درخت چنار کیذقان با ۸۴ متر ارتفاع و ۵۴ متر تنه تحتانی و ۴۲ متر تنه اصلی همچنان سرسبز و پابرجاست. قدمت و سن بالای اثر، باورها و اعتقادات معنوی مردم روستا نسبت به این درخت کهنسال، حفاظت از کالبد درخت توسط مسئولان محلی، نادربودن به لحاظ گونه و قدمت در این منطقه، سالم و زنده بودن و عجین شدن این درخت کهنسال با فرهنگ منطقه از عوامل ثبت ملی آن می باشد. چنار مسجد کیذقان که قدمت آن به بیش از ۲۵۰۰ سال می رسد، با توجه به شرایط اقلیمی و توپوگرافی منطقه، جزو گیاهان بومی منطقه محسوب نمی شود و از مکانی دیگر به این محل آورده شده، ولیکن با توجه به سازگاری با اکثر نواحی آب و هوایی و شرایط سخت در این محل رشد و تکثیر یافته است. این درخت که در کنار جوی آب اصلی قنات روستا واقع شده، دارای تاج پوشش ۱۵ متر است که دارای ظاهری پر چوب با پوست سبز مایل به مفرغی و ریشه های قوی و عمیق، تنه مستقل، تاجی گسترده و شاخه هایی قوی است که در جهات مختلف روییده است. با توجه به قطر قابل توجه این درخت، در چند سال گذشته به طور طبیعی داخل آن شکافی ایجاد شده که از آن به عنوان کفاشی استفاده و به مرور زمان این شکاف ترمیم شده است. این درخت با توجه به روایات کتاب ‘تاریخ بیهق’ اثر ‘علی ابن زید بیهقی’ که در قرن ششم هجری قمری نوشته شده کهن ترین موجود زنده خراسان است. طول سایه انداز چنار کیذقان در طلوع و غروب بیش از ۲۰۰ متر و در ظهر بین ۱۰ تا ۲۰ متر است. لازم به ذکر است پیشینه اساطیری کیذقان بر اساس تقسیم بندی فردوسی در شاهنامه به دوره کیانیان می رسد و ˈکیˈ در زبان پهلوی به معنای پادشاه است. ارنست هرتسفیلدˈ معتقد است، دوره کیانیان که در شاهنامه آمده، مصادف با دوره مادها در ایران است. پا بر جا ماندن این درختان قدیمی و قطع نشدن و از بین نرفتن آنها را ناشی از مقدس دانستن آنها و برگرفته از باورهای گذشتگان می دانند.
موقعیت مکانی
سبزوار، بخش ششتمد، دهستان بیهق، روستای کیذقان مرکز روستا مجاور مسجد و استخر
منابع:
- hashtyar.ir
- seeiran.ir
