر از سطح زمین قرار گرفته است. قسمتی از این سقف با استفاده از رسمی بندی تزئین شده است و مشابه سقف مقبره ارسلان جاذب در سنگ بست مشهد دارای ظرافت و مهارت هنری می باشد. علاوه بر آن این نوع رسمی بندی در سقف بناهای مشهوری همچون مسجد ماراندیز شور در نزدیکی بجستان و مقبره سید ناصر در قریه چشم (چشام) نیز مشاهده می شود. پشت بام این ساختمان دارای پشت بند می باشد که سبب استحکام تاق ضربی جناغی سقف می شود. این سبک معماری از اصول معماری قدیم در ایران به شمار می رود. پشت بندهای معلق که از زمان روم و یونان به کار گرفته می شدند، در واقع تکیه گاهی هستند که بار سقف های تاق دار را تحمل می کنند.

منابع: